Πρωτοήρθε στο Ηρώδειο ως γυμνή Σαλώμη και μετά ως καυτή Κάρμεν. Την τρίτη φορά που θα την ξανασυναντήσουμε θα μας πει: «Επιτρέψτε μου να σας χορέψω»...
Η Aida Gomez έρχεται την Πέμπτη 4 Ιανουαρίου στο Ηρώδειο με μια ασυνήθιστη παράσταση. Το «Permiteme Bailarte» («Επιτρέψτε μου να σας χορέψω») δεν έχει τίποτα κοινό με τις προηγούμενες δουλειές της. Πρόκειται για συνδυασμό κλασικού χορού και φλαμένκο που αντλεί από τα μυστικά μιας μεγάλης σχολής ισπανικού μπαλέτου, της Σχολής Μπολέρα: ιστορικό, παραδοσιακό ισπανικό μπαλέτο, αριστοκρατικοί παλιοί χοροί σαλονιών, τοπικοί λαϊκοί αυτοσχεδιασμοί. Κι όλα αυτά στη μετεξέλιξή τους μέσα στο χρόνο.
Χρειάζεται πειθαρχία
Παρακολουθήσαμε την πρεμιέρα της παράστασης στο θέατρο «Αλβενίζ» της Μαδρίτης και συζητήσαμε με την ισπανίδα χορεύτρια για την παράσταση και όχι μόνον.
Μια παράσταση ισπανικού χορού χωρίς φλαμένκο ή με... ολίγο φλαμένκο. Πώς προέκυψε η ιδέα;
Πράγματι, πρόκειται για ένα θέαμα ισπανικού χορού εντελώς διαφορετικό από το φλαμένκο. Θα σας το πω έτσι: ένας χορευτής ισπανικού χορού μπορεί να χορέψει φλαμένκο αλλά ένας χορευτής φλαμένκο δεν μπορεί να χορέψει ισπανικό χορό. Ο ισπανικός χορός είναι κάτι πολύ ντελικάτο που απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις, παιδεία, πείρα και τεχνική του κλασικού χορού. Εδώ και καιρό με βασάνιζε η ιδέα να κάνω αυτή την παράσταση ως ένα είδος χρέους προς τη χώρα μου, την ιστορία και την παράδοσή της. Πιστέψτε με, δεν ήταν καθόλου απλό. Χρειάστηκε πολλή προετοιμασία, μελέτη και χρόνος για να βρω την κατάλληλη ομάδα ταλαντούχων χορευτών. Στάθηκα τυχερή. Το αποτέλεσμα με ικανοποίησε, μου έδωσε μεγάλη χαρά.
Έχετε χαρακτηρίσει το «εσκουέλα μπολέρο» ένα ραφιναρισμένο ισπανικό μπαλέτο, που έχει περιπέσει στη λήθη και που η αναβίωσή του εμπεριέχει δυσκολίες.
Η "εσκουέλα μπολέρο" ή η σχολή μπολέρο, είναι ένα πολύ ξεχωριστό, ιδιαίτερο είδος χορού και συγχρόνως πολύπλοκο. Πέρα από ταλέντο και επίπονη εργασία, χρειάζεται γνώση, εξαιρετική πειθαρχία, αποφασιστικότητα στη σκηνή και ουσιαστική επαφή με την παράδοση. Τα παλίγιος ή οι καστανιέτες, παλιά όργανα του ισπανικού χορού, παίζουν σημαντικό ρόλο στην παράσταση. Δίνουν εκείνο το ρυθμό που συντονίζεται με τις κινήσεις και τον ήχο των τακουνιών, προκαλώντας στους χορευτές διαφορετικά κάθε φορά συναισθήματα. Δεν είναι τυχαίο που αφιερώνω το "Επιτρέψτε μου να σας χορέψω" στη δασκάλα μου Πιλάρ Λοπέζ, έναν μύθο του ισπανικού χορού -όχι μόνο στη χώρα μου-, η οποία δυστυχώς πέθανε πριν από λίγο καιρό.
Αναφέρεστε συχνά στη σημασία της παράδοσης. Σήμερα, που η τάση στο χώρο της τέχνης είναι η αναζήτηση της πρωτοπορίας, συχνά μάλιστα και εκβιαστικά, εσείς κάνετε «μια βαθιά υπόκλιση» στο παρελθόν...
Ναι, θέλω να υποκλιθώ βαθιά στην παράδοση της χώρας μου. Ευχαριστώ το Θεό που μου έδωσε τη δύναμη να αντιμετωπίσω και να ξεπεράσω όλες τις δυσκολίες και να ολοκληρώσω το σκοπό μου σ' αυτή την παράσταση. Οι Ευρωπαίοι είμαστε προνομιούχοι. Εχουμε γνωρίσει την επιτυχία σ' όλους τους τομείς της τέχνης εδώ και πολλά χρόνια. Είμαι αισιόδοξη. Πιστεύω ότι η τέχνη του χορού, αυτή που εγώ γνωρίζω, θα ανθίσει ακόμα περισσότερο στην Ευρώπη. Διαθέτουμε ταλαντούχους μουσικούς και χορογράφους, προικισμένους χορευτές, που λειτουργούν ως βασική πρώτη ύλη για τη μελλοντική εξέλιξη του χορού. Εμπιστεύομαι πολύ τη νέα γενιά. Είμαι σίγουρη ότι θα καταπιαστεί με το χορό καλύτερα από τις προηγούμενες.
Το ποιοτικό φέρνει λεφτά
Η όψη της παράστασης, σκηνικό, κοστούμια, μουσική συνδέονται απόλυτα με το συγκεκριμένο χορό. Ποιο βασικό στοιχείο θέλατε να αναδείξετε;
Όλα τα μέρη του θεάματος -μουσική, κοστούμια, χορογραφία, προβολές- εξυπηρετούν το βασικό κορμό της παράστασης, ο οποίος στηρίζεται στην υπευθυνότητα, το σεβασμό και την πειθαρχία που απαιτεί ο ισπανικός χορός. Ηθελα να παρουσιάσω στη νέα γενιά τη μαγεία που ασκεί η μακρά παράδοση, η πολιτιστική κληρονομιά της Ισπανίας. Νιώθω την ανάγκη να το ξαναπώ: όλο αυτό δεν ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση, στην αρχή μάλιστα το εγχείρημα με κατατρόμαξε. Οι δυσκολίες αφορούσαν την εξεύρεση του γνήσιου υλικού, του πρωτότυπου ύφους και της πρωτογενούς τεχνικής, στοιχεία που θα έπρεπε να χορέψω, να ηχογραφήσω, να χορογραφήσω. Στη συνέχεια όλο αυτό το πρωτότυπο υλικό έπρεπε να διδαχθεί και στους άλλους χορευτές.
Αυτό που λέμε «εμπορικό» κομμάτι μιας παράστασης πόσο σας απασχολεί κάθε φορά;
Γνωρίζω καλά ότι αυτό το κομμάτι αποτελεί πάντα μέρος του παιχνιδιού. Δεν μπορούμε να το αποφύγουμε γιατί μόνο έτσι μπορεί να γίνε απόσβεση του τεράστιου κόστους που απαιτεί ένα μεγάλο θέαμα. Παρ' όλο που κι εγώ η ίδια συμμετέχω ως συμπαραγωγός, το θέμα των χρημάτων δεν είναι η βασική μου έγνοια. Δεν προτίθεμαι να θυσιάσω την ποιότητα για χάρη του κέρδους. Πιστεύω ότι αν κάτι είναι ποιοτικό φέρνει και λεφτά, γιατί ο κόσμος μπορεί να το εκτιμήσει. Η φήμη που κυκλοφορεί από στόμα σε στόμα για ένα θέαμα που αξίζει τον κόπο αποτελεί κατά τη γνώμη μου την καλύτερη διαφήμιση.
Το 1988 γίνατε η νεότερη καλλιτεχνική υποδιευθύντρια στο Ballet National de Espana. Πώς ήταν η εμπειρία και πώς βλέπετε την πορεία του εθνικού μπαλέτου στην Ισπανία;
Αισθάνομαι τυχερή που με επέλεξαν γι' αυτή τη θέση. Ηταν για μένα εξαιρετική εμπειρία, παρ' όλο που υπάρχουν προβλήματα για λύση σ' ένα τέτοιο πόστο. Εχω άριστες αναμνήσεις και πιστεύω ότι η ομάδα κάνει το καλύτερο δυνατόν. Είμαι βέβαιη ότι θα προσφέρει περισσότερα πράγματα στο μέλλον.
Γίνατε και η μούσα του Κάρλος Σάουρα. Σας έχει χαρακτηρίσει «καλλιτέχνιδα με λαϊκή φλέβα, που όμως παράγει εκλεπτυσμένο αποτέλεσμα».
Μου έκανε μεγάλη τιμή ζητώντας τη συνεργασία μου τόσο στη "Σαλώμη" όσο και στις δύο του ταινίες "Σαλώμη" και "Iberia". Είναι σπουδαίος σκηνοθέτης, δάσκαλος, σημαντική προσωπικότητα αλλά κι ένας καλός φίλος. Η ζωή μου, η ύπαρξή μου είναι στενά συνδεδεμένη με το φλαμένκο. Κυλά στις φλέβες μαζί με το αίμα μου. Είναι μέρος της ζωής, του κορμιού μου, ψυχή και πνεύμα. Δεν μπορώ να υπάρξω χωρίς αυτό.
Τρεις μοιραίες γυναίκες
Το επόμενο σχέδιό σας;
Θέλω να ολοκληρώσω τον κύκλο που περιλαμβάνει τις τρεις μοιραίες γυναίκες: Σαλώμη, Κάρμεν, Μήδεια. Σειρά λοιπόν έχει η "Μήδεια". Οι φίλοι μου ζητούν συνέχεια να προχωρήσω αυτό το πρότζεκτ και νομίζω πως ήρθε ο καιρός να το κάνω.
Για τρίτη φορά στην Αθήνα. Πώς σας φαίνεται;
Αισθάνομαι ευτυχισμένη που αυτή ειδικά η παράσταση αρχίζει το ταξίδι της γι' άλλη μια φορά από την Ελλάδα, από το Ηρώδειο, όπως η "Κάρμεν" αλλά και η "Σαλώμη", πριν γνωρίσουν την επιτυχία στην Ιαπωνία και στις ΗΠΑ. Για μένα η Αθήνα, μετά τη Μαδρίτη, είναι η δεύτερη μητρική μου πόλη. Οι αναμνήσεις μου είναι υπέροχες. Στην Αθήνα νιώθω ευτυχισμένη. Μου αρέσει να βρίσκομαι με φίλους, να βγαίνω έξω και να διασκεδάζω. Με συγκινεί το ελληνικό κοινό, αυτό που γέμισε για μένα το αρχαίο θέατρο και στις δύο παραστάσεις μου. Ελπίζω να τύχω της ίδιας υποδοχής και στην καινούρια, το "Επιτρέψτε μου να σας χορέψω".
