Ο τραπεζίτης των φτωχών και ο καπιταλισμός

o-trapezitis-ton-ftochon-kai-o-kapitalismos

Ο Μοχάμεντ Γιουνούς (αγγλικά Muhammad Yunus) έγινε γνωστός σχεδόν σε όλη την υδρόγειο όταν το 2006 τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης «για τη δημιουργία οικονομικών και κοινωνικών ευκαιριών για τους φτωχούς», όπως είχε αιτιολογήσει τότε την απόφασή της η Σουηδική Ακαδημία. Η «δημιουργία  ευκαιριών για τους φτωχούς» ήταν η τράπεζα Grameen Bank, της οποίας ο Γιουνούς ήταν ιδρυτής και πίστωνε με μικρά ποσά πολύ φτωχούς ανθρώπους στο Μπαγκλαντές που δεν πληρούσαν τα κριτήρια δανειοδότησης των παραδοσιακών τραπεζών.

Ο «τραπεζίτης των φτωχών», από το Λονδίνο όπου βρέθηκε για να προωθήσει το έργο της οικοδόμησης κοινωνικών επιχειρήσεων, μίλησε για τις ιδέες του για την αντιμετώπιση της φτώχειας.

Τελευταία ιδέα του Γιουνούς ήταν η αύξηση κατά περίπου 0.50 ευρώ του ωρομισθίου των εργαζομένων στην βιομηχανία ενδύματος του Μπαγκλαντές - η πλειοψηφία των οποίων είναι γυναίκες -, μετά την κατάρρευση του κτιρίου Rana Plaza στο Σαβάρ του Μπαγκλαντές τον περασμένο μήνα, με αποτέλεσμα περισσότεροι από 1.100 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους.

Ο Γιουνούς εξηγεί ότι οι ξένες εταιρείες ένδυσης θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν αυτή την αύξηση ως εργαλείο μάρκετινγκ για την προώθηση των προϊόντων τους, έχοντας τα ρούχα αυτά ηθική προέλευση.

Παράλληλα, λέει ο Γιουνούς, αυτός ο «φόρος» θα μπορούσε να βοηθήσει πάρα πολύ τις γυναίκες στο Μπαγκλαντές. Οι γυναίκες, λέει, έχουν μετατρέψει την κοινωνία στο Μπαγκλαντές. «Η βιομηχανία ένδυσης έφερε 4 εκατομμύρια νεαρές γυναίκες από τα χωριά στην πόλη, όπου ζουν ανεξάρτητες. Μεταμόρφωσε την κοινωνία». Το Μπαγκλαντές είναι σήμερα η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός χώρα ειδών ένδυσης στον κόσμο, και, λέει ο Γιουνούς, σε αυτή τη διαδικασία, οι παραδοσιακές πεποιθήσεις ότι οι γυναίκες πρέπει να μένουν στο σπίτι παραμερίσθηκαν.

Ο Μοχάμεντ Γιουνούς είναι σαφώς ένας υπέρμαχος των γυναικών. Το 95% των 8,5 εκατ. ανθρώπων που η τράπεζά του, η Grameen Bank, δάνεισε χρήματα κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια, ήταν γυναίκες.

Παρά την παραίτησή του, εξ αιτίας πολιτικών διαμαχών, από διευθύνων σύμβουλος της  Grameen Bank, η τράπεζα είναι ακόμα ισχυρή. Έχει συνεργαστεί με την Tesco στο Ηνωμένο Βασίλειο, προσφέρει δάνεια στη Σκωτία και έχει υποκαταστήματα σε όλες τις ΗΠΑ. Ο Γιουνούς εξακολουθεί να πιστεύει με πάθος ότι οι μικροπιστώσεις είναι μια δύναμη για την καταπολέμηση της τοκογλυφίας.

«Οι επιχειρήσεις είναι ένας πολύ όμορφος μηχανισμός για την επίλυση των προβλημάτων, αλλά ποτέ δεν τον χρησιμοποιούμε για το σκοπό αυτό. Τον χρησιμοποιούμε μόνο για να κερδίσουμε χρήματα, ικανοποιώντας το προσωπικό συμφέρον μας, αλλά όχι και το συλλογικό», λέει ο Γιουνούς.

«Δεν είμαι κατά του κέρδους, αλλά λέω ότι μπορούμε να κάνουμε και τα δύο. Έχουμε σχεδιάσει ένα καπιταλιστικό σύστημα λάθος. Υποθέτουμε ότι τα ανθρώπινα όντα είναι μονοδιάστατα και το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να κερδίζουν χρήματα, δημιουργώντας έτσι έναν χρηματοκεντρικό κόσμο. Τι είδους κόσμος είναι αυτός; Είναι μια πολύ δυσάρεστη ερμηνεία».

Μια θεαματική στροφή στον καπιταλισμό είναι απίθανο να συμβεί σύντομα. Αλλά σκεπτόμενοι όσα λέει ο Γιουνούς, θα αρχίσετε να αναρωτιέστε αν αυτό ίσως θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί κάποια μέρα