Η επιστήμη της ιατρικής έχει πραγματοποιήσει άλματα τις τελευταίες δεκαετίες, σε μία προσπάθεια παροχής βοήθειας σε εκατομμύρια ανθρώπων που πλήττονται από σοβαρά νοσήματα σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ωστόσο μοιάζει να είναι ακόμη αδύνατη η καταπολέμησή τους σε ολοκληρωτικό βαθμό καθώς το αιτιολογικό υπόβαθρο αποτελεί εν πολλοίς έναν αστάθμητο παράγοντα.
Μία από τις συνήθεις και εξαιρετικά σοβαρές ασθένειες οι οποίες εμφανίζονται στις σύγχρονες κοινωνίες είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου. Πρόκειται για μία ασθένεια η οποία προσβάλλει πολλές χιλιάδες ανθρώπων κάθε χρόνο και αποτελεί τον τρίτο πιο συχνό καρκίνο στις Δυτικές κοινωνίες. Στη σκακιέρα των παραγόντων που θεωρούνται ότι αυξάνουν την πιθανότητα ενός ατόμου να εμφανίσει καρκίνο του παχέος εντέρου παρατάσσονται οι σύγχρονες διατροφικές συνήθειες, η ηλικία του ατόμου και η κληρονομική προδιάθεση. Η πιθανότητα εμφάνισης της συγκεκριμένης ασθένειας για κάθε υγιές άτομο αγγίζει το 6% τόσο για τους άνδρες όσο και τις γυναίκες, ενώ περίπου για τους μισούς από αυτούς η ασθένεια θα αποβεί θανατηφόρα.
Η επιστήμη της βιοτεχνολογίας μέσω της κλινικής έρευνας και πρακτικής έχει υλοποιήσει σημαντικό έργο προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης αυτής της τόσο σοβαρής νόσου. Εκμεταλλευόμενη τα εργαλεία της γενετικής και της μοριακής βιολογίας, η βιοτεχνολογία έχει προχωρήσει στην παραγωγή καινοτόμων φαρμάκων που εξασφαλίζουν σημαντικά οφέλη για τους ασθενείς ενάντια στη μάχη κατά του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Αν η ασθένεια διαγνωσθεί σε αρχικό στάδιο, μπορεί να αντιμετωπιστεί με χειρουργική επέμβαση ή με εγχείρηση ακολουθούμενη από επικουρική χημειοθεραπεία. Ωστόσο ο ασθενής παραμένει εκτεθειμένος στην ενδεχόμενη εμφάνιση μεταστάσεων. Ο μεταστατικός τύπος χαρακτηρίζεται από μετανάστευση των καρκινικών κυττάρων σε άλλα όργανα όπως το ήπαρ, οι πνεύμονες και οι ωοθήκες. Αυτή η πιθανότητα μεταφράζεται σε αριθμούς που δείχνουν ότι το 19% των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου ή αλλιώς ορθοκολικό καρκίνο που εξετάζονται εμφανίζει μεταστατική νόσο κατά τον χρόνο της διάγνωσης, ενώ περίπου το 50% των ασθενών αναμένεται να αναπτύξει μεταστάσεις στη διάρκεια της νόσου.
Ο τομέας της βιοτεχνολογίας επικεντρώνεται στην στοχευμένη αντιμετώπιση του ορθοκολικού καρκίνου μέσω της χορήγησης αντικαρκινικών παραγόντων που βασίζονται σε χημειοθεραπευτικά σχήματα ή μονοκλωνικά αντισώματα. Μία κατηγορία αυτών των μονοκλωνικών αντισωμάτων είναι αυτά που στοχεύουν στον υποδοχέα του επιδερμικού αυξητικού παράγοντα (EGFr). Το EGFr είναι μία πρωτεΐνη που παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων. Τα μονοκλωνικά αντισώματα παρουσιάζουν εξειδικευμένη δράση και μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο στη διάγνωση όσο και τη θεραπεία των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου.
Καινοτόμες θεραπείες με τη χρήση του βιολογικού δείκτη KRAS
Οι τελευταίες εξελίξεις στην αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου, μέσω των μεθόδων της βιοτεχνολογίας, προσανατολίζονται στην εισαγωγή της εξέτασης KRAS στην πρακτική της αντιμετώπισης του ορθοκολικού καρκίνου. Η εξέταση KRAS αποτελεί μία πραγματική καινοτομία στη θεραπευτική αντιμετώπιση του ορθοκολικού καρκίνου, αφού μέσω αυτής εντοπίζονται οι ομάδες των ασθενών που εμφανίζουν μεγαλύτερες πιθανότητες να ανταποκριθούν στη θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα έναντι της πρωτεΐνης EGFr που καθορίζει την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Ειδικότερα, το KRAS είναι μέλος μια οικογένειας γονιδίων που αποκαλούνται RAS πρωτο - ογκογονίδια. Το KRAS γονίδιο παρέχει οδηγίες για την παρασκευή μίας πρωτεΐνης (με το όνομα KRAS), η οποία συμμετέχει αποφασιστικά στη ρύθμιση της ανάπτυξης των κυττάρων. Τα πρωτο – ογκογονίδια κανονικά ρυθμίζουν την ανάπτυξη των κυττάρων, όμως αν μεταλλαχθούν, μπορεί να ενθαρρύνουν ή να επιτρέψουν την ανεξέλεγκτη ανάπτυξή του.
H Amgen, πρωτοπόρος στον τομέα της βιοτεχνολογίας, ήταν η πρώτη εταιρεία που συσχέτισε τα αποτελέσματα της εξέτασης KRAS με την χορήγηση της θεραπείας με μονοκλωνικά αντισώματα, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο την δυνατότητα στον κλινικό ιατρό να γνωρίζει εκ των προτέρων ποιοι ασθενείς είναι πιθανό να ωφεληθούν περισσότερο από την συγκεκριμένη θεραπεία.
Συγκεκριμένα, έδειξε ότι οι ασθενείς που εμφανίζουν φυσιολογικό το γονίδιο KRAS, ποσοστό που αγγίζει το 60% των ασθενών, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να ανταποκριθούν στη θεραπεία με αντισώματα έναντι του EGFr. Η Amgen έχει αναπτύξει το πρώτο πλήρως ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι του EGFr, το οποίο είναι εξαιρετικής καθαρότητος και υψηλής εξειδίκευσης στη δράση του και παρουσιάζει λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες συγκριτικά με τα μη πλήρως ανθρώπινα.
Αντίθετα το όφελος για όσους δεν εμφανίζουν φυσιολογικό το γονίδιο είναι αμελητέο και δε συνιστάται η συνχορήγηση της θεραπευτικής αγωγής με αυτά τα αντισώματα. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγεται λοιπόν η περιττή έκθεση ασθενών σε μη ωφέλιμες και πιθανόν λιγότερο αποτελεσματικές θεραπείες, ενώ παράλληλα μειώνονται σημαντικά οι δαπάνες για τα υγειονομικά συστήματα μέσω της ενδεδειγμένης συνταγογράφησης.
Έχοντας την εμπειρία αυτή, η Amgen έχει εισάγει την αξιολόγηση του δείκτη KRAS σε όλο το ερευνητικό της πρόγραμμα και την καθιέρωση της εφαρμογής του στο θεραπευτικό χειρισμό των ασθενών με ορθοκολικό καρκίνο.
