Η Μαρία Άντελμαν θαύμαζε από παιδί το Πολεμικό Μουσείο, το επιβλητικό κτίριο στο κέντρο της Αθήνας. Δεν είναι μόνο η κλασική ανάμνηση που έχει κανείς από τα παιδικά του χρόνια. Είναι πολύ περισσότερο το γεγονός ότι δεν είναι το τυπικό μουσείο που όλοι έχουμε συνηθίσει. Και μόνο ο τίτλος του προκαλεί δέος. «Αισθητικά κρύβει μια τρομερή ένταση μέσα του. Νιώθω πολύ οικεία εδώ», λέει η 36χρονη εικαστικός, που δεν αποκλείει στο μέλλον να συνεργαστεί με τους ανθρώπους του.
Από χθες, πάντως, είναι η νεαρότερη σύγχρονη εικαστικός που εκθέτει στο Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας. Στο αμφιθέατρό του, μια μεγάλη αίθουσα που θυμίζει πανεπιστήμια της δεκαετίας του '60 (κι ας έχει δημιουργηθεί το 1975), η Αντελμαν εκθέτει όλα τα βίντεό της από το 2002 έως σήμερα. Η επιλογή του χώρου δεν ήταν απλώς μια αντισυμβατική πρόταση. Οποιος έχει δει το έργο της θυμάται την ειρωνεία με την οποία αντιμετωπίζει τις σύγχρονες μυθολογίες και κυρίως τον φόβο του ανθρώπου για τον θάνατο ή την επιθυμία του για την αιώνια ζωή. Η Αντελμαν επικεντρώνει τη ματιά της στη συλλογική αντίληψη του σύγχρονου ανθρώπου για το μέλλον, αλλά και στο πώς αλλοιώνεται η εντύπωση που έχουμε εμείς οι ίδιοι για τον εαυτό μας, μέσα από τα νέα τεχνολογικά μέσα που «ευαγγελίζονται» τη σωτηρία μας.
Το Πολεμικό Μουσείο είναι τόσο ταιριαστός χώρος για το έργο της. Και η ίδια γνωρίζει από πρώτο χέρι τη δύναμη της περίεργης αυτής συνύπαρξης. Τα τελευταία εφτά χρόνια ζει στο Πάλο Αλτο της Καλιφόρνια. Εκεί, πλάι στη Silicon Valley των ερευνών και των τεχνολογικών επιτευγμάτων, υπάρχει κι ένα εξίσου διάσημο για την Αμερική κέντρο έρευνας των παραφυσικών φαινομένων. «Με ενδιαφέρει η αντιπαράθεση του τεχνοκρατικού με το παραφυσικό και πάνω απ' όλα η συνύπαρξή τους στον ίδιο χώρο».
Η Μαρία Αντελμαν δομεί τα βίντεό της με τη διαδοχική ακολουθία κινούμενων φωτογραφιών, που η ίδια τραβά σε ασυνήθιστα μέρη, όπως η NASA, ένα ροντέο στην Αμερική, ένα πάρκο πιστό αλλά φτηνό αντίγραφο αρχαίου αιγυπτιακού ιερού, ο διαγωνισμός κάποιων bodybuilders, η αναπαράσταση της μάχης του Monmouth του 1778... Τα επενδύει ηχητικά με εξίσου περίεργα πλην όμως αληθινά soundtrack που βρίσκει στο Ιντερνετ: εταιρείες που διαφημίζουν τα οφέλη της κρυογονικής, ομάδες που συμμετέχουν στο Εθελοντικό Κίνημα υπέρ του ανθρώπινου αφανισμού στον πλανήτη (!), τον περίφημο μονόλογο του Αμλετ «Να ζει κανείς ή να μη ζει;» στην τεχνητή γλώσσα klingon, γλώσσα της ομώνυμης φυλής των εξωγήινων της αμερικανικής σειράς Σταρ Τρεκ, που έχει βρει πολυάριθμους θιασώτες στην Αμερική.
«Ασχολούμαι με ιδέες, με "πιστεύω", γενικότερα. Κάθε φορά που κάνω ένα έργο χάνομαι σ' αυτούς τους κόσμους. Μ' αρέσει πολύ. Δεν σκοπεύω να γίνω μέλος όλων αυτών των κινημάτων, αλλά τα βλέπω πολύ τρυφερά. Το μέλλον και το παρελθόν βρίσκονται με την ίδια ένταση μέσα στο έργο μου. Κάπου διάβασα ότι η μνήμη μας έχει να κάνει με τον φόβο μας για τον θάνατο, ενώ η φαντασία είναι η τέχνη για όλες αυτές τις μεταφυσικές κατασκευές, όπως ο Παράδεισος ή η ζωή πέρα από τη Γη. Η μνήμη δεν μπορεί χωρίς τη φαντασία και το αντίστροφο. Το ένα δεν υπάρχει χωρίς το άλλο. Εγώ τα χρησιμοποιώ για να κρίνω το παρόν: πώς είμαστε και πώς υπάρχουμε σ' αυτήν την κοινωνία κι ακόμη πιο πολύ σε μια κοινωνία τόσο πολυδιάστατη και ταυτόχρονα τόσο ρηχή, όπως είναι η αμερικανική», εξηγεί.
Στο «TheHereAfter» (2005) «ενώνει» πανέμορφες αλλά και απόκοσμες αεροφωτογραφίες με ένα ηχητικό κείμενο, που διαφημίζει το ταξίδι μέσα στον χρόνο για την ανακάλυψη παράλληλων κόσμων. Στο «Gift» (2004) οι εικόνες μιας ομάδας bodybuilder με υπερφυσικά μούσκουλα πάνω σε μια σκηνή μπλέκονται με τις επιστημονικές, αλλά και προσωπικές αφηγήσεις γύρω από το φαινόμενο της υπέρ-όρασης, της ύπαρξης δηλαδή του λεγόμενου τρίτου ματιού. Το έργο το εμπνεύστηκε, όταν συνάντησε ένα τυφλό bodybuilder.
Στο «New Horizons» (2002), οι δυνατές εικόνες αλόγων και αναβατών σε ένα ροντέο επενδύονται ηχητικά με τις «πιο συχνές ερωτήσεις» για τα υπέρ και τα κατά της κρυογονικής. Καθώς ο αντιπρόσωπος της εταιρείας παρέχει ανακουφιστικές απαντήσεις στον πελάτη που τρέμει τη θνητότητά του, οι καουμπόι και οι θεατές υποστηρίζουν άθελά τους τη ρητορική της κρυογονικής με την ομορφιά και την αμφισημία τους αλλά πάνω απ' όλα με την επιθυμία τους για ζωή...
Η Άντελμαν συμμετέχει επίσης στην έκθεση «Σε ενεστώτα χρόνο» του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στο Μέγαρο Μουσικής (έως 30 Μαρτίου) αλλά και στην έκθεση «We interrupt your program» στο μουσείο Mills στο Οκλαντ της Καλιφόρνια (έως 16 Μαρτίου). Η έκθεση στο Πολεμικό Μουσείο (Β. Σοφίας και Ριζάρη 2), θα είναι ανοιχτή στο κοινό κάθε Παρασκευή (12-2 μ.μ.) έως 21 Μαρτίου.
