Ένα αφιέρωμα στον Μάνο Χατζιδάκι με τίτλο «Στην αγκαλιά του ουρανού» παρουσιάζουν η Έλλη Πασπαλά, ο David Lynch και οι Raining Pleasure για δυο βραδιές, 13 και 14 Μαΐου, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Η ιδέα αυτού του αφιερώματος ανήκει στην Έλλη Πασπαλά η οποία μιλά στην Αναστασία Γρηγοριάδου για το CITY231 (στις 10.05.2006).
Υπάρχει ένα απόσπασμα του ίδιου του Μάνου Χατζιδάκι από τα Σχόλια του Τρίτου που εμπεριέχει την ιδέα του προγράμματος αυτού και όχι μόνο.
«Κύριοι σκοτώστε τη μνήμη. Ξεκινήστε από την αρχή. Μονάχα έτσι μπορούμε να ελπίζουμε σε μια θαρραλέα ένταξη μας, στους χρόνους τους μελλοντικούς ενός κόσμου, που θα γελάει κάποτε μαζί μας, γιατί μας συγκινούσαν ιδιαίτερα οι νεκροί, οι μουσικές και τα άστρα» (Μάνος Χατζιδάκις, Κυριακή 20 Μαΐου 1979 από τα Σχόλια του Τρίτου).
Γιατί σου άρεσε αυτό το σχόλιο του Χατζιδάκι;
Το βρίσκω πολύ επαναστατικό και αναρχικό, με τόλμη και τρομερό πάθος. Θέλει τρομακτική εσωτερική δύναμη και ισχυρό πνεύμα για να μπορέσει να πει κάποιος κάτι τέτοιο, και από το σχόλιο αυτό δεν βγάζει και τον εαυτό απέξω, αυτό το θαυμάζω.
Για να ξεχάσεις κάτι πρέπει να το ξέρεις πρώτα καλά;
Κάνοντας κάτι τέτοιο η πρόκληση είναι μεγάλη. Το δύσκολο είναι να σπας τα δεσμά. Κι όταν έχεις γερά θεμέλια η πρόκληση αλλά και η δυσκολία καμιά φορά - γιατί μπορεί και να βολευτείς - είναι μεγαλύτερη. Γιατί αν διαιωνίσεις αυτά που ξέρεις, εννοείται ότι βολεύεσαι.
Ο κόσμος βολεύεται επίσης με αυτήν την κατάσταση;
Βεβαίως. Υπάρχουν πολύ λίγοι επαναστάτες ανάμεσα μας, ας μη γελιόμαστε. Έχει ρίσκο να τολμήσεις να οραματιστείς, να σκεφτείς κάτι καινούριο. Πρέπει να έχεις φοβερή πίστη, όπου κι αν είναι, είτε στο χώρο της μουσικής είτε της αρχιτεκτονικής είτε στον κοινωνικό - πολιτικό χώρο, οπουδήποτε.
Σε αυτό το αφιέρωμα ήθελες να δεις τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι με έναν διαφορετικό τρόπο;
Ναι, γιατί αυτό έκανε κι ο ίδιος. Ακόμα τότε, όταν ηχογραφήσαμε τη «Ρωμαϊκή» και τη «Λαϊκή Αγορά», ήταν γνωστά του τραγούδια ειπωμένα διαφορετικά, με έναν καινούριο τρόπο για τότε. Τα τραγούδια του Χατζιδάκι επιδέχονται τέτοιες καινούριες εκδοχές, στέκει δηλαδή το να τον φέρεις με έναν πιο σύγχρονο, σημερινό τρόπο. Τα τραγούδια του είναι τόσο σημαντικά που μπορούν να μιλάνε και σήμερα.
Το να αναγνώσεις τα τραγούδια διαφορετικά ανά τις εποχές, συμβαίνει με όλα τα τραγούδια;
Όχι, δεν μπορείς να το κάνεις αυτό με όλα τα τραγούδια. Μόνο με αυτά που περνάνε την στενή τοποθέτηση στο χρόνο στον οποίο γράφονται. Συμβαίνει με πολλά, αλλά όχι με όλα. Κι όταν συμβαίνει, δηλώνει τη ζωτικότητα και την ποιότητα τους, είναι τραγούδια που στέκουν σε όλες τις εποχές, γίνονται αιώνια.
Δουλεύοντας μαζί του διαπίστωσες να του αρέσει να κάνει πειραματισμούς σε δικά του πράγματα;
Ήταν πολύ τολμηρός κι όχι μόνο στο δικό του έργο. Το έκανε ας πούμε με παλιά τραγούδια του Βαμβακάρη και του Τσιτσάνη που αγαπούσε πάρα πολύ. Το έκανε και σε δικά του, θυμάμαι ήμουν παρούσα όταν έκανε την καινούρια προσέγγιση στην «Πορνογραφία», ήμουν μαζί του όταν το έψαχνε. Του άρεσε αυτό. Βέβαια κάποια πράγματα δεν τα άλλαζε καθόλου, όπως τον «Μεγάλο Ερωτικό». Άλλωστε εκείνο ήταν τόσο προχωρημένο, τόσο πολύ πιο μπροστά από την εποχή του, ώστε δεν υπήρχε λόγος να αλλάξει τίποτα. Και στην εποχή μας δεν χρειάζεται, αυτό το έργο είναι ακόμα τόσο μπροστά
Για ποιον δικό σου λόγο σκέφτηκες αυτό το αφιέρωμα;
Αισθανόμουν ότι ήταν ο καιρός να το κάνω. Το ήθελα πάρα πολύ να κάνω ένα πρόγραμμα με τραγούδια μόνο του Χατζιδάκι, όταν τα τραγουδώ είμαι ευτυχισμένη, είναι βάλσαμο ψυχής για μένα, σαν να πίνω από την αιώνια πηγή. Αλλά δεν ήθελα να τα τραγουδήσω με τον τρόπο που τα είχα ήδη τραγουδήσει. Ήθελα έναν καινούριο τρόπο. Για αυτό κάλεσα και τον Ντέιβιντ Λιντς να τα ενορχηστρώσει, είχε την απαιτούμενη απόσταση από τον Χατζιδάκι, ναι μεν τον γνώριζε αλλά δεν είχε συνεργαστεί μαζί του.
Είναι πολύ δύσκολο να βγεις από αυτό που ξέρεις και να τον ερμηνεύσεις αλλιώς, έτσι όταν σκεφτόμουν αυτό το αφιέρωμα ήθελα την άποψη ανθρώπων που ήξεραν καλά το έργο του χωρίς να έχουν συνεργαστεί μαζί του. Έτσι ήρθαν και οι Raining Pleasure. Μου αρέσουν πάρα πολύ σαν γκρουπ και όταν τους το πρότεινα, ενθουσιάστηκαν γιατί έχουν μια πολύ μεγάλη και βαθιά αγάπη για τον Χατζιδάκι. Είχαν ακούσει πολύ Χατζιδάκι, είχαν επηρεαστεί από αυτόν, τον είχαν σημείο αναφοράς. Ήμουν σίγουρη ότι θα ήταν κάτι πολύ ιδιαίτερο, πολύ φρέσκο αλλά και πολύ πιστό στο πνεύμα, την πρόθεση και την αισθητική του.
Πώς διάλεξες τα τραγούδια του αφιερώματος;
Με μεγάλη δυσκολία. Διάλεξα τραγούδια που πίστευα ότι δεν έπρεπε με τίποτα να λείπουν, πολύ αντιπροσωπευτικά, άσχετο αν ήταν γνωστά η όχι. Και να έχουν και μια σχέση, να μπορούν να σταθούν μαζί. Στην αρχή ως απολύτως απαραίτητα είχα διαλέξει …εξήντα πέντε. Όπως καταλαβαίνεις αυτό δεν γινόταν, έτσι με μεγάλη μου θλίψη και πολύ δύσκολα άρχισα να κόβω κομμάτια, ήταν τρομερά οδυνηρό αυτό. Και με το που έκανα αυτό το αφιέρωμα άρχισα να σκέφτομαι το επόμενο…
Οι επόμενες γενιές έχουν να ανακαλύψουν κι άλλα πράγματα στον Χατζιδάκι;
Ακόμα τον ανακαλύπτουμε και τον ανακαλύπτουν. Είναι εκπληκτικό τι κόσμος ήρθε και μας άκουσε όταν παίξαμε στην Αθήνα. Ήρθαν πολύ νέα παιδιά που μόλις είχαν την πρώτη τους επαφή με τον Χατζιδάκι και άνθρωποι που είχαν μεγαλώσει μαζί του, ακόμη και κάποιοι της γενιάς του. Είναι απίστευτο το σε πόσο κόσμο μιλάνε ακόμα αυτά τα τραγούδια και πόσοι έχουνε ανάγκη να ακούσουν αυτή τη μουσική. Ερχόντουσαν πολύ νέα παιδιά 18-20 χρονών και μου έλεγαν ότι είχαν μείνει κατενθουσιασμένοι και ότι την επόμενη μέρα θα πήγαιναν να πάρουν όλους τους δίσκους του. Δεν τον ήξεραν…
Όταν ζούσες στην Αμερική τι ήταν ο Μάνος Χατζιδάκις για σένα;
Ένας τεράστιος μύθος.
Και όταν τον συνάντησες τι είναι αυτό που σου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση;
Δεν είναι ένα. Δεν υπάρχει απάντηση σε αυτό που με ρωτούν συχνά, «ποιο είναι το καλύτερο που θυμάμαι», για παράδειγμα. Δεν μπορείς να αποτυπώσεις μια προσωπικότητα σε ένα χαρακτηριστικό μόνο, δεν μπορείς να ξεκόψεις το βλέμμα του, το άγγιγμα του, τη φωνή του, το πώς μιλούσε, το πώς απευθυνόταν, το χιούμορ του, είναι όλα μαζί και όλα ήταν πολύ σπουδαία και μοναδικά.
