Η απόγνωση απομακρύνει τον κόσμο από τις απεργίες και τις συγκεντρώσεις. Οι εκτιμήσεις για την γενική απεργία της 20ής Φεβρουαρίου και τις συγκεντρώσεις που την συνόδευαν, ποικίλουν στην γκάμα των χαρακτηρισμών από «υποτονικές» έως «μαζικές». Σε καμία όμως περίπτωση δεν αποτέλεσαν αυτό που θα ήθελαν οι αντιπολιτευόμενοι την κυβέρνηση: το εφαλτήριο πολιτικών εξελίξεων.
Την ίδια στιγμή που η ένταση στην κοινωνία «χτυπάει» κόκκινο, με την ανεργία να πλησιάζει το 30%, τους μισθούς να βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση και τα εναπομείναντα εισοδήματα να πλήττονται από βαρείς φόρους, η αντίδραση των πολιτών στους δρόμους μοιάζει τουλάχιστον υποτονική, σε σημείο που κάποιοι ευφάνταστοι να μιλούν για ψεκασμούς.
Κι όμως, η οργή και η αγανάκτηση διαπιστώνεται ιδίοις όμασσι από τον καθένα δίπλα του, εκεί που σχηματίζονται ουρές, στα ταμεία των σούπερ μάρκετ, στις δημόσιες υπηρεσίες, στις συζητήσεις στα σπίτια, στις παρέες, στους δρόμους. Ο διάλογος γύρω από τις επιπτώσεις τη κρίσης στην καθημερινή ζωή βρίσκεται παντού, γιατί και η κρίση βρίσκεται παντού.
Αυτού του είδους η κοινωνική κινητικότητα όμως δεν μεταφράζεται σε συλλογική δράση, δεν αποτελεί προοίμιο για την κάθοδο στους δρόμους, παραμένει καθηλωμένη στα γκισέ, στα σπίτια, στις παρέες.
Πολλοί αποδίδουν τις αιτίες αυτού του φαινομένου πότε στην ανικανότητα της Αριστεράς να εμπνεύσει, πότε στην απαξίωση των συνδικάτων, με αποκλειστική ευθύνη των βολεμένων ηγεσιών τους, και πότε στην κόπωση του κόσμου από την συνεχιζόμενη εδώ και δυόμισι χρόνια επίθεση που δέχεται το βιοτικό του επίπεδο.
Όμως ο κρίσιμος παράγοντας βρίσκεται αλλού. Μου το εξέφρασε μέσα σε μία φράση μια υπάλληλος του ΟΑΕΔ, όπου βρέθηκα για να ανανεώσω την κάρτα ανεργίας μου, όταν διαπιστώνοντας κάποιο λάθος ανάμεσα σε διαφορετικά ασφαλιστικά ταμεία μου είπε, κουνώντας μοιρολατρικά το κεφάλι: «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».
Με λίγα λόγια, ο καθένας κοιτάζει να σώσει ό,τι μπορεί, όπως μπορεί. Να βρει τη λύση για τον εαυτό του και την οικογένειά του. Και αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Έχει επαναληφθεί κι άλλες φορές στην ιστορία αυτού του τόπου, όταν η απόγνωση οδήγησε τον κόσμο στην ατομικότητα και στις προσωπικές λύσεις.
Το ίδιο συμβαίνει και τώρα. Η πατρίδα μπορεί να περιμένει.
