Το DNA της ιστορίας
Η αρχαιότερη βιβλιοθήκη μιας από τις αρχαιότερες πόλεις, της Αλεξάνδρειας, απόκτησε νέο σπίτι. Εκατοντάδες πολίτες και κληρικοί, Αιγυπτιώτες από διαφορετικές γενιές μα και Αιγύπτιοι γιόρτασαν το περασμένο Σαββατοκύριακο τα εγκαίνια της Βιβλιοθήκης στον ανακαινισμένο χώρο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας.
Η χορηγία της Εθνικής Τράπεζας με πρωτοβουλία του διοικητή της Τάκη Αράπογλου επέτρεψε να εκσυγχρονιστούν και να εξοπλιστούν οι δύο όροφοι όπου φυλάσσονται πάνω από 40 χιλιάδες τόμοι κάθε γλώσσας και τρεις χιλιάδες παλαίτυπα από το 1460 έως το 1800. Τα αρχαιότερα χειρόγραφα είναι ευαγγελιστάρια του 10ου αιώνα, υπάρχουν όμως και άλλα με τραγωδίες του Αισχύλου και του Ευριπίδη και φιλοσοφικά έργα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη από τον 13ο αιώνα. Οι πιο διαφορετικές όψεις του ελληνικού πολιτισμού συναντώνται εδώ: από μια μελέτη του ηλιακού και σεληνιακού κύκλου του 1092, έως τους μύθους του Αισώπου σ' ένα σπανιότατο χειρόγραφο. Κι ακόμα, 530 χειρόγραφα του Πατριαρχείου, που καταγράφουν την ιστορία του από τον 16ο αιώνα μέχρι σήμερα.
Πολλά από τα χειρόγραφα είναι στολισμένα με ντελικάτες, πολύχρωμες μικρογραφίες, επικεφαλίδες και αρχιγράμματα. Αρκετά μοιάζουν σαν να φιλοτεχνήθηκαν μόλις χθες, όμως άλλα μαρτυρούν τις περιπέτειες που πέρασε η Βιβλιοθήκη στο πέρασμα των αιώνων. Πρώτη φορά κινδύνευσε από τους άραβες κατακτητές το 642. Επί Μαμελούκων, στα χρόνια του Μεσαίωνα, χρειάστηκε να μεταφερθεί στο Κάιρο. Μέχρι και σ' ένα πηγάδι χρειάστηκε να θαφτούν κάποτε τα πολυτιμότερα έγγραφά της για να γλιτώσουν από άλλους επιδρομείς. Θα ήταν δε ακόμα πλουσιότερη, αν ο πατριάρχης Κύριλλος ο Λούκαρις δεν είχε χαρίσει στον βασιλιά της Αγγλίας τον περίφημο Αλεξανδρινό Κώδικα του 4ου αιώνα και σε άλλους ευρωπαίους βασιλείς ποικίλα σπάνια χειρόγραφα.
Παράλληλα με τη στέγαση, προχωρεί τα τελευταία χρόνια η ψηφιοποίηση των πολύτιμων τόμων. «Η Βιβλιοθήκη μοιάζει με ασθενή που χρειάζεται πολλούς γιατρούς. Η Εθνική θα υποστηρίξει και εργαστήριο συντήρησης» λέει ο Αγαμέμνων Τσελίκας, διευθυντής του Παλαιογραφικού Τμήματος του Μορφωτικού Ιδρύματος της τράπεζας. Αλλωστε η Βιβλιοθήκη δεν ενδιαφέρει μόνο τους ιστορικούς: «Εχουμε αρχίσει έρευνα ακόμα και για το DNA των περγαμηνών. Οταν τρώει το χαρτί, το σαράκι αφήνει πάνω του αβγά. Γι' αυτό δεν πετάμε τη σκόνη. Τέτοια ίχνη, όπως και άλλων ζωυφίων, μπορεί να δώσουν στους επιστήμονες στοιχεία για την πανίδα στο χώρο της Μεσογείου!»
Θα κάθεται...
Παρασκευή, μέρα αργίας. Τα καταστήματα θ' ανοίξουν μετά το μεσημέρι και, καθώς είναι ακόμα νωρίς, είναι καλή ώρα για ξάπλα πάνω στα κιλίμια όπου αργότερα θα προσευχηθούν οι πιστοί. Η σκιά στην άκρη του δρόμου είναι το καλύτερο σημείο.
Αχ, να βούταγε!
Η μικρή πωλήτρια πολύ θα ήθελε να πετάξει το μαντίλι και το μπουκέτο με τα μαραμένα κόκκινα τριαντάφυλλα και να βουτήξει μαζί με τ' αγόρια στα δροσερά νερά της παραλίας της Αλεξάνδρειας. Αλλά το μεροκάματο την κρατά μαζί με τους άλλους μικροπωλητές στην προβλήτα όπου βολτάρουν οι τουρίστες.
Την κρατά ακόμα η αντίληψη της τελευταίας εικοσαετίας που θέλει τις γυναίκες να κολυμπούν στη θάλασσα με μακριά, ολόσωμα μαγιό, ή, ακόμα καλύτερα, φορώντας μπούργκες. Ομως, πάντα η σάρκα διασκεδάζει ανακαλύπτοντας τις ρωγμές της συντήρησης: όταν βγαίνουν οι κοπέλες απ' τη θάλασσα, το ύφασμα κολλάει πάνω στο κορμί τους. Αν ήταν γυμνές, ίσως ήταν λιγότερο προκλητικές...
Τα κορίτσια δυο-δυο
Ανάμεσα στις εκατοντάδες γκρίζες, εγκαταλειμμένες πολυκατοικίες με χιλιάδες φτωχές οικογένειες, η Νέα Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, με την πρωτότυπη, κεκλιμένη οροφή που μοιάζει να βυθίζεται στο νερό, ενσαρκώνει για τους νέους την ελπίδα μιας άλλης, καλύτερης ζωής.
Το ντιζάιν όχι μόνο των χώρων, των βιβλιοθηκών με τους οκτώ εκατομμύρια τόμους, αλλά και των 3.500 θέσεων μελέτης διαπνέεται από τη λιτότητα των νορβηγών σχεδιαστών, αλλ' αυτό δεν πτοεί καθόλου τους σπουδαστές να έρχονται με τις συνήθειές τους. Το μεσημέρι του περασμένου Σαββάτου, που βρέθηκα εκεί, η συντριπτική πλειονότητα ήταν κορίτσια. Με μπούργκα ή όχι, στο Ιντερνετ μπορούν να μπουν.
Και δεν είναι οι μόνες: Μπορεί τα μικρά βαν που παίζουν το ρόλο φτηνού λεωφορείου να είναι θορυβώδη σαράβαλα, όμως αρκετοί στριμωγμένοι επιβάτες, και πιο πολύ γυναίκες, καταφέρνουν να διαβάζουν στη διαδρομή. Ακόμα κι αν τα χιλιοτρακαρισμένα αυτοκίνητα τρέχουν κορνάροντας συνέχεια - τόσο που νομίζεις ότι οι οδηγοί, αντί για φρένο, πατάνε κόρνα.
Δύο κούκλες
Ανάμεσα σε πλαστικές μπάλες, ποδηλατάκια και πάνινες κούκλες σαν αυτές που υπάρχουν και στα δικά μας μικρομάγαζα, η νεαρή πωλήτρια επιδεικνύει και μια κούκλα που φοράει μπούργκα. Τ' όνομά της, Φούλα.
Η κλίση της προωθείται
Η τινέιντζερ έβγαλε το τζιν μπουφάν της για να χαρεί τον ανοιξιάτικο ήλιο, άφησε μπροστά της το μαθητικό ντοσιέ αλά Μπάρμπι και σταύρωσε τα πόδια με τα λαμέ παπούτσια για ν' αφοσιωθεί στο κινητό της. Το ίδιο στο βάθος και μια μεγαλύτερή της Αλεξανδρινή. Μπορεί οι περισσότερες νέες γυναίκες να φορούν μαντίλα, αλλά η συμπεριφορά τους στο δρόμο δεν διαφέρει από κείνη μιας χειραφετημένης, σίγουρης Ευρωπαίας.
Αντί για σεφτέ
Κάθε Παρασκευή, πριν απ' τους πελάτες, περνά από τα μαγαζιά ο νεαρός μ' ένα είδος λιβανιστηριού, που φέρνει, λένε, καλή τύχη. Συνήθως οι μαγαζάτορες δεν του αρνούνται ένα φιλοδώρημα, αφού, αλλιώς, δεν ξέρουν τι θα τους σούρει από μέσα του...
