Η πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση του Ιλια Καμπακόφ στη Μόσχα παρουσιάζεται εδώ και λίγες μέρες χάρη σε ένα 27χρονο όμορφο κορίτσι, που έγινε σε μια νύχτα διάσημο όταν τα έφτιαξε με τον Ρώσο δισεκατομμυριούχο Ρομάν Αμπράμοβιτς. Η Ντάρια «Ντάσα» Ζούκοβα, ζάμπλουτη και η ίδια χάρη στην οικογένειά της, δεν έχει καμία σχέση με τη σύγχρονη τέχνη, πόσω μάλλον την εννοιολογική τέχνη του Καμπακόφ.
«Δεν είμαι καλή στο να θυμάμαι ονόματα». Η περίφημη πια απάντησή της στην ερώτηση του «Γκάρντιαν» ποιος είναι ο αγαπημένος της καλλιτέχνης έκανε τον γύρο του κόσμου.
Δεν ιδρώνει, όμως, το αυτάκι της. Τι θα μπορούσε να την πτοήσει όταν βλέπει στα εγκαίνια του «Γκαράζ» της 300 εκλεκτούς καλεσμένους με, ανάμεσά τους, τις ισχυρότερες προσωπικότητες της σύγχρονης τέχνης (Τζεφ Κουνς, Λάρι Γκαγκόσιαν, Σερ Νίκολας Σερότα, Σάμιουελ Κέλερ, Ρόμπερτ Στορ κ.ά);
Η Ντάσα είδε τον παλιό σταθμό των λεωφορείων στη Μόσχα και τον λάτρεψε. Αγόρασε το κτίριο, που έχτισε το 1927 ο κονστρουκτιβιστής αρχιτέκτονας Κονσταντίν Μέλνικοφ και το μετέτρεψε σε Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης με την επωνυμία «Γκαράζ». Θυμίζει το Turbine Hall της Tate Modern. Γι' αυτό, άραγε, αποφάσισε ο διευθυντής της σερ Νίκολας Σερότα να συμμετάσχει στο Δ.Σ. του; Ισως. Αρχικά η Ντάσα θα κρατούσε για τον εαυτό της τον ρόλο του συνεταίρου, δηλαδή του χρηματοδότη. Ωστόσο, ξετρελάθηκε με την ιδέα και αποφάσισε να γίνει και αφεντικό. Το ανακοίνωσε τον περασμένο Ιούνιο με ένα ακόμη πάρτι στο «Γκαράζ». Τραγούδησε η Εϊμι Γουάινχαουζ, οι φήμες λένε, έναντι 1 εκατομμυρίου λιρών.
Μια εβδομάδα πριν τα επίσημα εγκαίνια του «Γκαράζ» η Ντάσα χρηματοδότησε και το θερινό πάρτι της γκαλερί Serpentine, ένα από τα μεγαλύτερα στη Βρετανία. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι στο παρελθόν το έχουν υποστηρίξει ο Ιβ Σεν Λοράν και τα Σβαρόφσκι. Ετσι το «ανήσυχο», όπως το περιγράφουν οι φίλοι της, κορίτσι εισήλθε για τα καλά στον κόσμο της τέχνης. Εξάλλου, η Serpentine με το πάρτι σηματοδότησε την έναρξη της συνεργασίας της με το «Γκαράζ» της.
Διευθύντρια του «Γκαράζ» (και των 8.500 τ.μ. του) είναι η φοβερή επιμελήτρια Mollie Dent-Brocklehurst, το δεξί χέρι του γκαλερίστα Λάρι Γκαγκοσιάν. Προφανώς δική της ιδέα ήταν να παρουσιάσουν το έργο του Ιλια Καμπακόφ. Ο καλλιτέχνης και η σύζυγός του Εμίλια ζουν πάνω από 20 χρόνια στη Νέα Υόρκη. Εγινε γνωστός διεθνώς από τις περίφημες ξύλινες εγκαταστάσεις του, με τις οποίες σχολιάζει τα βιώματά του στη μετα-σταλινική σοβιετική κοινωνία. Πραγματεύονται, όπως λέει ο ίδιος, την «ανθρώπινη κατάσταση» με εμφανή ειρωνεία αλλά και αναμφισβήτητα σκοτεινή διάθεση. Γεννημένος το 1933 στην Ουκρανία της Σοβιετικής Ενωσης, έζησε στη Μόσχα ώς τα τέλη της δεκαετίας του '80. Την εποχή της κυριαρχίας του Σοβιετικού Ρεαλισμού ήταν μέλος της αποκαλούμενης ανεπίσημης καλλιτεχνικής σκηνής, γεγονός που τον εμπόδιζε να εκθέτει έργα του σε μουσεία και πολιτιστικά ιδρύματα της χώρας του.
«Με αρέσει το μυαλό της, τη βλέπω σαν την κόρη μου», δηλώνει τώρα στους βρετανικούς «Times» η Εμίλια Καμπακόφ. «Είναι πρακτική σαν Αμερικανίδα και ιδεαλίστρια σαν Ρωσίδα».
Η Ντάσα βρέθηκε στην Καλιφόρνια σε ηλικία 10 ετών. Την πήγε εκεί η μητέρα της Ελένα, μοριακή βιολόγος με ιδιαίτερα πετυχημένη καριέρα, όταν χώρισε με τον άντρα της, Αλεξάντερ Ζούκοβ. Η 10χρονη Ντάσα δεν μιλούσε ούτε λέξη αγγλικά. Σπούδασε λογοτεχνία και σλαβικά στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα και μοίρασε πλουσιοπάροχα τη ζωή της μεταξύ Παλμ Σπρινγκς και Λ. Αντζελες. Με την παιδική φίλη της Κριστίνα Τανγκ έχουν δημιουργήσει τη δική τους φίρμα ρούχων «Kova & Τ» που τα πάει περίφημα.
Πριν από δύο χρόνια εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο, όπου και γνώρισε τον Αμπράμοβιτς. Πώς ακριβώς, κανείς δεν ξέρει, αν και ο Ρομάν υπήρξε συνεργάτης του πατέρα της. Οι φήμες, πάντως, λένε ότι γνωρίστηκαν στο γήπεδο, σε αγώνες του Τσάμπιονς Λινγκ. Ο 42χρονος ιδιοκτήτης της Τσέλσι αμέσως την πρόσεξε.
Το πρόσφατο ενδιαφέρον του στη σύγχρονη τέχνη λέγεται ότι σ' εκείνην οφείλεται. Ο Αμπράμοβιτς αγόρασε έναντι 86,3 εκατομμυρίων δολαρίων το «Τρίπτυχο» του Φράνσις Μπέικον -τιμή-ρεκόρ σε δημοπρασία- αλλά και το έργο του Λουσιάν Φρόιντ «Benefits Supervisor Sleeping» έναντι 33,6 εκατομμυρίων δολαρίων. Στην περασμένη φουάρ της Βασιλείας -μια από τις μεγαλύτερες στον κόσμο- εμφανίστηκαν χεράκι-χεράκι χαροποιώντας πολλούς γκαλερίστες με τις αγορές τους.
Η επόμενη έκθεση στο «Γκαράζ» θα είναι η παρουσίαση της συλλογής του Γάλλου πολυεκατομμυριούχου Φρανσουά Πινό. *
