Μεγάλες προσδοκίες είχαν πιθανότατα οι Έλληνες πολίτες και πολιτικοί από το πρόσφατο eurogroup και μάλλον δικαιολογημένα. Στο κάτω κάτω της γραφής, ό,τι ήταν να κάνει η ελληνική πλευρά, το είχε φέρει εις πέρας, παρά το έντονο πολιτικό κόστος και τους προπηλακισμούς των βουλευτών του ΠΑ.ΣΟ.Κ.: Το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής σταθερότητας είχε ψηφιστεί στη βουλή, το ίδιο και ο εφαρμοστικός νόμος, τα περισσότερα δε άρθρα του τελευταίου είχαν γίνει αποδεκτά και από την αξιωματική αντιπολίτευση, δίνοντας έτσι μία ψευδαίσθηση στοιχειώδους συναίνεσης. Συνεπώς (και σε συνέχεια των όσων είχαμε αναλύσει στο άρθρο με τίτλο ‘’Θέλει το Γερμανό της’’), η σκυτάλη των αποφάσεων γύρω από την αντιμετώπιση του ελληνικού ζητήματος, έπρεπε να περάσει στους Ευρωπαίους εταίρους μας. Κάτι τέτοιο, δεν το είδαμε.
Και η απορία όλων των εμπλεκομένων σ’ αυτή την υπόθεση, γίνεται ακόμα μεγαλύτερη αν αναλογιστεί κανείς ότι το επείγον του πράγματος δείχνει εντονότερο από ποτέ, μετά την ενορχηστρωμένη επίθεση που δέχθηκε την προηγούμενη εβδομάδα το χρέος της Ιταλίας. Θα περίμενε λοιπόν κανείς, οι ηγεσίες των εταίρων μας να αποδεικνύονταν σαφώς αποφασιστικότερες στη λήψη αποφάσεων, καθώς το φαινόμενο του spillover, της διάχυσης δηλαδή της κρίσης, βρίσκεται εμφανώς προ των πυλών. Αντ’ αυτού … ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο, όπως θα έλεγε και ο Έριχ Μαρία Ρεμάρκ!
Θα έλεγε κανείς, ότι ορισμένοι εκ των ηγετών της Ευρωζώνης κοιμούνται ύπνο βαθύ. Έχει προφανώς καταγραφεί στα αρνητικά που απειλούν τη συνοχή της Ένωσης, η αδιαλλαξία ορισμένων κυβερνήσεων (Γερμανία, Ολλανδία, Σλοβενία, Αυστρία, Σλοβακία και Φινλανδία) σε επί μέρους ζητήματα τα οποία υπονομεύουν την ομαλή ροή της χρηματοδότησης προς την Ελλάδα. Κάποιοι επιμένουν σε παροχή εμπράγματων εγγυήσεων για την παροχή περαιτέρω πιστώσεων, κάποιοι πεισματικά θεωρούν εκ των ων ουκ άνευ τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα (βλέπε, τράπεζες) στην επιμήκυνση των ομολόγων που λήγουν την επόμενη διετία. Και τα δύο όμως θέματα, κατά τη γνώμη μου, αποτελούν πομφόλυγες. Και εξηγούμαι:
Η παροχή εμπράγματων εγγυήσεων, είναι κενό γράμμα. Αν η Ελλάδα αδυνατεί να αποπληρώσει το χρέος της προς τα κράτη που την έχουν δανείσει, προφανώς θα κηρύξει πτώχευση. Τα επακόλουθα της πτώχευσης, είναι γνωστά: Άμεση στάση πληρωμών προς όλους τους πιστωτές, τους δημοσίους υπαλλήλους και εν γένει, όλους όσους έχουν απαιτήσεις από το δημόσιο και εν συνεχεία, έξοδος από την ευρωζώνη και επιστροφή στη δραχμή, τον οβολό, το κρουζέιρο, ή όπως αλλιώς θα ονομάζεται το νέο εθνικό μας νόμισμα. Σε μια τέτοια περίπτωση, είναι προφανές ότι θα επακολουθήσει η αυτόματη εθνικοποίηση όλων των περιουσιών αλλοδαπών οντοτήτων στη χώρα, για να χρηματοδοτηθούν έστω και υποτυπωδώς οι βασικές λειτουργίες του κράτους. Συνεπώς, όπως φερόταν να λέει στους ‘’Νεκρικούς Διαλόγους’’ του Λουκιανού ο κυνικός φιλόσοφος Μένιππος, ‘’ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος’’. Κοινώς δεν πα’ να λέγεσαι ιδιώτης, εταιρεία ή φινλανδικό δημόσιο, τα ίδια θα πάρεις και η ανατροφή που έλαβα από τους γονείς μου, δε μου επιτρέπει να αναφέρω συγκεκριμένα τι θα είναι αυτό, είτε έχεις υποθηκεύσει εμπράγματη περιουσία, είτε όχι. Εκτός κι αν αποφασίσεις να εισβάλλεις στρατιωτικά για να διεκδικήσεις αυτά που προσημείωσες, τη στιγμή που είχες βρει σε απόλυτη ανάγκη τον αντισυμβαλλόμενό σου. Και η απόσταση της Φινλανδίας από την Ελλάδα, καθιστά ανέφικτη ακόμα κι αυτή την εξωφρενική πιθανότητα.
Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στο κόστος της χρηματοδότησης της Ελλάδας από την άλλη, είναι ένα ζήτημα που μπήκε στο τραπέζι τόσο άγαρμπα, που δεν έπεισε κανένα (!!) οίκο αξιολόγησης για το εθελοντικό του πράγματος. Οι δύο λύσεις που προτάθηκαν, το γαλλικό και το ‘’γερμανικό’’ σχέδιο μετακύλησης ομολόγων, είχαν σημαντικότερα μειονεκτήματα από πλεονεκτήματα. Κατ’ αρχάς, είτε το ελληνικό δημόσιο θα έπρεπε να πληρώσει ληστρικά επιτόκια, είτε η διάρκεια της διακράτησης θα ήταν υπερβολικά μακρά. Κατά δεύτερον, όπως απεδείχθη στην πράξη, οι κάτοχοι ομολόγων δεν προτίθεντο να ανακυκλώσουν παρά μόνο ένα ελάχιστο ποσοστό των υφισταμένων στα χαρτοφυλάκιά τους ομολόγων. Τρίτον, όλοι λογάριαζαν χωρίς τον ξενοδόχο, ήτοι τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες είναι και οι πλέον άμεσα ενδιαφερόμενες. Και τέλος, κανείς δεν κατάλαβε πώς είναι δυνατόν να θεωρείται εθελοντική μία μετακύληση όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι θα μετείχαν βάσει ενός αυστηρά καθορισμένου πλαισίου. Υπ’ αυτήν την έννοια, καλά έκανε η Ε.Κ.Τ. και επέμεινε στο να μη δοθεί στο πόδι μια λύση που θα αποτελούσε ασφαλώς πιστωτικό γεγονός. Σα να μη νοιάζει δε κανένα, ακούσαμε κι από πάνω τον υπουργό οικονομικών της Ολλανδίας να δηλώνει πως δε θα ήταν δα και σημαντικό να τεθεί η Ελλάδα σε καθεστώς ‘’επιλεκτικής χρεοκοπίας’’! Μωρέ, τι μας λες; Εμάς μας ρώτησες αν μας πειράζει να χρεοκοπήσουμε, επιλεκτικά ή μη; Κι αν είναι να χρεοκοπήσουμε επιλεκτικά, ας διαγράψουμε μονομερώς το χρέος μας προς …την Ολλανδία, για να δούμε αν θα σου αρέσει!!
Συνεπώς, δεν καταλαβαίνω για ποιο λόγο να επιμένουμε σε μία λύση που δεν επιθυμεί ούτε η χώρα μας (λόγω επιτοκίου), ούτε οι ίδιες οι τράπεζες. Ας αφήσουμε λοιπόν στην άκρη τα διάφορα μεγαλεπήβολα σχέδια κι ας βγάλουμε απ’ το συρτάρι, τη μοναδική λύση που ετούτη την κρίσιμη στιγμή δείχνει ως μονόδρομος: Την επαναγορά του ελληνικού χρέους (καθώς και αυτού των υπολοίπων εν δυσχέρεια ευρισκομένων κρατών) από τη δευτερογενή αγορά ομολόγων, μέσω ενός εγκεκριμένου ευρωπαϊκού ταμείου, είτε αυτό λέγεται EFSF, είτε ESM, είτε IIF, είτε όπως θέλει να λέγεται τέλος πάντων. Κάτι τέτοιο και θα είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό, μειώνοντας αυτομάτως τα spreads και αποτελεί τον ορισμό της εθελοντικής αναδιάρθρωσης, μια που κανείς δεν υποχρεώνει τον πωλητή να σου δώσει κάτι που θέλει ο ίδιος να ξεφορτωθεί και προφανέστατα μειώνει σε απόλυτο μέγεθος το ύψος του ελληνικού χρέους. Για να ευλογήσουμε δε τα γένια μας, ας επισημάνουμε πως αυτά τα γράφαμε από το Μάρτιο κιόλας! Αν πάλι, μετά από όλα αυτά, οι ευρωπαϊκές ηγεσίες επιμένουν και σε ένα πρόγραμμα μετακύλισης ομολόγων, δεν καταλαβαίνω γιατί να μην προτιμηθεί μία λύση που θα προέλθει από την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών και ουχί από κάποιο φορέα της αλλοδαπής. Εξάλλου, οι ελληνικές τράπεζες αποτελούν το μεγαλύτερο ιδιώτη πιστωτή της χώρας και όχι εκείνες της Γαλλίας ή της Γερμανίας.
Νομίζω ότι πλέον έχει φτάσει το πλήρωμα του χρόνου για την άμεση λήψη σοβαρών και καταλυτικών ως προς τη βαρύτητά τους μέτρων εκ μέρους της ευρωπαϊκής ηγεσίας. Αν δεν αντιμετωπίσεις το κρυολόγημα (βλέπε, Ελλάδα) με ασπιρίνη, μπορεί να εξελιχθεί σε πνευμονία (βλέπε, Ιταλία). Και η Ιταλία, δεν είναι παίξε – γέλασε. Αποτελεί την έβδομη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως και τον τρίτο μεγαλύτερο εκδότη ομολόγων, μετά τις Η.Π.Α. και την Ιαπωνία. Με χρέος που φτάνει στο 126,8 % του Α.Ε.Π. της, μπορεί να εξελιχθεί σε ταφόπλακα των οραμάτων για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Είναι σαφές πως τα απαιτούμενα κεφάλαια για τη διάσωσή της, απλά, δεν υπάρχουν. Και όσο η Γερμανία αρνείται να δει την πραγματικότητα κατάματα και περιορίζεται στο βραχυπρόθεσμο όφελος που της χαρίζει στις εξαγωγές ένα αδύναμο ευρώ και η αθρόα εισροή κεφαλαίων στα δικά της ομόλογα, τα πράγματα θα χειροτερεύουν διαρκώς. Δυστυχώς για την κυρία Μέρκελ και τους συνοδοιπόρους της στον παραλογισμό, δεν υπάρχει πλέον τρίτος δρόμος - ή θα αλλάξει και εκείνη, ή θα βουλιάξει μαζί με το ευρώ.
Σε δύο μήνες από τώρα, περιμένω να έχει ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός επαναγοράς δημοσίου χρέους. Σε έξι μήνες, θα πρέπει να έχουν συμβεί τα ακόλουθα:
1. Η Ιταλία να έχει ψηφίσει και να εφαρμόζει επιτυχώς ένα σκληρό πλάνο εκτεταμένης λιτότητας. (Καλή ώρα…)
2. Η Ελλάδα να έχει αρχίσει να ξεπουλάει τις απανταχού Δ.Ε.Κ.Ο., οι οποίες ούτως ή άλλως, περισσότερα προβλήματα δημιουργούσαν απ’ όσα έλυναν. Επίσης, να έχουν τοποθετηθεί σε καίριες θέσεις στον κυβερνητικό μηχανισμό, επιβλέποντες εκ μέρους των δανειστών μας, για να εξασφαλιστεί ότι θα αρχίσουμε κάποια στιγμή να εισπράττουμε αυτά μου μας χρωστάνε οι μεγαλοοφειλέτες. Επιπλέον, στα πλαίσια της κοινοτικής αλληλεγγύης, να έχουν απελευθερωθεί τα αναλογούντα κεφάλαια του ΕΣΠΑ, ούτως ώστε κατ’ ελάχιστον να έχουν εξοφληθεί οι κρατικές οφειλές που αποτελούν τροχοπέδη σε οποιαδήποτε αναπτυξιακή προοπτική εκ μέρους του ιδιωτικού τομέα.
3. Να έχει τουλάχιστον αποσαφηνιστεί σε γενικές γραμμές ο τρόπος λειτουργίας ενός ευρωπαϊκού οίκου αξιολόγησης, βάσει του οποίου θα αποτιμώνται τα ομόλογα των χωρών που βρίσκονται σε προγράμματα ‘’εσωτερικού’’ δανεισμού. Έτσι, τα διάφορα σχέδια ενίσχυσης των επί μέρους αδύναμων κρίκων, θα μπορούν να κρίνονται και από ετούτη εδώ την πλευρά του Ατλαντικού.
4. Να έχει πραγματοποιηθεί η πρώτη μαζική έκδοση ευρωομολόγου. Υποψιάζομαι ότι αυτό, θα γίνει ανάρπαστο από επενδυτές με κίτρινη επιδερμίδα και σχιστά μάτια.
Αν η Ευρώπη συνεχίσει να σφυρίζει αδιάφορα μπροστά στις νέες προκλήσεις που της βάζουν οι ανά την υφήλιο αγορές, τότε πολύ σύντομα θα μιλάμε για μία χρυσή ευκαιρία που χάθηκε οριστικά. Το ρολόι της Ευρωζώνης – και του κόσμου ολόκληρου – χτυπάει μεσάνυχτα. Αύριο θα είναι μια άλλη μέρα. Η αισιόδοξη προοπτική, μιλάει για μια πραγματική Ο.Ν.Ε. ως προς το ‘’Ο’’ της, διότι μέχρι στιγμής η Ένωση έχει καταντήσει αμιγώς νομισματική. Η απαισιόδοξη εναλλακτική, είναι η διάλυση αυτού του ούτως ή άλλως χαλαρού συνασπισμού, όπου δεν υφίσταται ίχνος κοινού οικονομικού σχεδιασμού. Και το όνειρο τόσων εμβληματικών ηγετών που προώθησαν την ευρωπαϊκή ενοποίηση από τη δεκαετία του 1950 μέχρι σήμερα (Αντενάουερ, Ντε Γκωλ, Ντ’ Εσταίν, Κολ, Καραμανλής, κ.α.), θα έχει μεταβληθεί σε συντρίμμια…
Υ.Γ. 1: Η κρίση χρέους, δεν είναι αποκλειστικά ευρωπαϊκό πρόβλημα. Ρωτήστε και τον Ομπάμα τι τραβάει (με χρέος 93,6 % ως προς το Α.Ε.Π. των Η.Π.Α.), τώρα που υπό τον εκβιασμό των Ρεπουμπλικάνων θα αναγκαστεί να διαλύσει το εθνικό του σύστημα περίθαλψης και θα καταλάβετε…
Υ.Γ. 2: Το γεγονός ότι το θέμα του παρόντος αποτελεί μία κριτική στην αναποφασιστικότητα των εταίρων μας, δεν αναιρεί το γεγονός ότι πρωτίστως την ευθύνη της σωτηρίας ημών την έχουμε οι ίδιοι, με την πιστή εφαρμογή των όρων του μεσοπρόθεσμου. Αν τυχόν παρατηρηθεί το φαινόμενο να βελτιώνονται τα δημοσιονομικά στις υπόλοιπες χώρες της περιφέρειας κι εμείς να εξακολουθούμε να αποκλίνουμε από τους στόχους μας, να είστε σίγουροι ότι η απομόνωση θα σημάνει αυτόματα και χρεοκοπία.
Υ.Γ. 3: Όσο υπάρχουν ελαφρόμυαλα στελέχη σε κάποιες νομαρχιακές οργανώσεις του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. που βγάζουν εμπρηστικές ανακοινώσεις κατά μεμονωμένων βουλευτών του ΠΑ.ΣΟ.Κ., τόσο ενισχύονται οι φωνές εκείνων οι οποίοι καταλογίζουν αποκλειστικά στο συγκεκριμένο πολιτικό φορέα κάθε περιστατικό βίαιης εκτροπής. Ας σκεφτούν όλοι αυτοί αν προσφέρουν υπηρεσίες στο κόμμα τους ή εν τέλει υπονομεύουν τη δράση του, δίνοντας λαβές σε στελέχη του κυβερνόντος κόμματος. Ευτυχώς, υπάρχουν ακόμα και κάποιοι χιουμορίστες, σαν εκείνον που διοχέτευσε εκείνη την (ανυπόστατη) φήμη για τον απίθανο τύπο που δήθεν έφαγε τα ψάρια του Πάγκαλου και μας κάνουν να χαμογελάμε ακόμα.
Υ.Γ. 4: Για όσους δεν έχουν αντιληφθεί τις ουσιαστικές διαφορές που υπάρχουν στο πρόγραμμα της ‘’εργασιακής εφεδρείας’’ μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης, να σας επισημάνω ότι η δεύτερη επιμένει πως για όσους δημοσίους υπαλλήλους μπουν στο ατυχές αυτό καθεστώς και είναι άνω των 50 ετών, θα πρέπει να τους μισθοδοτούμε μέχρι … τη συνταξιοδότησή τους! Συμφωνώ απολύτως – όπως και οι Ευρωπαίοι εταίροι μας άλλωστε – με την προϋπόθεση το κόστος μισθοδοσίας τους να το αναλάβει το κόμμα που εξαγγέλλει αυτόν τον παραλογισμό (η Πολιτική Άνοιξη, αν δεν απατώμαι). Το τσάμπα πέθανε, κ. Σαμαρά και από ‘δω και στο εξής, θα πρέπει να φορολογούμε και τους ανέξοδους λαϊκισμούς…
Υ.Γ. 5: Πάει, χάλασε ο κόσμος! Ο Μπέος μπήκε φυλακή, ο Άκης κάθεται στο σκαμνί και έπεται συνέχεια. Αρκεί όμως το μαχαίρι να φτάσει πραγματικά στο κόκκαλο και να καταλογιστούν ευθύνες και στους πρωτεργάτες των σκανδάλων. Ακούς, εθνικέ προμηθευτά και τέως παραγκάρχη;
Υ.Γ. 6: Πολύ στη λογοτεχνία το έριξα σήμερα κι επειδή όταν χρησιμοποιούμε κάτι που ανήκει σε άλλη πνευματική οντότητα, οφείλουμε να το αναγνωρίζουμε, ο τίτλος του παρόντος άρθρου είναι δανεισμένος από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Μενέλαου Λουντέμη.
