Όχι μόνο μαθήματα Ιστορίας αλλά και... Φυσικής Ιστορίας θα παραδίδει από εδώ και στο εξής το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
Δεν είναι μόνο τα σημαντικά κειμήλια από τον 15ο έως τον 20ό αιώνα που για πρώτη φορά θα παρουσιαστούν σε μόνιμη έκθεση στο κεντρικό κτίριο. Είναι και ο περιβάλλων χώρος, μια έκταση περίπου 40.000 τ.μ. (μαζί με το Λύκειο του Αριστοτέλη) που διαμορφώνεται πίσω από τη Ρηγίλλης, όπου θα φυτευτούν δέντρα και φυτά που ευδοκιμούσαν στην αρχαιότητα γύρω από τον Ιλισό. Ευπρόσδεκτοι είναι όσοι θέλουν να κάνουν τη βόλτα τους ή να ξεκουραστούν σε μια πράσινη όαση στο κέντρο της Αθήνας. Αν, όμως, υπάρχει και διάθεση εξερεύνησης, τρεις ειδικές διαδρομές θα οδηγούν σε υπαίθριες εκθέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Υπομονή μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού...
Το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο ανακαινίζεται κι έχει μετατραπεί στο πιο τακτικό και καθαρό εργοτάξιο που έχουμε δει.
Στον περιβάλλοντα χώρο οι εργάτες φτιάχνουν πέτρινα μονοπάτια κι ένα μικρό αμφιθέατρο: «Θέλουμε να κάνουμε μια πράσινη παρέμβαση με πολιτιστικό υπόβαθρο. Μια ήσυχη γωνιά, που την έχουμε ανάγκη, στην καρδιά της πόλης. Το πάρκο θα είναι ανοιχτό για όλους, μέχρι το βράδυ, χωρίς εισιτήριο», μας λέει ο διευθυντής του Μουσείου Δημήτρης Κωνστάντιος για τη διαμόρφωση του πάρκου, που θα κοστίσει 5,5 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτείται από το Γ' Κοινοτικό Πλαίσιο.
«Εδώ ήταν οι κήποι του Θεόφραστου και η μελέτη που κάναμε για τα δέντρα και τα φυτά που θα φυτευτούν μετατρέπει τον χώρο σε οικολογικό εργαστήρι. Ετοιμάζουμε μάλιστα μια έκθεση με τίτλο "Πανίδα και χλωρίδα από αντικείμενα του μουσείου". Ερευνούμε και τη δυνατότητα να εγκαταστήσουμε φωτοβολταϊκά συστήματα για να εξοικονομήσουμε ενέργεια».
Ας κάνουμε μια μικρή βόλτα στο υπό διαμόρφωση πάρκο.
Η πρώτη πολιτιστική διαδρομή οδηγεί σε τρεις παλαιοχριστιανικούς τάφους του 5ου και του 6ου αιώνα, που αποκαλύφθηκαν στις ανασκαφές του μετρό. Οι τάφοι, που θα τοποθετηθούν κάτω από σκέπαστρα, δεν μας δίνουν πληροφορίες μόνο για την ταφική αρχιτεκτονική της εποχής αλλά και για το πώς ένα εύρημα γίνεται έκθεμα σε μουσείο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η διαδικασία του οπλισμού με μπετόν και σίδερο προκειμένου τα ευρήματα να μεταφερθούν με ασφάλεια από την ανασκαφή στον εκθεσιακό χώρο.
Υδραγωγεία και αρχαίοι τάφοι
1. Η δεύτερη υπαίθρια έκθεση έχει τίτλο «Ο δρόμος του μαρμάρου» και παρακολουθεί την εξέλιξη της γλυπτικής από την αρχαιότητα μέχρι τον 20ό αιώνα, με πρωτότυπα έργα. Ανάμεσά τους και 50 κιονόκρανα που χαρακτηρίζουν τόσο τον κλασικό όσο και το νεοκλασικό ρυθμό.
2. Μια τρίτη διαδρομή καταλήγει σε ένα υδραγωγείο της ύστερης αρχαιότητας που βρέθηκε στο χώρο, το οποίο δίνει πληροφορίες για την ύδρευση της Αθήνας, ενώ ακόμα και σήμερα εξακολουθεί να έχει καθαρό νερό.
3. Οι εργασίες συνεχίζονται εντατικά και στα κτίρια του Βυζαντινού. Αναμένεται να ολοκληρωθούν στο τέλος του 2008 -ο προϋπολογισμός τους ανέρχεται στα 5,5 εκατ. ευρώ- και έχουν στόχο να δώσουν στο μουσείο ένα νέο, διαφορετικό προφίλ. «Θέλουμε να αλλάξουμε την εικόνα του μουσείου, να το μετατρέψουμε σε έναν ουσιαστικό χώρο, φιλικό στη νεολαία αλλά και σε όποιον επιθυμεί να μας επισκεφτεί», συνεχίζει ο διευθυντής.
«Η συμβολή του μουσείου στο ιστορικό παρελθόν που διαπραγματεύεται έχει σύγχρονη θεματική προσέγγιση, οπτική και παρουσίαση».
1. Οι αλλαγές αρχίζουν από το ισόγειο κιόλας του μεγάρου, όπου θα εκδίδονται τα εισιτήρια και θα ενημερώνεται το κοινό με οπιτικοακουστικό υλικό για την ιστορία του μουσείου αλλά και για το πρόγραμμά του: περιοδικές εκθέσεις πάντα σχετικές με το αντικείμενό του, διαλέξεις, εκδηλώσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα κ.λπ.
2. Το καύχημά του, όμως, είναι η νέα μόνιμη έκθεση με 2.000 αντικείμενα από τον 15ο έως τον 20ό αιώνα, για την οποία δουλεύουν εδώ και επτά χρόνια 30 επιστήμονες, αρχαιολόγοι, βυζαντινολόγοι, αρχιτέκτονες κ.ά. Αυτή η έκθεση, που συνεχίζει και ολοκληρώνει την υπάρχουσα μόνιμη, θα απλωθεί σε 3.000 τ.μ. στο κεντρικό κτίριο και χωρίζεται σε τέσσερις μεγάλες ενότητες:
3. Η πρώτη εστιάζει στην πνευματική και καλλιτεχνική κινητικότητα του 15ου αιώνα και στη συμβολή του Βυζαντίου στην Αναγέννηση.
4. Η δεύτερη έχει τίτλο «Η βενετική κυριαρχία και οι Γραικοί» και αγκαλιάζει τόσο την Κρήτη όσο και τα Ιόνια.
5. Ακολουθεί η «Οθωμανική κυριαρχία και το γένος», που αναδεικνύει τις κοινότητες των Ρωμιών, την καθημερινή ζωή, τις παραδόσεις, το ρόλο της Εκκλησίας, την άνθιση των μοναστηρίων, τη διάδοση των ελληνικών εντύπων.
6. Το τελευταίο μέρος, που θα παρουσιάζει την «Τέχνη στο νεοελληνικό κράτος», θα περιλαμβάνει και μια ενότητα για τη μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη, που λόγω της ιδιαιτερότητάς της θα ανανεώνεται διαρκώς με νέα εκθέματα.
7. Για πρώτη φορά το μουσείο θα αποκτήσει και καφενείο-εστιατόριο, που θα στεγάζεται στη δυτική πτέρυγα, ενώ στην ανατολική δημιουργείται καινούριο πωλητήριο που θα εμπλουτιστεί με βυζαντινά αντίγραφα και άλλα αντικείμενα για τους επισκέπτες που θέλουν ένα ενθύμιο σε προσιτές τιμές. Αυτούς τους χώρους θα τους διαχειρίζεται ο ΟΠΕΠ και θα λειτουργούν και μετά το ωράριο του μουσείου.
8. Παράλληλα συνεχίζονται τα απαραίτητα έργα υποδομής: έγινε η νέα τεκμηρίωση όλου του μουσείου, δημιουργήθηκε κέντρο συντήρησης βυζαντινών έργων τέχνης, οργανώθηκαν νέες ηλεκτρονικές αποθήκες, γραφείο ευρωπαϊκών προγραμμάτων κ.ά. «Πιστεύω ότι είναι οι μεγαλύτερες αλλαγές που έγιναν μέχρι σήμερα σε ελληνικό μουσείο», τονίζει ο Δ. Κωνστάντιος. «Δεν θέλουμε να βρισκόμαστε στο περιθώριο των εξελίξεων αλλά να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις του 21ου αιώνα και να είμαστε ανταγωνιστικοί με τα ευρωπαϊκά μουσεία. Μαζί με το πολύ δραστήριο προσωπικό είμαστε έτοιμοι να σχεδιάσουμε καινούρια πράγματα».
Κι όπως φαίνεται κι άλλοι συμφωνούν, αν κρίνουμε από τα βραβεία που πρόσφατα πήρε το μουσείο: Ποιότητας Δημοσίων Υπηρεσιών από το υπουργείο Εσωτερικών, καθώς και το Βραβείο της Πανελλήνιας Ενωσης Συνεδριακού Τουρισμού.
