Την ανολοκλήρωτη όπερα «Τουραντότ» σκηνοθετεί η Ρενάτα Σκότο για τη Λυρική. Και μας επιφυλάσσει ένα «εντυπωσιακό», πλην όμως «απόλυτα δικαιωμένο τέλος»
Το βράδυ της 25ης Απριλίου του 1926 το κοινό της Σκάλας του Μιλάνου είδε με τα μάτια του να γράφεται μια σελίδα της ιστορίας της όπερας. Παρουσιαζόταν για πρώτη φορά η «Τουραντότ» του Πουτσίνι, δύο χρόνια μετά το θάνατο του κορυφαίου συνθέτη. Στο πόντιουμ στεκόταν ο αρχιμουσικός Αρτούρο Τοσκανίνι. Οταν πέθανε στη σκηνή η τραγική σκλάβα Λιου, άφησε κάτω την μπαγκέτα του. «Εδώ ο Πουτσίνι άφησε κάτω την πένα του», είπε στο κοινό και αποχώρησε.
Ήταν ήδη γνωστοί οι καβγάδες του Τοσκανίνι με τον συνθέτη Φράνκο Αλφάνο, που είχε συμπληρώσει την ανολοκλήρωτη όπερα του Πουτσίνι. Ο Τοσκανίνι περιέκοψε σημαντικά τη σύνθεση του Αλφάνο, δικαίως υποστηρίζουν σήμερα οι περισσότεροι.
«Θα ήταν, πιστεύω, διαφορετική αν την ολοκλήρωνε ο Πουτσίνι. Το τέλος της είναι πολύ προβληματικό. Εκεί που υπάρχει το πτώμα μιας κοπέλας, μέσα σε μια πράξη πολύς μικρής διάρκειας, πρέπει να στηθεί ο έρωτας και η αγάπη. Είναι πάρα πολύ δύσκολο. Νομίζω ότι ο Πουτσίνι θα είχε βρει άλλες λύσεις. Το τέλος είναι άδοξο, δεν είμαστε ικανοποιημένοι από κανένα τέλος, ούτε του Αλφάνο ούτε των Αλφάνο-Τοσκανίνι ούτε από το πρόσφατο του Μπέριο», εξηγεί ο Λουκάς Καρυτινός που θα διευθύνει την παράσταση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Ηρώδειο (1, 3, 5, 6, 7 και 8 Ιουνίου) «ανοίγοντας» τις εκδηλώσεις του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών.
Σκηνοθετημένη από τη διάσημη σοπράνο Ρενάτα Σκότο, η ελληνική παραγωγή επέλεξε το τέλος των Τοσκανίνι-Αλφάνο, επιφυλάσσοντας όμως στο κοινό ένα «εντυπωσιακό τέλος», που κρατιέται εφτασφράγιστο μυστικό. «Είναι απολύτως δικαιωμένο», υποστηρίζει ο Λουκάς Καρυτινός.
Μια τεράστια χρυσή σκάλα είναι το κυρίαρχο στοιχείο του σκηνικού που υπογράφει (μαζί με τα κοστούμια) ο Κάρλο Ντιάπι. Μεγάλο μέρος της δράσης εκτυλίσσεται εκεί πάνω. «Η Ρενάτα αναμειγνύει κάποια μοντέρνα, νέα στοιχεία με το παραδοσιακό κλασικό στιλ της όπερας. Μ' αρέσει πολύ που πραγματικά θέλει να αναδείξει το τραγούδι. Θέλει να σε δει να ερμηνεύεις...», λέει παθιασμένα ο Φράνκο Φαρίνα, ο «Κάλαφ» της πρώτης διανομής (1, 3, 5 και 7/6). Στη δεύτερη τον ερμηνεύει ο Πιέρο Τζουλιάτσι (6, 8/6).
«Η Τουραντότ είναι ένα παραμύθι. Ένας μύθος, όπως λέτε στη γλώσσα σας. Όλα είναι καθαρά. Μόνο οι ήρωες δεν είναι αληθινοί, είναι σύμβολα. Και πρέπει να τους δώσεις σάρκα και οστά...» καταλήγει.
Αν την ολοκλήρωνε ο Πουτσίνι;
«Θα ήταν κάτι περισσότερο από αριστούργημα που είναι τώρα...»
Την τραγική Λιου, που αυτοκτονεί για να μην προδώσει το όνομα του Κάλαφ, υποδύεται η Ελενα Κελεσίδη (και η Ολγκα Μικιτένγκο). «Η Λιου είναι το ακριβώς αντίθετο της Τουραντότ», λέει. Είναι ενθουσιασμένη που συνεργάζεται με τη Ρενάτα Σκότο, «αυτή την καταπληκτική καλλιτέχνιδα» και μας προκαταλαμβάνει: «Μ' αρέσει που η παραγωγή αυτή δεν έχει τίποτα το κιτς, και δεν επιδεικνύεται επί τούτου».
Πρωταγωνίστρια είναι η Αμερικανίδα σοπράνο Τζάνις Μπερντ (και η Σουζάν Ρενέ Φόστερ στις 6 & 8/6). «Η Τουραντότ είναι μια ασυνήθιστη ηρωίδα, πολύ δύσκολη ερμηνευτικά, και την ίδια στιγμή ένας προκλητικός ρόλος, που όμως έμεινε μισός. Ο Πουτσίνι δεν πρόλαβε να γράψει τη μεταμόρφωσή της σε ερωτευμένο θηλυκό. Εμεινε μόνο η θυμωμένη, ψυχρή, σκληρή γυναίκα της αρχής. Γνωρίζουμε ότι ήθελε να δώσει τη δική του απάντηση στον "Τριστάνο και την Ιζόλδη" του Βέρντι, ήθελε ένα άκρως δραματικό, ερωτικό ντουέτο στο τέλος. Ηθελε επομένως μια πολύ ψυχρή, θυμωμένη γυναίκα που σιγά σιγά μαλακώνει καθώς ερωτεύεται. Αυτό όμως δεν υπάρχει στο έργο και πρέπει να το βρει ο κάθε ερμηνευτής».
Τον Τιμούρ ερμηνεύουν ο Δημήτρης Καβράκος και ο Χριστόφορος Σταμπόγλης, τον Αλτούμ ο Δημήτρης Στεφάνου, ενώ εμφανίζονται ακόμη οι Κώστας Μαυρογένης, Δημήτρης Σιγαλός, Νίκος Στεφάνου, Γιώργος Ματθαιακάκης, Σταμάτης Μπερής. Τη χορωδία διευθύνει ο Νίκος Βασιλείου.
Εισιτήρια προς 130, 110, 90, 75, 60, 50 και 20 ευρώ.
