Γυναικείες κουβέντες, δίχως μισόλογα και ιδιομορφίες

gynaikeies-kouventes-dichos-misologa-kai-idiomorfies

Πάνω σε ένα καμβά απλώνει η γνωστή μας από το «Περσέπολις» Μαριάν Σατραπί τα καινούρια της «Κεντήματα» (μετ. Γεωργία Τσάκωνα, εκδ. «Ηλίβατον»). Πρωτοδημοσιευμένο στη Γαλλία το 2003, το παραπάνω βιβλίο κλείνει τον κύκλο των αυτοβιογραφικών της αφηγήσεων, προσφέροντας μια γλυκόπικρη, αποκαλυπτική εικόνα για τα βιώματα των γυναικών στο Ιράν. Με τα οικεία στους αναγνώστες της, λιτά, ασπρόμαυρα σκίτσα της, η Σατραπί ζωντανεύει την αθυρόστομη, οπιομανή γιαγιά της με τους τρεις, παρακαλώ, γάμους πίσω της, δίνει τον λόγο στις θείες, τις ξαδέλφες και τη μητέρα της και μας κάνει μάρτυρες μιας συζήτησης που ανατρέπει όλα τα στερεότυπα γιά τις μαντιλοφόρες φιγούρες που διακρίνονται κατά καιρούς στα τηλεοπτικά ρεπορτάζ.

Είναι σαφές ότι οι ηρωίδες του βιβλίου προέρχονται από μια εύρωστη κοινωνική τάξη που συνδιαλεγόταν με τη Δύση στην προ Χομεϊνί εποχή, χωρίς όμως αυτό να τις έχει απαλλάξει από προκαταλήψεις βαθιά ριζωμένες στον ιρανικό τρόπο ζωής. Περνώντας δεξιοτεχνικά από τη μια ιστορία στην άλλη, η Μαριάν Σατραπί μιλάει για προξενιά ανάμεσα σε άγουρα κορίτσια και ραμολί εκατομμυριούχους, για κοπέλες που έχασαν την παρθενιά τους και μηχανεύονται τρόπους να την... ξαναβρούν, για γυναίκες που τις πρόδωσαν και τις εκμεταλλεύθηκαν αλλά εκείνες πάσχισαν να χειραφετηθούν. Κι όσο οι ηρωίδες της ανοίγουν αυτοσαρκαζόμενες την ψυχή τους ανακαλώντας και πιπεράτα περιστατικά από τη διαδρομή άλλων φιλενάδων τους, έχει κανείς την αίσθηση πως ακόμα και μια πλαστική επέμβαση στη μύτη ή τους γοφούς μπορεί να πάρει διαστάσεις επαναστατικές!

Στα «Κεντήματα» δεν υπάρχει χώρος για χαμηλοβλεπούσες υπάρξεις, αφοσιωμένες στη λατρεία του Αλλάχ. Οι κουβέντες εδώ αφορούν επιτυχημένους ή δυσλειτουργικούς γάμους, το έλειμμα της αγάπης και τη λαχτάρα για σεξ, τους μηχανισμούς επιβίωσης σ' έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, το όνειρο της φυγής από τη χώρα, τα κυρίαρχα μοντέλα ομορφιάς. Η Σατραπί φέρνει στην επιφάνεια ιστορίες πικρές, σκληρές ή κι απλώς γελοίες, σχολιάζοντας την ασφυξία, το ιδιότυπο αντάρτικο ή και την κενότητα ορισμένων ηρωίδων της. Κι όπως στο «Περσέπολις» (από το οποίο έχουν διατεθεί ήδη 10.000 αντίτυπα στην ελληνική αγορά), έτσι και στα «Κεντήματα» το χιούμορ και η τρυφερότητα προσφέρονται σε γενναίες δόσεις.