Η πρώτη ήττα του Ερντογάν

i-proti-itta-tou-erdogan

Μια πλατεία, κρίσιμη καμπή στην παντοδυναμία του τούρκου πρωθυπουργού.

Ο Ερντογάν ήρθε στην εξουσία το 2003, μετά από χρόνια αστάθεια και τραπεζικές κρίσεις και ενώ το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε κληθεί για να διασώσει την οικονομία της χώρας. Βήμα προς βήμα, η κυβέρνηση Ερντογάν ξανάχτισε τον τραπεζικό τομέα, έλεγξε τον προϋπολογισμό, και επένδυσε στις υποδομές, την εκπαίδευση, την υγεία, και την τεχνολογία.

Η πρόοδος της Τουρκίας είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτη, όταν κάποιος δει τη γειτονιά της. Η Κύπρος και η Ελλάδα, βρίσκονται στο επίκεντρο της κρίσης της ευρωζώνης. Στα νοτιοανατολικά βρίσκεται η κατεστραμμένη από τον πόλεμο Συρία, από την οποία σχεδόν 400.000 πρόσφυγες έχουν βρει καταφύγιο στην Τουρκία. Στα ανατολικά βρίσκονται το Ιράκ και το Ιράν. Και στα βορειοανατολικά η Αρμενία και η Γεωργία. Μια από τις πιο περίπλοκες γειτονιές του κόσμου.

Η ανοδική πορεία της Τουρκίας βασίστηκε σε θεμελιώδεις αρχές, παρά σε ανακαλύψεις φυσικών πόρων. Πράγματι, η Τουρκία στερείται του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που διαθέτουν οι γείτονές της, αλλά ισοσταθμίζει το γεγονός αυτό με την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας και των υπηρεσιών της. Μόνο ο τουρισμός προσέλκυσε περισσότερους από 36 εκατομμύρια επισκέπτες το 2012, καθιστώντας έτσι την Τουρκία έναν από τους κορυφαίους προορισμούς του κόσμου.

Παράλληλα, οι επιτυχίες του Ερντογάν στο οικονομικό επίπεδο συνοδεύτηκαν από μία συνεχόμενη διεύρυνση των διώξεων των αντιπάλων του. Δεκάδες δημοσιογράφοι, συγγραφείς και ακαδημαϊκοί, εκατοντάδες αξιωματικοί του στρατού, και χιλιάδες Κούρδοι πολιτικοί και ακτιβιστές, μεταξύ άλλων, ρίχτηκαν στις φυλακές.

Η λογοκρισία έχει γίνει ρουτίνα. Τα αφεντικά των ΜΜΕ προκειμένου να έχουν την εύνοια του Ερντογάν απέλυσαν πολλούς από τους δημοσιογράφους που συνεχίζουν να επικρίνουν το καθεστώς του. Στον έλεγχο της κυβέρνησης, εκτός από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, πέρασε το δικαστικό σώμα, αλλά και η ακαδημαϊκή κοινότητα μαζί με τον επιχειρηματικό κόσμο και τον αθλητισμό.

Ένα διάταγμα του 2011, που καταδικάστηκε ευρέως στο εξωτερικό, επιτρέπει στην κυβέρνηση να διορίζει τα δύο τρίτα των μελών της Ακαδημίας, με αποτέλεσμα τον τερματισμό ακόμη και ως επίφαση της επιστημονικής ανεξαρτησίας.

Οι επιτυχίες του Ερντογάν στην επέκταση της πρόσβασης στην υγεία, την εκπαίδευση και τη στέγαση του επέτρεψαν να κερδίσει τρεις γενικές εκλογές - τη κάθε μια με ένα μεγαλύτερο μερίδιο της λαϊκής ψήφου. Έχει σπάσει τη δύναμη της παλιάς στρατιωτικής φρουράς και την ξεπερασμένη κεμαλική ιδεολογία της - τον κοσμικό εθνικισμό που εισήγαγε ο πρώτος πρόεδρος της Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ - αλλάζοντας έτσι οριστικά την εμφάνιση της τουρκικής πολιτικής. Ηγείται μιας ζωντανής νέας τάξης επιχειρηματιών της Ανατολίας και, υπό την εξουσία του, η Τουρκία έχει καταστεί μια περιφερειακή δύναμη.

Όμως, η αλαζονεία που δημιούργησαν οι συνεχόμενες επιτυχίες στον τούρκο πρωθυπουργό, τον οδήγησε σε ακόμα περισσότερες επιβολές, όπως οι ηθικοπλαστικές προτροπές για τα δημόσια φιλιά, έναντι της κοινωνίας των πολιτών και η σκληρή καταστολή από την τουρκική αστυνομία ενός ακίνδυνου πολιτικά περιβαλλοντικού κινήματος, «ξεχείλισε το ποτήρι» και γέμισε με χιλιάδες κόσμου τους δρόμους των τουρκικών πόλεων στις μεγάλες διαδηλώσεις κατά του πανίσχυρου, μέχρι χθες, Ταγίπ Ερντογάν.

Και μπορεί ο χαρακτηρισμός των ταραχών με τον όρο «τουρκική άνοιξη» να είναι υπερβολικός, όμως ο λαϊκός ξεσηκωμός «τσαλάκωσε» την εικόνα του Ερντογάν. Η ανάπλαση ενός πάρκου, ανεξάρτητα από το αν τελικά πραγματοποιηθεί ή όχι, έγινε η πρώτη του ήττα και μια κρίσιμη καμπή στην παντοδυναμία του.