Η Ηλέκτρα και η Κλυταιμνήστρα ξανασυναντιούνται ως μυθικά πρόσωπα, ως σύγχρονες γυναίκες αλλά κυρίως ως ηθοποιοί. Όχι σε κάποιο ανοιχτό θέατρο ή στο πλαίσιο ενός Φεστιβάλ, αλλά στη σκηνή, εγκαινιάζοντας τον καινούριο θεατρικό χώρο «Ράγες» στην Κωνσταντινουπόλεως.
Δύο ταλαιπωρημένες θεατρίνες (Σαλώμη Αροδίτου, Μαρίνα Πολυμέρη) προσπαθούν να θυμηθούν το αρχαίο κείμενο. Το χάνουν, το ξαναβρίσκουν και σιγά σιγά, μη έχοντας πια ανάγκη την τραγωδία, φτάνουν στο σημείο να «παίζουν» και να «πουλούν» οι ίδιες τον εαυτό τους. Το ξεχωριστό έργο του Ανδρέα Στάικου «Κλυταιμνήστρα;» ανεβαίνει σε σκηνοθεσία δική του. Κάποιοι ίσως θυμούνται το πρώτο του ανέβασμα στην Ελλάδα το 1987 σε σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου, με ερμηνεύτριες τις Ολια Λαζαρίδου και Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου καθώς και την αίσθηση που είχε προκάλεσει.
Η «Κλυταιμνήστρα;» είναι η ελληνική απόδοση του γαλλικού τίτλου «Clytemnestre peut-etre». Ο Ανδρέας Στάικος έγραψε το έργο στο Παρίσι, στο πλαίσιο μαθημάτων του Αντουάν Βιτέζ στην Ανωτάτη Εθνική Σχολή Θεάτρου τα οποία παρακολουθούσε ως ελεύθερος ακροατής. Το έργο αποτελούσε μια θεατρική άσκηση που ήταν εμπνευσμένη από τους ηθοποιούς και απευθυνόταν σ' αυτούς. Παρουσιάστηκε το 1981, στη γαλλική εκδοχή του, στο θέατρο «Ranelagh» στο Παρίσι. Εκτοτε ανέβηκε πολλές φορές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Τριάντα τέσσερα χρόνια μετά, ο Ανδρέας Στάικος το ξαναβλέπει και ως σκηνοθέτης. «Παρ' όλο που γράφτηκε στα γαλλικά και αποδόθηκε στα ελληνικά από εμένα τον ίδιον, θα ισχυριζόμουν πως γράφτηκε σε μια άλλη γλώσσα, αυτή των ηθοποιών, στα "θεατρικά"... Τα "θεατρικά" είναι το άθροισμα των μνημών της ζωής του ηθοποιού αλλά και της Ιστορίας ολόκληρης. Δεν μπορώ να αποδώσω τον τίτλο του ηθοποιού, εν έτει 2008, σε κάποιον που δεν έλαβε μέρος -και σωματικά θα έλεγα- στην επανάσταση του 1821 ή στην Κομμούνα των Παρισίων του 1871 καθώς και σ' άλλα σημαντικά γεγονότα... Οσο για τον Τρωικό Πόλεμο, η συμμετοχή του ηθοποιού δεν συζητείται. Επιβάλλεται. Διαφορετικά, το σανίδι της σκηνής τον αποβάλλει».
Αφιερωμένο στους ηθοποιούς
Οι αρχετυπικές ηρωίδες του Σοφοκλή δοκιμάζουν τώρα τη σχέση τους μέσα σ' ένα σύγχρονο κοινωνικό τοπίο. Κλυταιμνήστρα και Ηλέκτρα μεταβαίνουν από τον τραγικό λόγο στην καθομιλούμενη και απ' το μύθο στην πεζή καθημερινότητα. Οι δυο γυναίκες γίνονται κάτι περισσότερο από ηθοποιοί: γεννούν θέατρο, ζουν και καταστρέφονται απ' αυτό βαδίζοντας χαρούμενες στο χείλος του θεατρικού γκρεμού...
Μέσα από συνεχείς μεταμφιέσεις κουβαλούν, άγνωστο προς τα πού, όλα τους τα υπάρχοντα στοιβαγμένα σ' ένα μπαούλο, τη θεατρική τους «κιβωτό», γεμάτη μνήμες, κοστούμια, εμπειρίες, αξεσουάρ, αισθήματα. Κατά τον συγγραφέα, η «Κλυταιμνήστρα;» αποτελεί ένα αφιέρωμα στους ηθοποιούς ως ρεπερτόριο φωνών, αναπνοών, λαχανιασμάτων, χειρονομιών, κινήσεων.
Η "Κλυταιμνήστρα;" είναι μια ενορχήστρωση βίων και τρόπων, ηθοποιών, αν μιλούσα για "βίους αγίων", δεν θα αστοχούσα...», μας λέει. «Ο βίος του ηθοποιού είναι ο επώδυνος βίος του κλέφτη, του αυτουργού μιας διαρκούς κλοπής και της απόκρυψής της. Ο ηθοποιός αποθησαυρίζει τις αναπνοές, τις φωνές και τις κινήσεις ζώντων και τεθνεώτων, ηρώων και κοινών θνητών. Ολες οι μνήμες του κόσμου χωρούν μέσα στο τόσο μικρό σώμα του.
Όταν η αυλαία σηκώνεται ο ηθοποιός αναδύεται ενδεδυμένος απάτη. Και ξεκινά το παιχνίδι: η αγωνία του να μην προδοθεί, να μην αποκαλυφθεί το προϊόν της κλοπής του, να οικειοποιηθεί, ν' αφομοιώσει, να ενσωματώσει το ξένο. Μια ιεροτελεστία παραπλάνησης που συντελείται με κύριο όπλο τη γλώσσα. Μια γλώσσα που κάποτε κηλιδώνεται από θραύσματα δημοτικοφανών στίχων σε δεκαπεντασύλλαβο. Αλλού ένας πορνικός ύμνος μεταμφιέζεται με τα άμφια εκκλησιαστικής υμνωδίας... Η "Κλυταιμνήστρα;" άντλησε από τις θεατρικές μου μνήμες. Πιστεύω ότι το θέατρο οφείλει να αντλεί από το θέατρο κι όχι από τη ζωή.
