Αύγουστος, μήνας ζεστός, δύσκολος αλλά και μήνας διακοπών, με τους Αθηναίους να εγκαταλείπουν το «κλεινόν άστυ» για να δροσιστούν σε κάποια ακρογιαλιά.
Με τα λιγοστά θερινά σινεμά να προσφέρουν, ευτυχώς, τη μόνη «δροσερή» ψυχαγωγία, προβάλλοντας ταινίες παλιότερων καιρών, όταν ο κινηματογράφος πρόσφερε όχι απλά τη δράση και τα ειδικά εφέ αλλά και ιστορίες πάνω απ' όλα ανθρώπινες, με πρόσωπα κοντινά μας, με χιούμορ αλλά και συγκίνηση, συχνά με φαντασία, από την οποία δεν έλειπε και μια δόση ευπρόσδεκτου σουρεαλισμού.
Αύγουστος, ένας μήνας που στάθηκε έμπνευση για ταινίες όλων των ειδών: αστυνομικές, κωμωδίες, δράματα και περιπέτειες. Ανάμεσα στους σκηνοθέτες που εμπνεύστηκαν από τον ζεστό μήνα Αύγουστο και αρκετοί Ελληνες, που κατάφεραν συχνά να μας προσφέρουν μερικές ωραίες ταινίες: είτε μιλώντας για έναν ζεστό αλλά κι επικίνδυνο Αύγουστο (παράδειγμα ο Σωκράτης Καψάσκης, που πρώτος, από ελληνικής πλευράς, στράφηκε στον Αύγουστο για έμπνευση), είτε για τα δυο φεγγάρια του μήνα (Κώστας Φέρρης), είτε για την ησυχία αλλά και τη μοναξιά των ημερών του (Παντελής Βούλγαρης) ή, ακόμη, για τα κλεφτρόνια και τους μικροαστούς του (Κώστας Γιάνναρης).
Αλλά και σε ξένους σκηνοθέτες ο Αύγουστος πρόσφερε τις δικές του εμπνεύσεις: για τους ερωτευμένους και τους απλούς ανθρώπους του μόχθου, που αναζητούσαν... νεορεαλιστική απόδραση στη θάλασσα (Λουτσιάνο Εμερ), για τη δήθεν «πολιτιστική» εισβολή των Αμερικανών σε μακρινές, εξωτικές χώρες (Ντάνιελ Μαν), αλλά και για τον ατομικό βομβαρδισμό της Χιροσίμα, που δεν πρέπει να ξεχάσουμε (Ακίρα Κουροσάβα).
Από τις περισσότερες από εκατόν τόσες ταινίες, όπου ο Αύγουστος ήταν όχι μόνο στη βάση της έμπνευσής τους αλλά και στον ίδιο τον τίτλο των ταινιών, κάναμε την πιο κάτω επιλογή. Ταινίες που τις περισσότερες μπορεί κανείς ν'αναζητήσει σε βίντεο ή σε DVD και που αξίζει να τις προσθέσει στην προσωπική του ταινιοθήκη:
«Μια Κυριακή του Αυγούστου» (1950) του Λουτσιάνο Εμερ, με τους Αννα Μπαλντίνι, Φράνκο Ιντερλένγκι, Μαρτσέλο Μαστρογιάνι: φλερτ, παρεξηγήσεις αλλά και διάφορα άλλα προβλήματα ανάμεσα σε απλούς, λαϊκής προέλευσης, ανθρώπους, στη διάρκεια της συνηθισμένης κυριακάτικης εκδρομής τους στην πλαζ, όλα δοσμένα με νεορεαλιστική ματιά από τον σκηνοθέτη.
«Ο ζεστός μήνας Αύγουστος» (1966) του Σωκράτη Καψάσκη, με τους Πέτρο Φυσσούν, Γιάννη Φέρτη, Μηνά Χριστίδη, Κατερίνα Βασιλάκου, Μπέττυ Αρβανίτη: ζεστός μήνας διακοπών αλλά και παθιασμένου, παράνομου έρωτα και μιας δολοφονίας, εκείνης της συζύγου από τον σύζυγο με στόχο να ενοχοποιήσει τον εραστή.
«Ραψωδία του Αυγούστου» (1991) -ελεγειακή ταινία του Ακίρα Κουροσάβα, με γκεστ-σταρ τον Ρίτσαρντ Γκιρ: τα παιδιά μιας οικογένειας Γιαπωνέζων στη σύγχρονη Χιροσίμα μαθαίνουν για την ατομική βόμβα και την καταστροφή της Χιροσίμα.
«Αυγουστιάτικο φεγγάρι» (1956) του Ντάνιελ Μαν, με τους Μάρλον Μπράντο, Ματσίκο Κίο και Γκλεν Φορντ: σάτιρα του αμερικανικού τρόπου ζωής, με τον Μπράντο στον ρόλο του Αμερικανού που προσπαθεί να μεταφέρει την αμερικανική υποκουλτούρα στην Απω Ανατολή και που ο έρωτάς του για τη Ματσίκο Κίο τον κάνει να δει τον κόσμο διαφορετικά.
«Οι φάλαινες του Αυγούστου» (1987) του Λίντσεϊ Αντερσον, με τους Μπέτι Ντέιβις, Λίλιαν Γκις: ελεγειακή ταινία γύρω από δυο ηλικιωμένες αδερφές που ζουν στο Μέιν, κοντά στη θάλασσα, και θυμούνται τα παλιά καλά χρόνια όταν, τον Αύγουστο, οι φάλαινες έρχονταν ως την ακρογιαλιά.
«Η γυναίκα και ο ναύτης». Ο πραγματικός ιταλικός τίτλος είναι «Παρασυρμένη μακριά από μια παράξενη μοίρα στη γαλάζια θάλασσα του Αυγούστου» (1957). Απολαυστική, με σατιρικές αιχμές, κωμωδία της Λίνα Βερτμίλερ, με τους: Τζιανκάρλο Τζιανίνι και Μαριάντζελα Μελάτο. Παρακολουθούμε την ερωτική και πολιτική «σύγκρουση» ανάμεσα σ' έναν κομμουνιστή ναύτη και μια πλούσια γυναίκα, που βρίσκονται ναυαγοί σε ένα έρημο νησί.
Έρωτες και χρηματιστήριο
«Τέλος Αυγούστου, αρχές Σεπτέμβρη» (1998) του Ολιβιέ Ασαγιάς, Ματιέ Αμαλρίκ, Βιρζινί Λεντουαγέν: το πέρασμα μιας ομάδας νεαρών από τη νιότη στην ώριμη ηλικία.
«Δυο φεγγάρια τον Αύγουστο» (1978) του Κώστα Φέρρη, με τους Μυρτώ Παράσχη και Σπύρο Σακκά: μελαγχολικοί, μοναχικοί άνθρωποι σε μια άδεια Αθήνα, τον Αύγουστο.
«Ησυχες μέρες του Αυγούστου» (1991) του Παντελή Βούλγαρη, με τους Θανάση Βέγγο, Αλέκα Παΐζη, Θέμιδα Μπαζάκα, Χρυσούλα Διαβάτη. Συγκινητική, όμορφη, σπονδυλωτή ταινία, με πρωταγωνιστές μοναχικούς ανθρώπους που προσπαθούν, με κάθε τρόπο, να επιβιώσουν σε μια έρημη Αθήνα.
«Α Cold Wind in August» (1961) του Αλεξάντερ Σίνγκερ, με τους Λόλα Ολμπράιτ, Σκοτ Μάρλοου. Ενας 17χρονος εισάγεται στον έρωτα και τα άγχη του, από μια μεγαλύτερή του, σέξι γυναίκα.
«Το Παρίσι τον Αύγουστο» (1966): ρομαντική κωμωδία του Πιέρ Γκρανιέ Ντεφέρ, με τον Σαρλ Αζναβούρ.
«Δεκαπενταύγουστος»: σπονδυλωτή ταινία του Κωνσταντίνου Γιάνναρη. Κλεφτρόνια, περιθωριακοί αλλά και αστικές οικογένειες στη διάρκεια της «εκκένωσης» της Αθήνας τον Δεκαπενταύγουστο.
«Αύγουστος» (2008) του Οστιν Τσικ, Τζος Χάρτνετ, Ναόμι Χάρις: η πιο πρόσφατη «αυγουστιάτικη» ταινία, με επίκεντρο μια ιστορία που εκτυλίσσεται στη διάρκεια του τελευταίου Αυγούστου στο χρηματιστήριο της Γουόλ Στριτ, λίγο πριν από την τρομοκρατική επίθεση ενάντια στους δίδυμους πύργους.
