Έβρεχε στην Αθήνα επί τρεις μέρες, από τις 25 έως και τις 28 Οκτωβρίου 2006. Οι αθηναϊκοί δρόμοι είχαν πλημμυρίσει. Κι ορισμένα υπόγεια πολυκατοικιών... Ανάμεσά τους ένα, που δεν ανήκει σε μια συνηθισμένη οικογένεια, όχι μόνον επειδή ονομάζεται Εμπειρίκου. Είναι ένα μεταπολεμικό καταφύγιο, όπου βρίσκονται χιλιάδες τόμοι και «πυραμίδες» από κούτες και βαλίτσες.
Όλα ανήκουν στον Ανδρέα Εμπειρίκο, πεθαμένο από το 1975 -είχε γεννηθεί το 1901. Τα περισσότερα από τα βιβλία καταστράφηκαν, έγιναν στην κυριολεξία σκόνη, όταν τραβήχτηκαν τα νερά και στέγνωσε η αποθήκη-θησαυροφυλάκιο της οδού Νεοφύτου Βάμβα, στο Κολωνάκι. Μέσα σε μία από τις βαλίτσες που δεν «κολύμπησαν», βγήκαν στην επιφάνεια ποιήματα, τα οποία γράφτηκαν πριν από την έκδοση της πρώτης εμπειρίκειας ποιητικής συλλογής «Υψικάμινος» (Μάρτιος 1935).
Αυτά τα ποιήματα, «τα ως εκ θαύματος ευρεθέντα», όπως λέει χαρακτηριστικά ο γιος του ποιητή, Λεωνίδας Α. Εμπειρίκος, μαζί με άλλα δεκαπέντε (ένα απ' αυτά δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος τού περιοδικού «Ανδρός»), που ανακαλύφτηκαν κατά τη δεκαετία του '70 από τον ίδιο τον ποιητή και ξαναγράφτηκαν, θα κυκλοφορήσουν σ' ένα τόμο, με τον τίτλο «Προϊστορία ή Καταγωγή». Ο επί χρόνια μελετητής του εμπειρίκειου έργου, ο καθηγητής Πανεπιστημίου, αλλά και συγγραφέας Γιώργης Γιατρομανωλάκης, τα υπολογίζει συνολικά σε τριάντα με τριάντα πέντε ποιήματα.
Ανάμεσά τους βρίσκεται το «χαμένο» ποίημα, το επιγραφόμενο «Θέαμα του Μπογιατιού ως κινούμενου τοπίου», το οποίο ο Οδυσσέας Ελύτης, στο βιβλίο του «Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο», το θεωρεί ως το πρώτο υπερρεαλιστικό κείμενο. Επισημαίνει ο νομπελίστας ποιητής: «Το ποίημα αποτελεί χαρακτηριστικό μιας μεταβατικής περιόδου και δείχνει, κοντά στ' άλλα, πόσο η καλλονή του τυχαίου π.χ., που συνέβαλε στην εξέλιξη και διαμόρφωση της ποιητικής του, είχε προσελκύσει την προσοχή του πολύ πριν από τον Αντρέ Μπρετόν στον συγκλονιστικό "Αστερόεντα Πύργο" του».
Από την πλευρά του ο Λεωνίδας Α. Εμπειρίκος μάς εξηγεί τι αποτέλεσε πηγή έμπνευσης της «Θέας του Μπογιατιού»: «Σε ηλικία περίπου 17 χρόνων ο πατέρας μου ήταν τολστοϊστής. Οταν πια είχε παραιτηθεί από την επιχείρηση του πατέρα του, πήγαινε με τα πόδια στο Μπογιάτι και όργωνε με τους Αρβανίτες χωρικούς στο πατρικό τσιφλίκι. Ηταν η πρώτη του εξέγερση εναντίον του παππού μου».
Τα ανέκδοτα ποιήματα υπολογίζονται να εκδοθούν εντός της ερχόμενης χρονιάς (2009) από την «Αγρα» του Σταύρου Πετσόπουλου. «Ανήκουν στην περίοδο πριν από την οριστική, αμετάκλητη και απόλυτη εισχώρησή του στην ομάδα των υπερρεαλιστών. Προτίμησε να βάλει στην άκρη τα παλιά και αποφάσισε να εκδώσει την καθαρά υπερρεαλιστική "Υψικάμινο" κι έτσι καταδίκασε τα παλαιότερα ποιήματά του. Να σημειώσετε ότι δεν έχουμε δεδηλωμένη επιθυμία του πατέρα μου να εκδοθούν», περιγράφει ο γιος του ποιητή την άρνηση του πατέρα του να εκδώσει τις πριν τής «Υψικαμίνου» δημιουργίες του.
Και το σχόλιο του επιμελητή Γιώργη Γιατρομανωλάκη: «Αυτά τα "προϊστορικά" και "καταγωγικά" ποιήματα της συλλογής του 1933-1934 δεν έχουν σχέση με τα πολλαπλώς αιρετικά κείμενα της "Υψικαμίνου". Η συγκεκριμένη συλλογή είναι το δίχως άλλο εγγύτερα στη μετέπειτα "Ενδοχώρα"».
Τα δεκαπέντε ποιήματα, επεξεργασμένα από τον ίδιο ποιητή, βρέθηκαν μέσα σ' ένα φάκελο στα κατάλοιπα του ποιητή. Τα υπόλοιπα, που ανακαλύφθηκαν στη βαλίτσα, μετά την αθηναϊκή πλημμύρα, μεταφέρθηκαν από το σπίτι της μητέρας του Στεφανίας, στην οδό Αινιάνος 8, μετά τον θάνατό της, το 1973. Ο Ανδρέας Εμπειρίκος εγκατέλειψε τη μητρική στέγη μαζί με τη σύζυγό του Βιβίκα Εμπειρίκου, το 1951, και μετακόμισαν στο διαμέρισμα της οδού Νεοφύτου Βάμβα 6.
Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο έχουν ετοιμαστεί -πάλι από τον Γιώργη Γιατρομανωλάκη- το ανθολόγιο του «Μεγάλου Ανατολικού», το οποίο θα απλωθεί σ' έναν τόμο έως και 700 σελίδων, με μικρές επεξηγηματικές γέφυρες, καθώς και η νεανική αλληλογραφία της περιόδου '21-'28 με τη μητέρα του και τον αδελφό του Μαράκη (ήταν ο δεύτερος, ο Εμπειρίκος ο πρωτότοκος, έπονται ο Δημοσθένης και ο Κίμων). Οι επιστολές, οι οποίες θα τιτλοφορηθούν «Γράμματα στον Μαράκη», είναι γραμμένες με παλαιοδημοτικιστική γλώσσα στον απόηχο των παλαμικών και ψυχαρικών αναγνώσεων του ποιητή.
