Το σιωπηλό «βάρος» των Λαβδακιδών


to-siopilo-varos-ton-lavdakidon

Πλάθει τον μύθο του Οιδίποδα και ανιχνεύει το γενεαλογικό δέντρο του χρησιμοποιώντας τη γλώσσα του σώματος και της σιωπής. Η Ασπασία Κράλλη στο έργο της «Αναζητώντας τον Οιδίποδα», που θα παρουσιαστεί 1-5 Ιουλίου στο «Σχολείον» (Πειραιώς 52, Μοσχάτο, τηλ.210-3272000).


Μαθήτρια της περίφημης σχολής παντομίμας του αξέχαστου Μαρσέλ Μαρσό και μ' αρκετά χρόνια σε ελεύθερο θέατρο, Εθνικό και ΚΘΒΕ, δημιούργησε το '92 το Θέατρο της Σιωπής παρουσιάζοντας αξιόλογες παραστάσεις παντομίμας, όπως «Μήδεια από σιωπή», «Πενθέας Πάσχων», «Ατακτη τάξη», «Ο έρωτας δαγκώνει». Στην τωρινή της παραγωγή έχει αναλάβει το σενάριο, τη σκηνοθεσία, τα σκηνικά-κοστούμια και κρατάει τον ρόλο του μάντη Τειρεσία.

Τόνοι λέξεων έχουν γραφτεί για το μύθο του Οιδίποδα, πάμπολλα τα θεατρικά ανεβάσματά του. Τα υλικά της σιωπής που χρησιμοποιείς εσύ, τον κάνουν πιο εύληπτο;

Θα ήταν υπερφίαλο να απαντήσω θετικά σε μια τέτοια ερώτηση και σίγουρα δεν είμαι υπερφίαλη. Όμως ένας μύθος, όταν είναι τόσο δυνατός όσο αυτός του Οιδίποδα, τότε δεν επιβιώνει απλά. Ο συμβολισμός του γίνεται καθημερινότητα και αντέχει και πολύ λόγο και πολύ μελάνι και πολλή σιωπή. Εύληπτος ο μύθος του Οιδίποδα δεν θα γίνει ποτέ. Αν ήταν εύληπτος, δεν θα γινόταν κύριο ψυχαναλυτικό θέμα.

Σε τι δίνει βαρύτητα η προσέγγισή σου;

Ξεκίνησε από την απορία που είχα χρόνια ως ηθοποιός και ως θεατής, για το "γιατί ο Οιδίποδας έπρεπε να βυθιστεί άθελά του σ' αυτά τα φοβερά παραπτώματα του φόνου και της αιμομιξίας χωρίς να το ξέρει". Την απάντηση τη βρήκα στο βιβλίο του δασκάλου μου Αγγελου Τερζάκη "Αφιέρωμα στην Τραγική Μούσα". Κατάλαβα ότι όλη η ιστορία του Οιδίποδα έχει αφετηρία την κατάρα που δόθηκε στον Λάιο (πατέρα του) να σκοτωθεί από τον γιο του, λόγω του έρωτα που είχε για τον νεαρό Χρύσιππο και τον βιασμό του, που είχε ως αποτέλεσμα την αυτοκτονία του εφήβου.

Ο μύθος, λοιπόν, του Οιδίποδα είναι η ιστορία της οικογένειας των Λαβδακιδών. Το παράπτωμα του γεννήτορα παρασύρει στη δυστυχία την οικογένεια, μέχρι την αυτοκτονία της Αντιγόνης. Σήμερα οι οικογενειακές ιστορίες του τύπου αυτού έχουν γίνει καθημερινή μας υπόθεση.

Ο κύκλος του αίματος του οίκου των Λαβδακιδών έχει κάποιες ρίζες, τις οποίες ανιχνεύεις και συνδέεις στην παράστασή σου;

Ναι, στην παράσταση όχι απλώς ανιχνεύω αλλά αναπαριστώ την υπόθεση του Χρύσιππου, αλλά και τον φόνο του Λάιου και τη γέννα του Οιδίποδα από την Ιοκάστη, και τη θετή μητέρα του Οιδίποδα, Μερόπη, που τον αποχωρίστηκε ενώ τον μεγάλωσε, και τον λοιμό της Θήβας και το αίνιγμα της Σφίγγας. Η σιωπή καθαγιάζει τη βία των γεγονότων.

Το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον, τα ερέβη της ψυχής, η συντριβή της γνώσης και της ισχύος είναι τα βασικά μοτίβα του μύθου αυτού;

Πεπρωμένο για τον άνθρωπο είναι ο χαρακτήρας του, που εν μέρει κληρονομείται, και οι επιλογές του σε κάθε περίπτωση. Το έρεβος της ψυχής στην παράσταση, αναπαριστά ο Τειρεσίας. Οσο για τη συντριβή της γνώσης είναι φανερή σε όλη την παράσταση. Ο Τειρεσίας και ο Οιδίποδας, "αν και τυφλοί, βλέπουν".

Ποια είναι τα ιδιαίτερα εφόδια που πρέπει να 'χει ένας ηθοποιός ασχολούμενος με την τέχνη της σιωπής;

Να είναι πολύ καλός ηθοποιός... δηλαδή καλός μιμιτής συναισθημάτων... δηλαδή να έχει απόλυτο έλεγχο των εκφραστικών του μέσων.

Η παντομίμα με τις αρχαιοελληνικές ρίζες, πέρασε στη ρωμαϊκή εποχή, στην Αναγέννηση, στην Κομέντια ντελ Αρτε για να φτάσει στον 20ό αιώνα με μια σχετική λάμψη στη Γαλλία (Μαρσό) και στην Πολωνία (Τομασέφσκι). Τι απήχηση έχει σήμερα -και ιδιαίτερα στην Ελλάδα- με την κυριαρχία της εικόνας, της τηλεόρασης, των κομπιούτερ;

Ακριβώς επειδή η σελίδα του βιβλίου και η μυρωδιά της έχουν χάσει (έτσι λένε) τη δύναμή τους, η μιμική, που έχει συμπυκνωμένο χρόνο και έντονη εικόνα, έχει απήχηση. Είναι σε μεγάλη άνθηση παγκοσμίως. Στην Ελλάδα, μόνο αν έρθει θίασος από το εξωτερικό την εκτιμούν...

Συνήθως έχει έρεισμα έναν μύθο. Υπάρχουν στην εποχή μας μύθοι όπου θα μπορούσε να στηριχτεί μια παράσταση παντομίμας;

Η εποχή μας δεν έχει ανάγκη από μύθους, γιατί όλα έχουν απομυθοποιηθεί. Και αν υπάρχουν κάποιοι μύθοι, αυτοί αφορούν το σύμπαν και τη γενετική. Ναι, με έναν τέτοιου είδους μύθο, ίσως ασχοληθώ.

Κρύβει έναν ρομαντισμό να επιμένει κανείς σ' αυτά τα παλαιά απλά και λαϊκά υλικά;

Ο ρομαντισμός σήμερα είναι σχεδόν "άγνωστη λέξη". Λέξη των λεξικών. Εγώ υπήρξα "παιδί των λουλουδιών". Ο "νοών νοείτω".

Παίζουν επίσης οι Γιωργής Τσαμπουράκης, Μελέτης Ηλίας, Μαλαματένια Γκότση, Κωστής Κορωναίος, Ιάσων Κουρούνης. Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος. Κινησιολογία: Ζωή Χατζηαντωνίου.