Luz Casal: Η Φωτεινή της ζωής

luz-casal-i-foteini-tis-zois

Θα υπάρχουν κάποιοι που σκέφτονται τώρα «τι περισσότερο να περιμένει κανείς από τη Λουθ Κασάλ πέρα από τα δύο τραγούδια της που έγιναν μεγάλες επιτυχίες μέσα από την ταινία “Ψηλά τακούνια” του Πέδρο Αλμοδόβαρ;». Και θα υπάρχουν σίγουρα κάποιοι άλλοι που θα πουν «επιτέλους, θα ακούσουμε τη φωνή που μας ξετρέλανε στα “Ψηλά τακούνια”». Η περίπτωση της Λουθ Κασάλ μοιάζει με τα πρόσωπα του Ιανού: ευλογία και κατάρα μαζί. Το πιο δύσκολο εγχείρημα για τη σχεδόν πενηντάρα ισπανίδα τραγουδίστρια είναι να αποδείξει στο μη ισπανόφωνο κοινό, το οποίο τη γνώρισε αποκλειστικά μέσα από την ταινία του Αλμοδόβαρ, ότι είναι απλώς η Λουθ Κασάλ! Η σκηνή του Μεγάρου Μουσικής θα είναι στη διάθεσή της, το Σάββατο 28 και την Κυριακή 29 Μαρτίου, για να αποδείξει ό,τι θέλει. 

Και στην πραγματικότητα είναι πολύ περισσότερα απ’ όσα φαντάζεται το ελληνικό κοινό, το οποίο στην πλειονότητά του γνωρίζει, πράγματι, μόνο τα συγκεκριμένα δύο, υπέροχα, πέραν πάσης ελιτίστικης αμφιβολίας τραγούδια: «Piensa en mi» και «Un ano de amor». Αυτό που έχει πιο πολύ ανάγκη να αποδείξει η «μούσα του Πέδρο Αλμοδόβαρ» είναι ότι είναι ακόμη ζωντανή. Κυριολεκτικά. Μόλις πριν από ένα χρόνο έδωσε σκληρή μάχη με τον καρκίνο του μαστού και βγήκε νικήτρια, πιο δυνατή και πιο θαρραλέα, τόσο ώστε να έχει το κουράγιο να κοιτάξει τον καρκίνο κατάματα και να τιτλοφορήσει το τελευταίο της άλμπουμ «Vida Toxica» (Τοξική Ζωή), διπλή αναφορά στη χημειοθεραπεία στην οποία υποβλήθηκε και στην τοξικογόνα μας καθημερινότητα. 

Με άλλα λόγια, όποιος θέλει να δει στη Λουθ Κασάλ μόνο τη «μούσα του Αλμοδόβαρ» και τη δραματική φωνή των δύο τραγουδιών από τα «Ψηλά τακούνια» θα αδικήσει, πρωτίστως, τον εαυτό του. Γιατί η όμορφη... Φωτεινή («luz» στα ισπανικά σημαίνει «φως»), που έχει το σθένος να φωτογραφίζεται με έντονα τα σημάδια της περιπέτειας με τον καρκίνο, έχει σημαντικό παρελθόν στη μουσική. Ενδεχομένως να είναι, για να παραφράσω τον Τζέιμς Μπράουν, η πιο σκληρά εργαζόμενη γυναίκα στην ισπανική σόου μπίζνες. 

Η διαδρομή της ήταν αποκλειστικά και χωρίς ανάπαυλα αφιερωμένη στη μουσική, στο τραγούδι και την καριέρα της. Αυτός ήταν ο λόγος, και δεν χρειαζόταν δεύτερος, που έφυγε από την πόλη της, την Κορούνια, στο βορειοδυτικό άκρο της Ισπανίας, την περιοχή της Γαλικίας με τις κέλτικες ρίζες, για να εγκατασταθεί στην πρωτεύουσα Μαδρίτη. Και ενώ σπούδαζε φωνητική, όπερα και χορό, κράτησε και τα δυο της πόδια στην πραγματικότητα, δηλαδή στο ροκ, συμμετέχοντας στο συγκρότημα Los Fannys. Το υλικό για τους προσωπικούς της δίσκους, οι οποίοι άρχισαν να κυκλοφορούν το 1982, ήταν ο ήχος της εποχής: ροκ και ποπ μπαλάντες, μπλουζ και, φυσικά, φλαμένκο. 

Τη διαφορά την έκανε η ερμηνεία της, πληθωρική και ευαίσθητη. Δύο ιδιότητες που δεν άφησε ποτέ να φύγουν μακριά της, ούτε διέλαθαν της προσοχής κανενός μουσικόφιλου και, με την προσθήκη του μελοδράματος (οι καρποί της μουσικής της παιδείας), οδήγησαν το enfant terrible του σύγχρονου ισπανικού κινηματογράφου, τον Πέδρο Αλμοδόβαρ, να τη μεταφέρει από το μουσικό mainstream σε ένα άλλο πεδίο, εξίσου ποπ αλλά εντελώς μα εντελώς καλτ, τουλάχιστον έτσι ήταν την εποχή εκείνη (1991). Η διαφορά της Λουθ Κασάλ πριν τα «Ψηλά τακούνια» και μετά από αυτά δεν ήταν τόσο μεγάλη στην Ισπανία όσο ήταν έξω από τη χώρα. Πολύ απλά, ο κόσμος έμαθε το όνομά της ταυτόχρονα με τη φωνή της και, ενδεχομένως, ταυτόχρονα και με το όνομα του Πέδρο Αλμοδόβαρ.

Luz-Casal
 

Και με τα δύο αυτά τραγούδια, το «Un ano de amor» («Ένας χρόνος αγάπης»), με το jazz feeling του και τα δραματικά του έγχορδα, το οποίο μιλάει για την ερωτική προδοσία («Ό,τι είχαμε τελείωσε και θα το μετανιώσεις / Που έδωσες τέτοιο τέλος σε έναν χρόνο αγάπης / Εάν φύγεις τώρα, γρήγορα θα ανακαλύψεις ότι οι μέρες είναι ατέλειωτες και άδειες χωρίς εμένα / Και τη νύχτα για να μη νιώθεις μόνος θα θυμάσαι τις ευτυχισμένες μας ημέρες / θα θυμάσαι τη γεύση των φιλιών μου / και σε μια στιγμή θα καταλάβεις τι σημαίνει / ένας χρόνος αγάπης...») και το «Piensa en mi» («Σκέψου εμένα»), το οποίο θυμίζει έντονα πορτογαλικό φάδο («Aν θέλεις να υποφέρεις βαθιά, σκέψου εμένα / αν θέλεις να κλάψεις, σκέψου εμένα / Δες πώς τιμώ τη θεϊκή μορφή σου, το αγαπημένο σου στόμα που με δίδαξε την αμαρτία / Σκέψου εμένα όταν υποφέρεις, όταν κλαις σκέψου με και πάλι / Και όταν θα ήθελες να μου πάρεις τη ζωή / να ξέρεις πως δεν τη θέλω / Δεν σημαίνει τίποτα χωρίς εσένα...») η Λουθ Κασάλ και όλο το εκρηκτικό μίγμα του αυθεντικού μελοδράματος –το οποίο πόρρω απέχει από τις φωσκολικές γλυκανάλατες απομιμήσεις του, αλλά είναι ένα πανίσχυρο δείγμα αυθεντικής λαϊκής δημιουργίας, σοβαρής όσο ο έρωτας, όσο και ο θάνατος, απογειώθηκε. Στην Ισπανία ήταν ήδη μια δημοφιλής ποπ-ροκ σταρ. Αυτό που δεν ήταν, και έγινε, ήταν διεθνής. 

Όμως το ύφος της παρέμεινε εξ ολοκλήρου ισπανικό και ίσως για αυτό σήμερα, 18 χρόνια μετά τα δύο τραγούδια της ταινίας, εξακολουθούμε να μιλάμε για αυτά. Οπότε το Σάββατο 28 Μαρτίου στο Μέγαρο Μουσικής είναι μια ιδανική ευκαιρία να γευτούμε εμείς την «ισπανικότητα» της θαυμάσιας αυτής τραγουδίστριας κι εκείνη τη χαρά να είναι εδώ, ζωντανή στη σκηνή και ζωντανή στη ζωή.