Από την Κωνσταντινούπολη στην Αθήνα και το αντίστροφο

apo-tin-konstantinoupoli-stin-athina-kai-to-antistrofo

Την γνώρισαμε πέρυσι στην Art Athina. Η γκαλερί της, «Rodeo», μία από τις νέες αφίξεις στην αθηναϊκή φουάρ, μας ερχόταν από την Κωνσταντινούπολη. Η έκπληξη, όμως, ήταν άλλη. Ιδιοκτήτρια της αίθουσας είναι μια νεαρή Ελληνίδα, που δεν είχε καμία σχέση με την Πόλη. Πολύ απλά, από το κέντρο της Αθήνας βρέθηκε στο Ταξίμ!

Η Σύλβια Κούβαλη ήταν μόλις 23 ετών όταν αποφάσισε, πριν από τρία χρόνια, να εγκατασταθεί στην Τουρκία. Ολα ξεκίνησαν από ένα ταξίδι αναψυχής. Μόλις είχε ολοκληρώσει σπουδές στην Ιστορία της Τέχνης και Θεωρία στο βρετανικό πανεπιστήμιο Goldsmiths και βρέθηκε, παραμονές Πρωτοχρονιάς, στο σπίτι συμφοιτήτριάς της στην Κωνσταντινούπολη. Η έντονη εικαστική δραστηριότητα την εντυπωσίασε. Και κυρίως η Μπιενάλε της. Κατάφερε να εργαστεί στην 9η Μπιενάλε κι από 'κεί και πέρα όλα πήραν το δρόμο τους.

Σήμερα έχει πολλά να επιδείξει από τα δημιουργικά -όπως αποδεικνύεται- χρόνια της στην Τουρκία. Πολύ πριν ανοίξει την γκαλερί «Rodeo», φρόντισε να κάνει γνωστή την παρουσία της σε ολόκληρη την πόλη. Η ταράτσα του ξενοδοχείου «Μαρμαρά Πέρα», στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης, ήταν το τέλειο σημείο για να εξορμήσει. Εκεί, από τον Ιούλιο του 2006, τοποθέτησε μια γιγαντοοθόνη (6x9 μέτρα), στην οποία διεθνείς καλλιτέχνες καλούνταν να παρουσιάσουν έργα τους τις νυχτερινές ώρες.

Το ΥΑΜΑ (σημαίνει μπάλωμα στα τουρκικά), αυτό το έξυπνο πρότζεκτ δημόσιας τέχνης, όχι μόνο έγινε αμέσως γνωστό στην πόλη αλλά έκανε και το γύρο του κόσμου. Απασχόλησε βέβαια και την τουρκική αστυνομία, χωρίς όμως να απαγορευτεί. Εργα τους έχουν δείξει εκεί καλλιτέχνες όπως οι Τούρκοι Αχμέτ Ογκούτ, Κοκέν Εργκούν (έργα του εκτίθενται αυτές τις μέρες στην Πλάκα, στο Κέντρο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης), η Αμερικανίδα Τζένι Χόλζερ αλλά και ο Αγγελος Πλέσσας. Το έργο του «All day doing nothing.com» μπορεί κανείς να το δει στο YouTube. Δύο ζευγάρια γυναικεία πόδια με ωραίες γόβες κουνιούνται πέρα δώθε βαριεστημένα. Καθώς το ΥΑΜΑ είναι ορατό από διάφορα σημεία της πόλης, το έργο του Έλληνα καλλιτέχνη έκανε μεγάλη αίσθηση.

Αλλά και οι διαφημίσεις των πλανόδιων μικροπωλητών ή άλλων επαγγελματιών της περιοχής. Ζήτησαν για παράδειγμα από έναν κουλουρτζή και ένα φαναρτζή να διαφημίσουν την πραμάτεια τους, σε μια προσπάθεια να εμπλέξουν την τοπική κοινωνία στο πρότζεκτ. Είχε, όπως γίνεται αντιληπτό, μεγάλη επιτυχία...

Και μετά ήρθε το «Rodeo», η γκαλερί της Σύλβιας Κούβαλη σε μια παλιά καπναποθήκη στο Τοπχανέ, στο Ταξίμ. Ανοιξε τον περασμένο Νοέμβριο με την έκθεση «This Then That» και έργα καλλιτεχνών τους οποίους εκπροσωπεί: Χουσεΐν Αλπτεκίν, Μουσταφά Χουλούσι, Γκουλσούν Καραμουσταφά, Αχμέτ Ογκούτ, Χάρι Επαμεινώνδα, Χριστόδουλο Παναγιώτου, Ευτύχη Πατσουράκη.

Καταλαμβάνει το δεύτερο όροφο του τετραώροφου κτηρίου. Τους υπόλοιπους χώρους μια ομάδα ανθρώπων από την Τουρκία, την Αυστρία αλλά και τη Βρετανία φιλοδοξούν να τους μετατρέψουν σε ένα πολυδύναμο διαπολιτισμικό κέντρο. «Η πόλη η ίδια σε κάνει πολίτη του κόσμου. Με γεμίζει, είναι πολύ δημιουργικό...», λέει η Κούβαλη. Η ίδια άλλωστε τις περισσότερες ώρες της ημέρας μιλάει μόνο αγγλικά.

Και να σκεφτεί κανείς ότι «δεν είχα ποτέ στο μυαλό μου να ανοίξω γκαλερί», εξηγεί. Μόλις επέστρεψε από την Arco, την ισπανική φουάρ, όπου παρουσίασε ατομική έκθεση του Χριστόδουλου Παναγιώτου σε επιμέλεια του Βασίφ Καρτούμ. Είχε προηγηθεί το Μαϊάμι, ενώ σειρά έχει η LISTE, αλλά και η δική μας Art Athina. «Σε αποδέχονται πιο εύκολα στο εξωτερικό όταν προέρχεσαι από την Τουρκία, παρά από την Ελλάδα. Εχει έναν εξωτικό χαρακτήρα που περνάει.

Η Κωνσταντινούπολη είναι πολύ πιο διεθνής από την Αθήνα. Είναι πέρασμα, ενώ η Αθήνα δεν είναι», παραδέχεται. «Η Τουρκία είναι πιο ανθρώπινη. Δεν έχουν διαβρωθεί ακόμη οι άνθρωποι. Αν και όλα αλλάζουν πολύ γρήγορα. Εκείνο που με ενοχλεί είναι ότι δυτικοποιείται με πολύ βίαιο τρόπο».

Αλήθεια, γιατί ονόμασε την γκαλερί Rodeo; «Ετυμολογικά σημαίνει περικυκλώνω. Ηθελα όμως να κάνω ένα ειρωνικό σχόλιο. Για μένα οι καλλιτέχνες δεν είναι άγρια ζώα, που πρέπει να δαμάσεις. Ισα ίσα, τους θέλω απολύτως ελεύθερους...».