Μια πρωτότυπη εγκατάσταση με θέμα την ανθρώπινη καρδιά παρουσίασε στο παρισινό Maison Rouge ο Κριστιάν Μπολτάνσκι στο πλαίσιο του Φεστιβάλ του Φθινοπώρου: στο κέντρο μιας μεγάλης σκοτεινής αίθουσας μία λάμπα αναβόσβηνε στους ρυθμούς της καρδιάς του καλλιτέχνη, ενώ στο βάθος της αίθουσας προβάλλονταν σε βίντεο ασπρόμαυρες φωτογραφίες από την παιδική του ηλικία μέχρι σήμερα. Το στιγμιαίο φως της λάμπας μάς επέτρεπε να διακρίνουμε στους γύρω τοίχους μια πινακοθήκη με καθρέφτες σε πανομοιότυπες κορνίζες όλων των μεγεθών οι οποίοι καθρέφτιζαν, κάθε φορά που τους πλησιάζαμε, τη σκοτεινή μορφή μας.
Η μνήμη, «όχι η μεγάλη που φυλάσσεται στα βιβλία αλλά η μικρή που ορίζει το εύθραυστο της ύπαρξής μας και που χάνεται μαζί με τον θάνατό μας», αποτελεί ένα από τα βασικά θέματα στις εγκαταστάσεις του γνωστού Γάλλου καλλιτέχνη που προσεγγίζει συχνά ιστορικά γεγονότα, όπως το Ολοκαύτωμα, μέσα από απομεινάρια της ανθρώπινης παρουσίας (ρούχα, προσωπικά αντικείμενα, ανώνυμες φωτογραφίες ταυτότητας κ.λπ.).
Περισσότερο από «μία ακόμη έκθεση» ή εφήμερη εγκατάσταση, τα τελευταία χρόνια ο αυτοδίδακτος Κριστιάν Μπολτάνσκι ενδιαφέρεται να στήνει σχέδια που ταξιδεύουν για χρόνια από χώρα σε χώρα και από ήπειρο σε ήπειρο, με απώτερο σκοπό «τη δημιουργία σύγχρονων μύθων»: στη διάρκεια της έκθεσης οι επισκέπτες προσκαλούνταν να ηχογραφήσουν τον ήχο της καρδιάς τους με τη βοήθεια νοσηλευτών σε μια ειδική αίθουσα. Το ηχογραφημένο cd, το οποίο ο επισκέπτης μπορούσε να πάρει μαζί του φεύγοντας, στελνόταν στη συνέχεια σε ένα μικροσκοπικό νησί της Ιαπωνίας, ιδιαίτερα δύσκολο στην προσέγγιση, όπου ο καλλιτέχνης έχει ήδη αρχίσει να ετοιμάζει τη μόνιμη εγκατάσταση της ηχητικής βιβλιοθήκης του με τα «Αρχεία της καρδιάς».
Το πρότζεκτ θα αποκτήσει παγκόσμια διάσταση καθώς ο καλλιτέχνης φιλοδοξεί να συλλέξει υλικό από διάφορα μέρη του κόσμου φτάνοντας μέχρι την Κολομβία και την Κορέα. «Υπάρχει ένα νησί στη θάλασσα της Ιαπωνίας όπου έχουν συγκεντρωθεί όλες οι καρδιές των ανθρώπων, να τι θα λέει ο μύθος», εξηγεί. Και συνεχίζει: «Στο νησί θα υπάρχουν καμπίνες και τεχνικοί στους οποίους θα μπορεί κάποιος να ζητήσει ακόμα και ύστερα από πολλά χρόνια να ακούσει την καρδιά της κυρίας... Ντιπόν για παράδειγμα. Αυτό που με ενδιαφέρει περισσότερο αυτόν τον καιρό στην καλλιτεχνική διαδικασία είναι πώς μπορώ να αγγίξω ανθρώπους που δεν με γνωρίζουν προσωπικά και πώς μπορώ να τους αγγίξω και μετά τον θάνατό μου».
Το επόμενο σχέδιο του Κριστιάν Μπολτάνσκι, που έχει ήδη στήσει ένα αρχείο με όλους τους τηλεφωνικούς καταλόγους του κόσμου στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της πόλης του Παρισιού, θα λάβει χώρα σε μια... σπηλιά στην Τασμανία που ένας μαικήνας έθεσε στη διάθεσή του.
Στα τοιχώματα της θα προβάλλονται καθημερινά απευθείας εικόνες από το ατελιέ του, ενώ το υλικό θα αρχειοθετείται προκειμένου να παραμείνει στη σπηλιά με τη μορφή μιας μόνιμης εγκατάστασης: έχοντας ασχοληθεί για πολύ καιρό με τον θάνατο των άλλων, ο 64χρονος καλλιτέχνης θέτει στο κέντρο των αναζητήσεών του τον δικό του θάνατο.
Από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους Γάλλους καλλιτέχνες με μόνιμη παρουσία στα διεθνή εικαστικά γεγονότα και ένα πολύμορφο έργο που περιλαμβάνει, πέρα από εγκαταστάσεις, φωτογραφία, βίντεο και κινηματογράφο, ο Μπολτάνσκι αναμένεται να είναι φέτος το πρόσωπο της χρονιάς στο Παρίσι: την άνοιξη περιμένουμε την έκθεση που θα κάνει μέσα στον αχανή χώρο του Grand Palais, στο πλαίσιο της ετήσιας διοργάνωσης «Monumenta». *
