Ένα ακόμη θεσπέσιο μυθιστόρημα «εναλλακτικής ιστορίας»; Μόδα είναι αυτή. Όμως, έπειτα από τον Philip roth, ο οποίος στη «Συνωμοσία εναντίον της Αμερικής» θέλει να επικρατεί στην Αμερική του '40 φιλοναζιστική κυβέρνηση («Πόλις», μτφ. Ηλίας Μαγκλίνης), ένα νέο μυθιστόρημα, που ξαναγράφει την Ιστορία φέρνοντας τη φασιστική μπότα ώς τους φυσικούς παραδείσους της ουαλικής ενδοχώρας, δεν έχει τη δύναμη να μας εκπλήξει
Παρ' όλα αυτά, η καλογραμμένη «Αντίσταση» («Ωκεανίδα», μετάφραση Έφη Καλλιφατίδη) του 46χρονου Ουαλού Owen Sheers επελαύνει εκτός βρετανικών συνόρων με την ίδια άνεση που οι ναζί στις 467 σελίδες της επικρατούν στη Μεγάλη Βρετανία, κατακτούν τα απομονωμένα ουαλικά χωριά και συνάπτουν ερωτικές σχέσεις με τις ντόπιες αγαθές χωριατοπούλες.
Ο Owen Sheers είναι πολυβραβευμένος, κατ' αρχάς ποιητής και κατόπιν πεζογράφος. Το «The Dust Diaries» (Faber, 2004), μια ταξιδιωτική αφήγηση που τοποθετείται στη Ζιμπάμπουε, ανακηρύχθηκε το 2005 Welsh Book of the Year. Τι τον ωθεί στο ξαναγράψιμο της Ιστορίας; Είναι το ανθρώπινο πρόσωπο των κατακτητών που θέλει να αναδείξει; Η πρόκληση να πείσει και τον τελευταίο κακόπιστο με την επάρκεια της κατασκευασμένης μυθοπλασίας του; Η επιθυμία να «σώσει» την ερωτική ιστορία του, τοποθετώντας τη σε ένα απρόσμενο ιστορικό context, που μας κλείνει φευγαλαία το μάτι; Ή μήπως, τελικά, όλα στήθηκαν μόνο και μόνο για να υμνηθούν οι ομορφιές της ιδιαίτερης, ευρύτερα άγνωστης, γενέτειράς του; Η «Αντίσταση» μας πείθει για το μεγαλείο της ουαλικής φύσης.
Έχει γίνει πολύ της μόδας η συγγραφή εναλλακτικής ιστορίας.
Δεν είμαι βέβαιος ότι πρόκειται για μόδα. Στην πραγματικότητα είναι μεγάλη η προϊστορία της εναλλακτικής μυθοπλασίας. Ωστόσο δεν θα με εξέπληττε αν σε θραυσματικές και ασταθείς εποχές αναδεικνυόταν σε κυρίαρχη συγγραφική μορφή. Σε τέτοιους καιρούς ένα "τι θα συνέβαινε αν;" μπορεί να αναδειχθεί στη δελεαστική "αρένα" για να τεθούν εμμέσως ερωτήματα για το παρόν.
Εσείς θέσατε ερωτήματα για το παρόν;
Τα ερωτήματα που ήθελα να θέσω για τη φύση της Κατοχής και την επίδραση του πολέμου στο άτομο πρέπει να σας πω ότι συνδέονταν απόλυτα με τον πόλεμο στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Ο πόλεμος στο Ιράκ επηρέασε, δηλαδή, τη συγγραφή της «Αντίστασης»;
Σίγουρα ενδυνάμωσε τα "επιχειρήματα" του βιβλίου και την επιθυμία μου να το γράψω. Παρ' όλα αυτά σε μια ευρύτερη προοπτική δεν χρειάζεται η μυθοπλασία πάντα ένα "τι θα γινόταν αν";.
Μπορείτε να εξηγήσετε παρ' όλα αυτά γιατί η συγγραφή εναλλακτικής ιστορίας έχει να κάνει τις περισσότερες φορές με το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, τον Χίτλερ και τους ναζί;
Δεν μπορείς να αψηφήσεις το γεγονός ότι ζεις σε ένα γεωπολιτικό πλαίσιο που έχει διαμορφώσει ο Β' Παγκόσμιος. Η περίοδος αυτή είναι ένα "γνωστό" τοπίο, που παρέχει στο συγγραφέα ένα μεγάλο πεδίο ελεύθερων κινήσεων. Η τραυματική εμπειρία της έχει γίνει κοινό κτήμα και γεννά ερωτήματα που αφυπνίζουν ακόμα τη φαντασία του συγγραφέα.
Με πρόσχημα τον πόλεμο αφηγείστε μια ερωτική ιστορία ανάμεσα σε έναν ναζί και μια ντόπια χωριατοπούλα. Γιατί ειδικά αυτή;
Ενδιαφερόμουν για τα πρόσωπα που μένουν στα μετόπισθεν. Με ενδιέφερε, επίσης, ο τρόπος που λειτουργεί η μυστικότητα και η εγκατάλειψη σε μικρές, απομονωμένες κοινότητες. Η ιστορία αγάπης είναι καρπός του ιστορικού, φυσικού και ψυχολογικού καθορισμού της Ιστορίας. Θα μπορούσα να θέσω το ρομάντζο μου σε ένα άλλο κατεχόμενο έδαφος, αλλά δεν είμαι βέβαιος πώς θα είχε λειτουργήσει -η απόλυτη απομόνωση των κοιλάδων της Ουαλίας πραγματικά σχηματοποιεί και καθορίζει την πλοκή. Η ίδια η ιστορία αγάπης άλλωστε μετά βίας είναι νέα -σκεφτείτε τον Τρωίλο και τη Χρυσηίδα.
Στην «Αντίσταση» η κολόνα του Νέλσον κόβεται και στέλνεται πεσκέσι στο Βερολίνο. Είναι η μοναδική μεγάλη, εντός εισαγωγικών, πολιτισμική θηριωδία των ναζί στο βιβλίο σας.
Δεν είναι αλήθεια. Μαθαίνουμε ότι πυροβόλησαν χωριάτες, ότι έκαναν αντίποινα. Ηθελα ο αναγνώστης να βιώνει την εμπειρία του πολέμου σαν να ήταν ένας από τους χωριάτες της κοιλάδας -απλώς σαν μια διφορούμενη απειλή.
