Η γαλλική Μπελ Επόκ του οφείλει πολλά. Κανένας άλλος καλλιτέχνης δεν βυθίστηκε τόσο πολύ στη νυχτερινή ζωή της και δεν αποτύπωσε τόσο λαμπερά τους πρωταγωνιστές της να στροβιλίζονται στις αίθουσες χορού και να φλερτάρουν στα πορνεία με τις ζουμερές χορεύτριες με τους κορσέδες και τα μποτίνια. Ο Τουλούζ-Λοτρέκ, ο εκκεντρικός μικροκαμωμένος ζωγράφος, αγάπησε τον κόσμο της νύχτας. Και παρουσίασε τη ζωή του όπως ήταν κι όχι όπως θα έπρεπε να ήταν. Τον ενδιέφεραν τα πορτρέτα, όχι μόνο όσων συναντούσε κατά τη διάρκεια των νυχτερινών του περιπλανήσεων στο Παρίσι, αλλά και των φίλων του και των απλών εργατών.
Η ατμόσφαιρα του Παρισιού στα τέλη του 19ου αιώνα ζωντανεύει από σήμερα στο Μουσείο Ηρακλειδών (Ηρακλειδών 16, Θησείο) σε μια έκθεση 70 πρωτότυπων έργων του Ανρί Τουλούζ-Λοτρέκ. Και παράλληλα επιχειρεί να καταδείξει την ατμόσφαιρα της Αθήνας εκείνης της εποχής, που επηρεασμένη από τη γαλλική έριχνε τη ρετσίνα στον νεροχύτη και τοποθετούσε με καμάρι το γαλλικό κρασί στο τραπέζι. Έτσι, στην έκθεση «Ο Τουλούζ-Λοτρέκ και η Μπελ Επόκ στο Παρίσι και την Αθήνα» οι αφίσες, τα χαρακτικά και τα σχέδια του γάλλου καλλιτέχνη θα στηθούν δίπλα στις διαφημίσεις του Νικολάου Γύζη και του Δημητρίου Γαλάνη, τις φωτογραφίες, τις καρτ-ποστάλ και τα θεατρικά προγράμματα –με έμφαση στο γαλλικό ρεπερτόριο– μιας Αθήνας που μιμείται εκείνη την εποχή το Παρίσι καταγοητευμένη από την ατμόσφαιρά του.
Το ελληνικό υλικό προέρχεται από τις συλλογές του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (ΕΛΙΑ), του φωτογραφικού αρχείου του Μουσείου Μπενάκη, τις συλλογές της Alpha Bank, την ιδιωτική συλλογή του Π. Βέργου. Το ελληνογαλλικό άρωμα της εποχής εμπλουτίζεται από γαλλικά λογοτεχνικά χωρία, φωτογραφίες και άλλα πραγματολογικά στοιχεία.
Ο Λοτρέκ δημιούργησε 30 αφίσες σε ολόκληρη τη ζωή του, αλλά εικονογράφησε θεατρικά προγράμματα, εξώφυλλα βιβλίων, μενού, προσκλήσεις και παρτιτούρες. Ποτέ δεν διέκρινε τις λεγόμενες εμπορικές τέχνες από αυτές που ονομάζουμε καλές τέχνες. Ο ίδιος διέφερε από τα «μοντέλα» του. Δεν μπορούσε να χορέψει, να τραγουδήσει, να διασκεδάσει· έτσι έγινε θεατής της ζωής του νυχτερινού Παρισιού. Οι ρήξεις που υπέστη και στα δύο πόδια σε ηλικία 13 και 14 ετών, σε συνδυασμό με ένα εκ γενετής πρόβλημα υγείας στα οστά του, οδήγησαν στη μη φυσιολογική σωματική του ανάπτυξη. Τα πόδια του έπαψαν να μεγαλώνουν, σε αντίθεση με το υπόλοιπο σώμα κι έτσι το ύψος του δεν ξεπέρασε τα 1,52 μέτρα.
Ίσως αυτή να ήταν η αιτία που στο έργο του υπάρχουν πάντα άνθρωποι. Δεν αποτύπωσε ποτέ τοπία. Στις αφίσες του με θέμα τα νυχτερινά θεάματα της εποχής σχεδιάζει τις χορεύτριες του Μουλέν Ρουζ, τις τραγουδίστριες (με έκδηλο τον θαυμασμό του γι’ αυτή την «τάξη»), τα μπαρ όπου σύχναζε με τους θαμώνες τους, τους φίλους του. Επίσης σχεδιάζει διαφημίσεις για εταιρείες, για θεατρικά προγράμματα, για βιβλία και λογοτεχνικά περιοδικά, ακόμη και για εφημερίδες.
Ο Λοτρέκ (1864-1901) θεωρείται ο πρώτος διδάξας της τέχνης της αφίσας. Μέσα από τις επιρροές των γιαπωνέζικων χαρακτικών μπόρεσε να αναπτύξει την ιδιότυπη προοπτική του, ενώ με διάφορα πρωτόγνωρα για την εποχή μέσα τελειοποίησε την τεχνική του.
Την έκθεση που επιμελούνται η Μπελίντα Φυρού και η Ίρις Κρητικού συνοδεύει ένας συλλεκτικός τόμος με ανατυπώσεις έργων του Τουλούζ-Λοτρέκ και σχετικά κείμενα. Διοργανώνονται και εκπαιδευτικά προγράμματα. Διάρκεια έως 4 Μαΐου 2021.
