Υποκριτικές επιδιώξεις. Τα διδάγματα του σχεδίου Μάρσαλ

ypokritikes-epidioxeis-ta-didagmata-tou-schediou-marsal

Στη μεγάλη συζήτηση που έχει ανοίξει στην Ελλάδα για τις πολεμικές αποζημιώσεις που θα έπρεπε να καταβάλει η Γερμανία στη χώρα μας, το μόνο που υπάρχει είναι ένας άτυπος διαγωνισμός: ποιος ή ποια πολιτική δύναμη έθεσε πρώτη το θέμα, κατηγορώντας τους «άλλους» για ενδοτισμό και υποτέλεια δεκαετιών.

Όμως, επειδή τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, όσο πάντα θέλουμε να τα παρουσιάζουμε εδώ στην Ελλάδα, πρέπει να πούμε ότι ενδοτισμός και υποτέλεια είναι αποδεδειγμένο ότι υπήρξε στις μεταπολεμικές κυβερνήσεις της χώρας και ακόμα κατά κάποια έννοια υπάρχει, ωστόσο αυτό το γεγονός από μόνο του δεν είναι ο «μύλος» που τα αλέθει όλα.

Φυσικά και είναι υποκριτική, τουλάχιστον, η στάση του Βερολίνου όταν κατηγορεί τις υπερχρεωμένες χώρες του Νότου για απερίσκεπτη συμπεριφορά. Η ίδια η Γερμανία υπήρξε επιτιθέμενη σε δύο παγκοσμίους πολέμους και «απέτυχε» να πληρώσει τα χρέη που προέκυψαν από τις ενέργειές της.

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Γερμανία ανάγκασε πολλές χώρες να της «δανείσουν» τεράστια ποσά που ποτέ δεν αποπληρώθηκαν.

Η Ελλάδα διατάχθηκε να δανείσει 528 εκατ. δολάρια στον Αδόλφο Χίτλερ. Εκτός από το ότι είναι ένα τεράστιο ποσό -που ισοδυναμεί με 7,1 δισ. δολάρια τώρα - αποδυνάμωσε ταυτόχρονα το νόμισμα επιδεινώνοντας τον πληθωρισμό στην οικονομία, επειδή η Τράπεζα της Ελλάδος αναγκάστηκε να εκδώσει πληθωριστικό χρήμα για να καλύψει αυτές τις δαπάνες.

Στο τέλος του πολέμου η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Βρετανία απαίτησαν τα χρήματά τους. Και τα πήραν, αν και τα χρέη δεν πληρώθηκαν ποτέ από την Γερμανία. Η πληρωμή ήρθε από τις ΗΠΑ, οι οποίες είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μια τιμωρία της Γερμανίας, της Ιαπωνίας και όλων των εθνών του Άξονα θα προκαλούσε την επιστροφή αυτών των χωρών στον φασισμό. Για αυτό το λόγο οι ΗΠΑ παρενέβησαν με μεγάλα χρηματικά ποσά από το 1945 και μετά, που το 1947 μετατράπηκαν στο περιβόητο σχέδιο Μάρσαλ.

Όπως και οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης, η Ελλάδα ήταν δικαιούχος του σχεδίου Μάρσαλ. Τα ποσά ήταν τόσο μεγάλα που κάλυψαν και τα χρήματα που οφείλονταν από την Γερμανία.

Το μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας ήταν ότι, σε αντίθεση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες τα χρήματα του σχεδίου Μάρσαλ κατασπαταλήθηκαν. Η χώρα μας κατέληξε σε ένα εμφύλιο πόλεμο το 1945, όταν οι άλλες χώρες ασχολούνταν με την ανοικοδόμηση. Όταν το 1947 τα πράγματα ηρέμησαν η διαφθορά στον δημόσιο βίο απορρόφησε πάλι όλους τους οικονομικούς πόρους.

Και υπάρχει και μια άλλη παράμετρος του ζητήματος. Αν η Ελλάδα επιμένει στην απαίτηση των πολεμικών αποζημιώσεων, τότε θα πρέπει εκτός από την Γερμανία να απαιτήσει το ίδιο και από την Ιταλία. Ως σύμμαχος του Βερολίνου, η Ρώμη ήταν δικαιούχος της ίδιας συμφωνίας και οι στρατιώτες του Μπενίτο Μουσολίνι συνέβαλαν αποφασιστικά στην καταστροφή της Ελλάδας.

Τα ιστορικά μαθήματα σε αυτή την περίπτωση είναι πολλαπλά και η Γερμανία, αν δεν οφείλει χρήματα, οφείλει να αναθεωρήσει την υποκριτική στάση της απέναντι στο χρέος της ευρωζώνης. Οι Αμερικανοί έπραξαν σοφά απέναντι στα γερμανικά χρέη, ήρθε η ώρα και η Γερμανία να υιοθετήσει ανάλογη στάση.