Στο προηγούμενο σχετικό άρθρο, 4 εντυπωσιακά πειράματα που μπορείς να κάνεις εύκολα στο σπίτι σου, σου έδειξα μικρά πειραματάκια τόσο εύκολα που “θα μπορούσε να τα κάνει και η γιαγιά σου μετά από τρία απανωτά εγκεφαλικά“. Σήμερα θα ρίξουμε και άλλο τον πήχη, και θα πάμε σε πειράματα που μπορεί να τα κάνει και τετραπληγικός βετεράνος απο το Βιετνάμ που ήπιε το Agent Orange με την τσανάκα, η ξαδέλφη σου που διαγνώστηκε ταυτόχρονα με αυτισμό,σύνδρομο Down και καρκίνο των όρχεων ή με λίγη τύχη ο ανοϊκός -εδώ και τετραετία νεκρός- παππούς σου.
Με λίγη δυσκολία ίσως τα καταφέρεις και εσύ, αξίζει πάντως να το προσπαθήσεις διότι η σημερινή μας δόση είναι χαλαρότατη — πιο χαλαρή και την εγκεφαλική σου παύλα θα την συνόδευε και η καρδιακή, πράγμα που θα αύξανε κάπως τις πιθανότητες επιτυχίας σου!
Πλήν του χαλαρού, τα σημερινά πειράματα έχουν αρκετό wow factor. Θα δεις χρώματα να αλλάζουν, μπογιές να αποκαλύπτουν την πραγματική τους στόφα, “εκρήξεις” χρωμάτων, πιθανότατα και τον Χριστό φαντάρο αν στο τέλος του πειράματος αποφασίσεις να πιεις το αποτέλεσμα. Έχεις ένα μπομπιράκι σπίτι που θες να κρατήσεις ήσυχο για κανένα τετράωρο; Θες να απασχολήσεις κάποιον κομματοβαλμένο υπάλληλο του δημοσίου καθώς αδειάζεις το ταμείο ανενόχλητος; Γουστάρεις μήπως να το παίξεις cool στην παρέα αλλά δεν έχεις το τελευταίο smartphone, υπεργαμάτο αμάξι ή έκτο δάχτυλο; Κανένα πρόβλημα, Kitchen Chemistry to the rescue!
Η “Χημεία Κουζίνας” είναι η πιο απλή μορφή χημείας, τόσο απλή που δεν χρειάζεσαι καν χημικά. Ή μάλλον χρειάζεσαι, αλλά τα γνωρίζεις με “νορμάλ” ονόματα, όχι εκείνα τα “παράξενα” που δεν μπορείς να προφέρεις, και πιθανότατα κάθονται σε κάποιο ράφι σου και περιμένουν χαρούμενα να τα αξιοποιήσεις.
Χωρίς πολλά πολλά, πάμε για μια βουτιά στην μαρμίτα με τα χρώματα με την βοήθεια της κερά Kitchen Chemistry!
Μαγικό λαχανόζουμο που αλλάζει χρώμα
Μια από τις πολύ βασικές έννοιες της χημείας, την οποία δάσκαλοι και καθηγητάδες μάταια πάσχιζαν τόσα χρόνια να την βάλουν μέσα στην χοντρή σου κεφάλα, είναι το pH — ή πιο ελληνιστί “πεχά“.
Εδώ δεν θα σε πρήξω με την όλη τρελή θεωρία που περιλαμβάνει αρνητικούς λογάριθμους, ιόντα υδρογόνου, μαθηματικά και μετρήσεις — εξάλλου αυτά είναι ο λόγος που ποτέ δεν συμπάθησες το pH και ποτέ δεν έμαθες τι ακριβώς είναι. Μου αρκεί απλά να γνωρίζεις πως το πεχά είναι μια έκφραση του πόσο όξινο ή βασικό (αλκαλικό) είναι ένα διάλυμα μιας ουσίας: pH 7 είναι το ουδέτερο (ούτε αλκαλικό, ούτε όξινο), κάτω από 7 είναι όξινο και πάνω από 7 είναι βασικό.
Ο ρόλος που παίζουν αυτά τα νουμεράκια μέσα σου και στην φύση γύρω σου είναι κεφαλαιώδους σημασίας: το σώμα σου και τα ένζυμα μέσα του δουλεύουν σε συγκεκριμένο pH που αν αλλάξει, την έβαψες και δεν σε σώζει ούτε ο Dr. Strangelove. Επίσης πολλές αντιδράσεις που δημιουργούν τον κόσμο γύρω μας απαιτούν πάλι συγκεκριμένο pH, που χωρίς αυτό όλα θα πήγαιναν κατα διαβόλου από τα σάπια σου δόντια εώς τον κύκλο του άνθρακα στους ωκεανούς που τροφοδοτεί την ζωή στον πλανήτη μας, ο βασιλιάς είναι το pH, εντός και εκτός εργαστηρίου!
Αν θες να μάθεις παραπάνω από τόσο απλές πληροφορίες, ξέρεις που είναι το Google. Ανοίγεις, πληκτρολογείς και μαθαίνεις. Εσύ όμως ήρθες εδώ όχι για να διαβάσεις ένα κάρο πεχαολογίες αλλά για να εντυπωσιάσεις τα καθυστερημένα φιλαράκια σου με το μαγικό λαχανόζουμο που αλλάζει χρώμα!
Υλικά
- Κόκκινο λάχανο
- Μπλέντερ
- Νερό
- Ξύδι (ή χυμό λεμονιού ή κεζάπι)
- Υγρή αμμωνία (από το φαρμακείο, μπορείς επίσης να δοκιμάσεις και μαγειρική σόδα)
- Διάφανα ποτήρια (θες να μπορείς να βλέπεις το χρώμα, βλάκα!)
Εκτέλεση του πειράματος
Κόβεις μια ποσότητα κόκκινου λάχανου, την βάζεις στο μπλέντερ με κάμποσο νερό και την πολτοποιείς. Στραγγίζεις το μείγμα κρατώντας το μοβ νερό και δίνεις τον πολτό και το υπόλοιπο λάχανο να το κάνει μπορς η γιαγιά σου. Έτοιμο το μαγικό υγρό. Δεν είναι τόσο εξευτελιστικά απλό που θα μπορούσες να βάλεις το αδερφάκι σου που βρίσκεται σε κόμμα εδώ και τρία χρόνια (ΠΑΣΠ-ΝΔΦΚ και λοιπά) να το κάνει;
Δεν είδες όμως την μαγεία ακόμα, δεν αλλάζει χρώμα μόνο του και δικαιολογημένα! Μοίρασέ το σε δυο ποτήρια και αρχίζει το σόου! Στο ένα ρίξε ξύδι (ή κάποια άλλη όξινη ουσία) και στο άλλο ρίξε υγρή αμμωνία (βασικό, αγαπητέ μου Γουάτσον!). Στο ποτήρι που έριξες το ξύδι το υγρό θα γίνει ρόζ και στο ποτήρι που έριξες την αμμωνία το χρώμα θα αλλάξει σε κιτρινοπράσινο!
Υπέροχα! Τώρα δοκίμασε να σπρώξεις το pH σε πιο ακραίες τιμές, προσθέτοντας παραπάνω από την όξινη ή την αλκαλική ουσία για να δεις μέχρι που μπορεί να αλλάξει το χρώμα. Μπορείς να το κάνεις να γίνει εντελώς πράσινο; Διάφανο ίσως; Επίσης δοκίμασε να ρίξεις υγρή αμμωνία εκεί που έριχνες το ξύδι και αντίστροφα: θα δεις πως η αλλαγή στο χρώμα αναστρέφεται! Wow — ναι, είναι εκπληκτικό, πιο εκπληκτικό από τ’ ότι έχεις το IQ αμοιβάδας αλλά ακόμα είσαι ζωντανό, έχεις τριανταρίσει και παίζεις ακόμα με λαχανόζουμα!
Γιατί μαμά;
Διότι μωρό μου δεν σου έλεγα για το pH πιο πάνω έτσι για να φτιαχνόμαστε πρόστυχα μια κρύα νύχτα του Νοέμβρη! Αυτό που μόλις είδες ήταν μια αξιολόγηση του pH, βάση δείκτη — δηλαδή μιας ουσίας που αλλάζει το χρώμα της ανάλογα με το pH.
Αυτή η μέθοδος, συνήθως με πιο ακριβείς δείκτες, είναι η βάση της τιτλοδότητησης ενός διαλύματος με άγνωστο pH (θυμήσου τον Erlenmeyer) ή αν προτιμάς κάτι λιγότερο ακριβές/”επιστημονικό“/”επίσημο” ένας γρήγορος τρόπος προσδιορισμού αν ένα διάλυμα είναι βασικό ή όξινο χωρίς να χαλάσεις δέρμα ή γλώσσα! Το κόκκινο λάχανο, όπως και πολλά μούρα ή χρωματιστά λουλούδια, περιέχουν ανθοκυανίνες στις οποίες οφείλουν το χρώμα τους. Αυτές οι χρωστικές δρουν ως δείκτες, δηλαδή αλλάζουν το χρώμα τους βάση πεχά.
Εδώ μπορείς να παίξεις και με άλλες χρωστικές, από μούρα έως παπαρούνες, να τις αναμείξεις μεταξύ τους για να δεις αν μπορείς να φτιάξεις “σύνθετους δείκτες” με πιο εκπληκτικά χρώματα ή ακόμα και να φτιάξεις “πεχαμετρικό χαρτί“: κόψε χαρτί ή ακόμα καλύτερα φίλτρο καφέ σε λωρίδες και πότισέ το με το λαχανόζουμο. Άσε το να στεγνώσει και δοκίμασε να ρίξεις πάνω του σταγόνες αμμωνίας ή ξυδιού — ω ναι, δουλεύει υπέροχα.
Προτού μου πάθεις κάτι απο την υπερβολική χαρά και τρέξεις να πατεντάρεις την “εφεύρεσή σου“, πάρε βαθιές ανάσες και κάλμαρε λίγο. Εννοείται πως σε πρόλαβαν φωστήρα μου και έχουν χεστεί από το χρήμα με αυτή την ιδέα: στο εμπόριο τα πεχαμετρικά χαρτιά που κυκλοφορούν συνήθως είναι ο “universal indicator” (παγκόσμιος/γενικός, γιατί όχι και… συμπαντικός δείκτης!), ένα κοκτέιλ δεικτών εμποτισμένο σε χαρτί το οποίο μπορεί να δείξει πλήρες φάσμα pH με σχετικά καλή ακρίβεια!
Bonus facts
- Οι δείκτες δεν είναι καινούργια ανακάλυψη! Ήδη το 1300 χρησιμοποιούσαν οι αλχημιστές τον δείκτη Litmus, γνωστού και ως δείκτη ηλιοτροπίου, μια χρωστική (κυρίως 7-υδροξυφαινοξαζόνη) που έβγαινε από λειχήνες όπως οι Roccella tinctoria και Parmelia sulcata. Αυτή η χρωστική γίνεται μπλε όταν έρχεται σε επαφή με βασικά διαλύματα και κόκκινη όταν έρχεται σε επαφή με όξινα. Η δεύτερη λειχήνα (Parmelia) είναι πολύ διαδεδομένη και μπορείς να την βρεις σε αρκετά ελληνικά δάση, είναι επίσης πολύ χαρακτηριστική και μπορείς να την ξεχωρίσεις εύκολα. Προσοχή μην ξεριζώσεις τις μισές λειχήνες του δάσους, μεγαλώνουν πολύ αργά και παίζει να είναι μεγαλύτερες σε ηλικία απο εσένα!
- Το pH του χώματος είναι αρκετά βασικό (χημικοί, γελάστε!) για την ανάπτυξη των φυτών — ορισμένα προτιμούν αλκαλικό έδαφος ένω άλλα όξινο. Για να βρει κάποιος τι χώμα έχει θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την παραπάνω μέθοδο ή να κάνει κάτι πιο διασκεδαστικό: να φυτέψει υδράγγειες! Οι υδράγγειες , πιο γνωστές ως ορτανσίες ( Hydrangea macrophylla), αλλάζουν το χρώμα των λουλουδιών τους ανάλογα με το pH του εδάφους (μεγάλη ιστορία στην οποία παίζει ρόλο το… αλουμίνιο). Απο πεχά 6 και πάνω το χρώμα των ανθών τους είναι ροζ ενώ απο πεχά 5.5 και κάτω το χρώμα τους γίνεται μπλε-μοβ!
Μαύρο μελάνι που γίνεται ουράνιο τόξο
“Δεν είναι αυτό που φαίνεται!“. Ίσως αυτή η φράση ηχεί συχνά στα αυτιά σου από το έτερόν σου ήμισυ τόσο συχνά που πλέον φωνάζεις και τα φιλαράκια να παίρνουν μάτι, αν δηλαδή δεν τα βρεις με το που γυρίσεις σπίτι στην ντουλάπα, κάτω απο το κρεβάτι ή στριμωγμένα μέσα στο ντουλάπι του νεροχύτη. Ίσως η παραπάνω φράση ή παραλλαγές του τύπου “more than meets the eye” να είναι πάλι το σλόγκαν σου, που αποτελεί “επιχείρημα” όταν ουσιαστικά… βλέπεις πράματα εκεί που δεν υπάρχουν επειδή θες να τα δεις.
Στην περίπτωσή μας όμως, δεν υπάρχει άλλος δρόμος! Το μαύρο μελάνι από πολλά στυλό ή μαρκαδόρους είναι το λιγότερο βαρετό χρώμα απο όλα μια που κρύβει μέσα του ένα κάρο άλλα χρώματα. Το ωραίο; Μπορείς να τα διαχωρίσεις με ένα πολύ απλό κολπάκι!
Υλικά
- Μαύρος μαρκαδόρος ή στυλό
- Ένα μικρο βάζο με καπάκι
- “Ξεβαφτικό” νυχιών (ασετόν) ή οινόπνευμα
- Φίλτρα καφέ
- Ένα μολύβι
Εκτέλεση του πειράματος
Καταρχήν πολύ βασικό είναι ο μαρκαδόρος ή το στυλό που διάλεξες να ξεβάφει με το ξεβαφτικό νυχιών ή το οινόπνευμα! Αν αυτό δεν συμβαίνει, διάλεξε κάποιον άλλο μαρκαδόρο. Για αρχή κόψε από το φίλτρο του καφέ μια μακριά λωρίδα με πλάτος 1 με 2 εκατοστά. Μέτρησε 1 εκατοστό απο την μια του άκρη και με το μολύβι τράβα μια γραμμή που να διατρέχει την λωρίδα κατά το πλάτος της. Στην μέση αυτής της γραμμής, κάνε μια κουκίδα με τον μαύρο μαρκαδόρο ή το στυλό. Στην συνέχεια γέμισε το βάζο μισό εκατοστό με τον διαλύτη σου (ασετόν ή οινόπνευμα).
Τώρα θέλει λίγη τεχνική: τοποθέτησε μέσα την λωρίδα του φίλτρου όρθια, με την κουκίδα να βλέπει κατά κάτω -αυτό θα πρέπει να το κάνεις βάζοντας την λωρίδα σε κλίση έτσι ώστε να ακουμπάει σχεδόν μόνο η κορφή της στο βάζο. Κλείσε απαλά το βάζο και δώσε του 3-4 λεπτά. Η μπογιά θα “τρέξει” κατά επάνω και σκαρφαλώνοντας στο φίλτρο θα αφήσει πίσω της μπλε, κόκκινο, πράσινο και άλλα χρώματα!
Γιατί μαμά;
Πριν περάσουμε στις εξηγήσεις, κάτσε λίγο ακίνητο να βγάλω το αγκίστρι από το στόμα σου. Τσίμπησες γοργόνα μου; Ναι και μάλιστα άσχημα, μιας που μόλις “έτρεξες” μια “επιστημονικότατη” (sic) διαδικασία η οποία ονομάζεται χρωματογραφία χάρτου! Αυτή η διαδικασία είναι η απλούστερη -και συνάμα η μητέρα- ενός κλάδου τεχνικών της χημείας που ονομάζεται “χρωματογραφία” και έχει ώς αντικείμενό της τον διαχωρισμό και την μελέτη μειγμάτων ουσιών.
Η χρωματογραφία μπορεί να γίνει από πολύ σύνθετη (βλέπε HPLC) με μηχανήματα εκατομμυρίων εώς υπερβολικά απλή όπως με χαρτί ή λεπτή στιβάδα οξειδίου του πυριτίου (TLC), σε όλες όμως τις μορφές της αποτελεί μια μέθοδο για να καταλάβεις μέσα στο εργαστήριο “τι είναι αυτό το παράξενο ζουμί που σου φέρανε προς ανάλυση“, “αν η αντίδραση πέτυχε” ή πολύ απλά αν η ουσία που μόλις απομόνωσες ή έφτιαξες είναι “καθαρή“.
Τι έγινε όμως μέσα στο βάζο και είδες όλα αυτά τα χρώματα χωρίς να πάρεις ούτε στάλα LSD; Η μαύρη μελάνη που έβαλες πάνω στο χαρτί ουσιαστικά φτιάχνεται από ανάμειξη πολλών χρωμάτων. Αυτή “κολλάει” πάνω στο χαρτί διότι προσροφάται πάνω του (προσοχή, άλλο απορρόφηση και άλλο προσρόφηση) δηλαδή δημιουργώντας χημικούς δεσμούς έλξης με αυτό.
Όταν βάλεις μέσα στο βάζο με τον διαλύτη το χαρτί με την κουκκίδα, ο διαλύτης αρχίζει να το εμποτίζει και να ανεβαίνει λόγω τριχοειδούς φαινομένου. Όταν φτάσει στην κουκκίδα αρχίζει η μαγεία: ο διαλύτης αρχίζει και συμπαρασύρει τα συστατικά του μελανιού “ξεκολλώντας” τα από το χαρτί! Ορισμένες ουσίες ξεκολλάνε “εύκολα” και ταξιδεύουν πάνω πάνω μαζί με τον διαλύτη, ενώ άλλες ταξιδεύουν με μικρότερη ταχύτητα με αποτέλεσμα να “μένουν” πίσω.
Το πόσο εύκολα ο διαλύτης θα συμπαρασύρει μια ουσία εξαρτάται από το ποιος διαλύτης (πόσο πολικός ή άπολος) είναι, τι υλικό προσρόφησης χρησιμοποιήθηκε (εδώ χαρτί φίλτρου του καφέ) και τελευταίο αλλά μεγάλης σημασίας, η μοριακή δομή της χημικής ουσίας — εξ’ ου και η ταυτοποίηση/ανίχνευση μιας ουσίας σε ένα σταθερό σύστημα διαλύτη-υλικού προσρόφησης!
Extra info
Στην χημεία συνήθως χρησιμοποιούνται πολλοί διαλύτες ή μείγματα διαλυτών! Τρέξε το ίδιο πείραμα με διαφορετικούς διαλύτες ή με μείγματά τους και δες πως συμπεριφέρεται διαφορετικά η μελάνη! Διαλύτες που μπορείς να βρεις εύκολα είναι οι εξής:
- Εξάνιο-μείγμα ισομερών εξανίων: Άπολος διαλύτης, θα τον βρεις ως βενζίνη καθαρισμού ή ως νάφθα. Το νέφτι και το white spirit είναι επίσης παρόμοιοι διαλύτες, συνήθως μεγαλύτερου μοριακού βάρους.
- Οινόπνευμα: Πολικός διαλύτης.To κλασικό οινόπνευμα, το “μπλε” είναι μεθανόλη, το λευκό καθαρό αιθανόλη.
- Ακετόνη: Πολικός πάνω-κάτω όσο το οινόπνευμα. Θα το βρεις ως ασετόν ή ξεβαφτικό νυχιών.
- Νερό: Πολικότατος! Θα το βρεις στην βρύση σου και επιλεγμένα περίπτερα!
Κυκλοφορούν και άλλοι διαλύτες στην αγορά (π.χ. δες διαλυτικά νίτρου κτλ. σε μαγαζιά με χρώματα) οι οποίοι συνήθως είναι άπολοι αρωματικοί διαλύτες — κάνε μια βόλτα στην τοπική αγορά και μετά χτύπα τον Γούγλη αλύπητα να μάθεις τι περιέχουν τα προϊόντα που βρήκες, τι είναι “πολικότητα ενός διαλύτη” (Solvent Polarity) και αν δυο διαλύτες μπορούν να αναμειχθούν ή όχι και τι το καθορίζει!
Δοκίμασε να αναλύσεις και άλλες ουσίες που θα βρείς σπίτι σου. Δοκίμασε ζουμί από φύλλα φυτών, δοκίμασε χρωματιστά μπαχαρικά ή ακόμα δοκίμασε να διαχωρίσεις και μίγματα ουσιών που θα φτιάξεις εσύ. Ένα πολύ απλό τέτοιο μίγμα είναι να ανακατέψεις μπογιά απο μαρκαδόρους και να την διαχωρίσεις. Δοκίμασε επίσης όταν τρέξεις την χρωματογραφία χάρτου να την εκθέσεις σε “blacklight” (λάμπα “UV” σαν αυτές των κλαμπ): ορισμένες ουσίες αόρατες με γυμνό μάτι λάμπουν κάτω απο UV. Αυτή την μέθοδο την χρησιμοποιούν και σε εργαστήρια χημείας.
Αν σου άρεσαν τα παραπάνω, ψάξε την χρωματογραφία TLC που μπορεί να γίνει σχετικά εύκολα στο σπίτι! Οι “ειδικές πλάκες” που χρησιμοποιούνται μπορούν να φτιαχτούν εύκολα με απλά υλικά όπως τα αφυγραντικά πακετάκια “silica gel” που βρίσκεις στις κούτες με τα παπούτσια και γυάλινες πλάκες μικροσκοπίου! Οι συνταγές για τέτοια σκηνικά βόσκουν ελεύθερες στο διαδύκτιο.
Φτιάξε ρολόι ιωδίου και εγένετο χρώμα
Αν είναι κάτι που εντυπωσιάζει εύκολα, είναι το απότομα φαντασμαγορικό: δες τις εκρήξεις λόγου χάριν! Στην χημεία υπάρχουν αρκετά τέτοια πειράματα όπου κάτι συμβαίνει βίαια και εντυπωσιακά, αλλά αυτά είτε είναι αρκετά επικίνδυνα ή πολύ απλά θέλουν υλικά που δεν θα ξεκουβαλήσεις να τα βρεις ακόμη και αν σε απειλήσει ο Στέλιος με μονοκοπανιά απαγγελία του Οδυσσέα του James Joyce!
Ας το παραδεχθούμε ακόμα μια φορά: δεν “το έχεις“, δεν σε κόβει, δεν πρόκειται να το αποκτήσεις — και αυτά τα τρία είναι επιλογή σου. Μαζί με τα τρία που θα πάρεις σήμερα, τσίμπα και το παρακάτω φαντασμαγορικό πείραμα, το “ρολόι ιωδίου“: και οι οικειοθελώς ηλίθιοι έχουν δικαίωμα στον εντυπωσιασμό και στην φανφάρα!
Υλικά
- Νισεστέ-άμυλο (κόρν φλάουρ, θα το βρεις στα αλεύρια!)
- Μια ταμπλέτα Βιταμίνη C των 1000 mg
- Βάμμα ιωδίου 2% (Φαρμακείο, μεγάλε!)
- Οξυζενέ 3% (ξανά φαρμακείο μεγάλε, πάρε και μια σύριγγα όσο είσαι εκεί)
- 3 ποτήρια
- Νερό
- Έναν ενήλικα που να είναι καλά στα μυαλά για να σε επιβλέπει. Πάντα. Ακόμα και στην τουαλέτα.
Εκτέλεση του πειράματος
Βάλε σε ένα ποτήρι 60 ml νερό που θα έχεις μετρήσει με την σύριγγα -ναι, δεν αστειευόμουν- και ρίξε μέσα την ταμπλέτα βιταμίνης C ανακατεύοντας μέχρι να διαλυθεί πλήρως. Απο αυτό πάρε 5 ml και βάλε τα σε ένα δεύτερο ποτήρι όπου μέσα θα ρίξεις 60 ml νερό και 5 ml από το βάμμα ιωδίου.
Wow, άλλαξε χρώμα, έγινε διάφανο — μην εκσπερματώσεις όμως ακόμα, γίνεται καλύτερο στην συνέχεια! Τώρα πάρε ένα τρίτο ποτήρι και ρίξε μέσα 1/3 με μισή κουταλίτσα του γλυκού άμυλο και 15 ml οξυζενέ, και στην συνέχεια ανακάτεψέ το μέχρι να διαλυθεί καλά!
Έτοιμος; Άδειασε το δεύτερο ποτήρι στο τρίτο και ανακάτεψε καλά! Υπέροχο; Ναι, δεν… έγινε τίποτα! Περίμενε όμως λίγο, ανακάτεψε παραπάνω αν θες και θα εκπλαγείς! Τίποτα; Περίμενε κι άλλο! Ξάφνου με μια “έκρηξη” χρώματος , τα άχρωμα περιεχόμενά του θα γίνουν μπλε!
Γιατί μαμά;
Έτσι για να σε κρατάω απασχολημένο και να κάνεις χάλια την κουζίνα σου. Η αντίδραση που μόλις είδες ήταν μια αρκετά εύκολη, φθηνή και κατά πολύ λιγότερο εντυπωσιακή εκδοχή του “ρολογιού ιωδίου“. Ένα πραγματικό ρολόι ιωδίου αλλάζει από βαθύ μπλε σε διάφανο και πάλι πίσω με περιοδικότητα, εξού και ο όρος “ρολόι”, αλλά δυστυχώς για να βρεις τα υλικά για να την εκτελέσεις θα πρέπει να ψάξεις σε αποθήκες χημικού υλικού — κάτι που δεν διατίθεσαι να το κάνεις.
Υπάρχουν και άλλες τέτοιες αντιδράσεις που δημιουργήθηκαν ως μέθοδοι μελέτης της κινητικής των αντιδράσεων, δηλαδή του πώς γίνεται μια αντίδραση στον “μικρόκοσμο” των μορίων. Τέτοιες αντιδράσεις είναι οι Briggs-Rauscher και Belousov-Zhabotinsky που μπορείς να δεις παρακάτω.
Το τι ακριβώς συμβαίνει από πλευράς χημείας δεν θα στο πω -- μπορείς όμως εύκολα να το βρεις και αν το πιάσει το τσερβέλό σου να το γράψεις σαν σχόλιο για να θαυμάσουμε όλοι πόσο έξυπνο πλάσμα είσαι!
Ως την επόμενη Παρασκευή, καλά πειράματα και… προσοχή στις λακκούβες!
