Συνέντευξη στην Αναστασία Γρηγοριάδου και το περιοδικό CITY έδωσε ο Πάνος Σκουρολιάκος (στις 17.07.2007), καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗ,ΠΕ.ΘΕ. Ρούμελης που παρουσιάζει το έργο «Ιππής» στις 26 και 27 Ιουλίου στο Θέατρο Κήπου.
Να ξεκινήσουμε με την υπόθεση του έργου του Αριστοφάνη «Ιππής»;
Είναι μια παλιά ιστορία, που αφορά όμως άμεσα το σήμερα. Θα μπορούσαμε να κατατάξουμε τους «Ιππής» στα πολιτικά έργα. Είναι ένα κατεξοχήν πολιτικό έργο του Αριστοφάνη. Στηλιτεύει η αδυναμία του δήμου, του λαού να επιλέξει κατάλληλους ηγέτες. Ο δήμος στο έργο έχει να διαλέξει ανάμεσα στον αλλαντοπώλη και τον Κλέωνα. Δεν σας θυμίζει κάτι αυτό; Θα λέγαμε ένας δικομματισμός του 424 π.Χ. Ο Κλέων λοιπόν υπηρετεί το δήμο που τον έχει σαν ένα γέρο που μένει μέσα σε ένα σπίτι και τον ταλαιπωρεί και τον εκμεταλλεύεται. Υπάρχει χρησμός που λέει ότι για να απαλλαγεί ο δήμος από τον Κλέωνα πρέπει να βρεθεί ένας άλλος χειρότερος, προσέξτε χειρότερος. Κι αυτός βρίσκεται, είναι ένας χυδαίος αλλαντοπώλης της αγοράς, ο οποίος στον αγώνα που γίνεται στη συνέχεια επικρατεί και γίνεται ο νέος δυνάστης του δήμου.
Γιατί το ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης διάλεξε να παρουσιάσει αυτό το έργο φέτος το καλοκαίρι;
Θεωρούμε ότι είναι ένα έργο γοητευτικό, με πολύ στέρεη θεατρική δομή. Είναι και από τα έργα του Αριστοφάνη που δεν παίζονται πολύ, έτσι δεν το βλέπει κανείς να παίζεται κάθε καλοκαίρι. Το έργο γοήτευσε κι εμένα που έκανα την εισήγηση στο ΔΗΠΕΘΕ και τον Γιώργο Αρμένη που το σκηνοθετεί και το είχε κάνει παλαιότερα με τον δάσκαλό του τον Κάρολο Κουν. Χρησιμοποιήσαμε την μετάφραση του Κ.Χ. Μύρη που προϋπήρχε, ο Διονύσης Τσακνής έκανε μια υπέροχη μουσική, η οποία μάλιστα θα υπάρχει μαζί με το πρόγραμμα της παράστασης και όλοι οι συντελεστές και οι ηθοποιοί δώσαμε την ψυχή μας για να γίνει μια παράσταση που νομίζουμε ότι έχει πολύ ενδιαφέρον.
Τα έργα, όπως οι «Ιππής» που έχουν σαφείς πολιτικές προθέσεις για την εποχή στην οποία γράφτηκαν, νομίζετε ότι απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή όταν ανεβαίνουν σήμερα, σε άλλη εποχή;
Επειδή ο Αριστοφάνης είναι μεγάλος, σπουδαίος συγγραφέας, είναι τόσο αδρές οι γραμμές του και τόσο βαθιά η ματιά του στην κοινωνία και στη φιλοσοφία ώστε όσα λέει αφορούν και το σήμερα. Επειδή δεν ασχολείται επιδερμικά με ένα πολιτικό θέμα, δεν μπορείς σήμερα με έναν τέτοιο επιδερμικό τρόπο να αποδόσεις τα έργα του. Εμείς που αναλαμβάνουμε να επανασυστήσουμε στο κοινό το έργο του μετά από τόσους αιώνες, πρέπει να προσέξουμε ώστε να μην παρασυρθούμε και να αποδώσουμε την πολιτική διάσταση του έργου κάνοντας μια φτηνή κωμωδιούλα που να θυμίζει επιθεώρηση.
Η επιθεώρηση είναι σπουδαίο είδος, αν θέλουμε ας κάνουμε μόνο επιθεώρηση. Δεν υπάρχει λόγος και είναι λάθος μεγάλο να χρησιμοποιούμε τον Αριστοφάνη για φτηνά πράγματα της σημερινής καθημερινότητας. Πρέπει να μείνουμε στην ουσία και τις αναγωγές -και τις αντιστοιχίες με το σήμερα το κοινό τις καταλαβαίνει, δεν χρειάζεται εμείς να εκχυδαΐζουμε τον Αριστοφάνη. Στη δική μας παράσταση, νύξεις κάνουμε μόνο για την σύγχρονη ελληνική πολιτική πραγματικότητα.
Για την παράσταση πως επιλέξατε το Γιώργο Αρμένη, ο οποίος σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί;
Όταν αποφάσισα να κάνουμε τους «Ιππής», αναζήτησα τη μετάφραση. Κατέληξα σε εκείνη του Κ.Χ. Μύρη και μιλώντας με τον μεταφραστή αναζητήσαμε διάφορες απαντήσεις στο ερώτημα ποιος θα είναι ο σκηνοθέτης της παράστασης. Τον Γιώργο Αρμένη τον εκτιμώ απεριόριστα και ήταν μια πολύ μεγάλη μου ανάγκη να συνεργαστούμε ξανά. Είμαστε πολλά χρόνια φίλοι, έχουμε παίξει μαζί, μάλιστα έπαιξα υπό τη σκηνοθετική του επιμέλεια όταν το 1983 το Θεσσαλικό Θέατρο ανέβασε «Το σόι» του. Δεν ήταν καθόλου δύσκολο λοιπόν να τον σκεφτώ για τη σκηνοθεσία αυτής της παράστασης.
Ο Αρμένης σκηνοθετώντας τους «Ιππής» συστήνει το έργο αυτό του Αριστοφάνη στους σύγχρονους θεατές με έναν τρόπο αυθεντικό, έγκυρο, γελαστικό. Το μεγάλο ατού του Αρμένη είναι ότι γνωρίζει τον Αριστοφάνη πάρα πολύ καλά, τον έχει υπηρετήσει δεκαετίες ολόκληρες και είναι ο ίδιος ένας κορυφαίος αριστοφανικός ηθοποιός.
Τα ΔΗΠΕΘΕ μπορούν σήμερα να ανταποκριθούν εύκολα σε μεγάλες παραγωγές όπως αυτή του ανεβάσματος των «Ιππέων»;
Βρισκόμαστε σε μια περίοδο στην οποία τα ΔΗΠΕΘΕ έχουν απαξιωθεί. Η ιστορία αυτή ξεκίνησε πολλά χρόνια πριν, μετά την απώλεια της Μελίνας Μερκούρη που τα δημιούργησε. Τώρα πια ο κόμπος έφτασε στο χτένι. Η πολιτική εξουσία, το Υπουργείο αλλά και οι Δήμοι άφησαν τα ΔΗΠΕΘΕ να ταπεινωθούν, να μην λειτουργούν σωστά. Εμείς προσπαθούμε, έχοντας τη στήριξη του Δ.Σ. και του Προέδρου του, να μην δουλεύουμε με το κόμπλεξ της περιφέρειας και να προτείνουμε και με την Κεντρική μας Σκηνή, και με την Παιδική Σκηνή, και με την Πειραματική Σκηνή, και με τις παράλληλες εκδηλώσεις και με το Φεστιβάλ που κάνουμε, να προτείνουμε έργα και παραστάσεις πρώτης γραμμής. Αυτό κάνουμε και τώρα: μια μεγάλη παραγωγή με πίστη στον εαυτό μας και μέχρι τώρα τουλάχιστον τα έχουμε βγάλει πέρα με γενναιότητα και όπως πρέπει.
Είστε Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης εδώ και δέκα χρόνια. Τι ήταν αυτό που επιδιώξατε από την αρχή και σε ποιο σημείο βρίσκεστε τώρα;
Από την αρχή ήθελα να απευθυνόμαστε στον άγνωστο θεατή, που μπορεί να είναι ένας αγράμματος άνθρωπος που μένει σε ένα χωριό της Φθιώτιδας ή ο πιο διακεκριμένος καθηγητής πανεπιστημίου. Θέλουμε να απευθυνόμαστε σε όλη αυτήν την γκάμα. Κι όταν απευθύνεσαι με υψηλού επιπέδου έργα, καλύπτεις όλη την γκάμα με τον καλύτερο τρόπο. Δεν χρειάζεται να κάνεις ούτε εκπτώσεις προς τα κάτω για να «πιάσεις» τους «απαίδευτους» θεατές, ούτε ακαταλαβίστικες αρλούμπες για να κολακεύεις, δήθεν, τους διανοούμενους. Θέλαμε να έχουμε επαφή με το κοινό μας κάνοντας καλές παραστάσεις χωρίς αυτό που έλεγα και πριν, το κόμπλεξ ενός περιφερειακού θεάτρου.
Είμαστε ΔΗΠΕΘΕ, δεν το ξεχνάμε αυτό και έπρεπε να λειτουργήσουμε σαν ένα θέατρο ρεπερτορίου. Μέχρι τώρα φαίνεται ότι τα πήγαμε καλά. Εμπνεύσαμε και μας εμπιστεύτηκαν σημαντικοί άνθρωποι του θεάτρου. Παραδείγματα υπάρχουν πολλά. Έντεκα χρόνια που λειτουργεί το θέατρο έχουν συνεργαστεί μαζί μας σπουδαίοι ηθοποιοί, από την αφρόκρεμα των πρωταγωνιστών της χώρας μας και επίσης σημαντικοί σκηνοθέτες.
Με δεδομένο τα μάλλον πενιχρά οικονομικά των ΔΗΠΕΘΕ, γενικά, οι ομότεχνοί σας έρχονται να δουλέψουν μαζί σας γνωρίζοντας πως οι αμοιβές τους θα είναι πολύ μικρότερες από αυτές που δίνει ένας αθηναϊκός θίασος;
Εννοείται. Όταν αγαπάς το θέατρο και πιστεύεις ότι θα πας σε μια καλή δουλειά τότε είσαι κι εσύ πιο λογικός και ταπεινός στις απαιτήσεις σου. Αν σε καλούν για να εκμεταλλευτούν τη δημοσιότητα σου και βλέπεις ότι δεν είναι μια δουλειά με έμπνευση βέβαια, εκεί θα ζητήσεις πολλά λεφτά. Αλλά αυτό εμάς δεν μας αφορά. Το γνωρίζουν οι συνεργάτες μας ότι δεν είναι τα χρήματα αυτό που θα τους δώσουμε. Όταν προτείνεις σε συνεργάτες να δουλέψετε μαζί για μία καλή παράσταση ή όταν προτείνεις σε ένα ηθοποιό έναν ρόλο στη «Δωδέκατη Νύχτα» ή στον «Βολπόνε» ή στους «Ιππής», τα πράγματα είναι από την αρχή διαφορετικά. Έτσι συνεργαστήκαμε με σημαντικούς ανθρώπους του θεάτρου.
Έτσι ήρθε ο Αντώνης Βουγιούκας που είναι Διευθυντής στο θέατρο της Μασσαλίας για να κάνει λίγο καιρό πριν, στο δικό μας θέατρο το «Ντα» με πολύ ταπεινούς οικονομικούς όρους, γιατί πίστευε στη δουλειά μας. Έχουμε καταφέρει να έχουμε κύρος και να μας εμπιστεύονται και οι άνθρωποι του χώρου και το κοινό. Αυτό δεν σημαίνει ότι πάντα έχουμε καλές παραστάσεις. Όχι, δεν γίνεται να έχεις πάντα καλές παραστάσεις. Έχουμε όμως πάντα παραστάσεις που σέβονται το θεατή και ενέχουν μόχθο, μεράκι και βάσανο. Κι αυτό ο θεατής το εισπράττει.
