Παρά το γεγονός ότι υπάρχει επιτέλους ένα μαξιλάρι ασφάλειας για την Ελληνική Οικονομία, τουλάχιστον για ένα χρόνο, λόγω του πακέτου στήριξης, η σημερινή δημοπρασία εντόκων γραμματίων και τα spreads που επιτεύχθηκαν καταδεικνύει για άλλη μία φορά πως το πρόβλημα πλέον δεν εντοπίζεται στο ρίσκο της χώρας (country risk) αλλά στην δυνατότητά της να προχωρήσει στις αλλαγές εκείνες που θα τις επιτρέψουν να γίνει ανταγωνιστική στους τομείς εκείνους που έχει συγκριτικό πλεονέκτημα. Από την πρώτη στιγμή της κρίσης εξέφραζα την άποψη ότι η χώρα δεν θα χρεοκοπήσει. Οι θέσεις των διεθνών οίκων, θεσμικών και τραπεζών ήταν απλά ένας συνδυασμός αποτίμησης της εικόνας της οικονομίας και κερδοσκοπίας. Η παρουσία μας στην ζώνη του Ευρώ μας εξασφάλιζε την βιωσιμότητα εκ των πραγμάτων. Δυστυχώς, η έλλειψη εμπειρίας και σχετικής παιδείας των πολιτών, αλλά και αρκετών θεσμικών φορέων οδήγησε σε ακραία φαινόμενα απόσυρσης καταθέσεων αλλά και μειωμένης εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα.
Η παρουσία μας στην ζώνη του Ευρώ μας στήριξε με βάση όμως τις «συντεταγμένες» υποχρεώσεις μίας χώρας που αντιμετώπιζε κρίση. Εάν δεν είμαστε ενταγμένοι στο ενιαίο νόμισμα τότε η εύκολη λύση θα ήταν η υποτίμηση του νομίσματος και η ανάκτηση ενός νέου τιμολογιακού πλεονεκτήματος. Δυστυχώς, τέτοια βραχυπρόθεσμη πολυτέλεια δεν την διαθέτουμε εκτός βέβαια από το γεγονός ότι δεν υπάρχει πλέον τομέας στον οποίο με μία απλή υποτίμηση θα μπορούσε να δημιουργηθεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Απαιτείται συνολικός επαναπροσδιορισμός παραγωγικών δομών αλλά και διαμόρφωσης τιμών και αξιών. Κοινώς, η Ελληνική Οικονομία εσωτερικά κινείται σε επίπεδο υπερβολικής και αναίτιας διόγκωσης τιμών. Το πρόβλημα μπορεί να επιλυθεί με την επίτευξη νέας χαμηλότερης ισορροπίας τιμών προσφοράς και ζήτησης. Τιμών που θα έχουν προκύψει μέσα από μία διαδικασία «εσωτερικής υποτίμησης» ή «αποπληθωρισμού». Η νέα αυτή ορολογία εισήλθε στο λεξιλόγιό μας μετά τις πρόσφατες δηλώσεις του Προέδρου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Ντομινίκ Στρός Κάν. Δεν αντιπροσωπεύουν δε τίποτα περισσότερο από την εξορθολογίκευση της λειτουργία του κράτους αλλά και της «τιμολογιακής αλαζονείας» πολλών κλάδων του ιδιωτικού τομέα.
Η ανάσα που δόθηκε στην χώρα μας την Κυριακή και ο χρόνος αναμονής στην ουσία θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τον προγραμματισμό της τιμολογιακής και παραγωγικής αποσυμπίεσης. Εκτιμώ πως το νέο σημείο ισορροπίας θα βρεθεί σε επίπεδα τιμών 20-30% χαμηλότερα από τα σημερινά. Κατά την διαδικασία δε αυτή του αποπληθωρισμού θα επηρεασθούν οι περισσότεροι παραγωγικοί τομείς όπως ακίνητα, τιμές καταναλωτικών ειδών και μισθοί. Σε μία τέτοια διαδικασία δεν απαιτείται επιβολή μέτρων. Μετά από κάποιο διάστημα οι κανόνες της αγοράς θα επιβάλλουν την νέα ισορροπία. Ασφαλώς η ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής απαιτεί χρόνο. Αυτός είναι και ο βασκικός λόγος που εκτιμώ πως δεν θα πρέπει να αναμένεται σταθεροποίηση της αγοράς νωρίτερα από το πρώτο μισό του 2011, ενώ η πραγματική ανάκαμψη θα αρχίσει να γίνεται ορατή μετά το 2012. Όσο και αν φαίνεται οξύμωρο, η πρόβλεψη αυτή δεν είναι απαισιόδοξη. Είναι αναγκαίο η Ελληνική οικονομία αλλά και κοινωνία να επαναπροσδιορίσουν την ανακαία νέα κατεύθυνσή τους. Όταν αυτή η ενδοσκόπηση ολοκληρωθεί εκτιμώ πως υπάρχει προοπτική για σημαντικά επιτεύγματα και μία πιο πρακτική και ρεαλιστική «κοινωνική ανάταση».
