The Kite Runner (2007) και άλλες προτάσεις

the-kite-runner-2007-kai-alles-protaseis

Η σπουδαία ταινία είναι απούσα από την σοδειά της εβδομάδας, αλλά θα βρείτε ανάμεσα στις νέες κυκλοφορίες δυο ελληνικές ταινίες που έχουν το δικό τους ενδιαφέρον, κυρίως γιατί διαφοροποιούνται από τη συνηθισμένη εμπορική συνταγή του ελληνικού σινεμά, και ειδικά στην περίπτωση του «Valse Sentimentale» της Κωνσταντίνας Βούλγαρη μας επιτρέπουν να διακρίνουμε την ύπαρξη ενός ταλέντου, που παρότι φαίνεται πως πρέπει να διανύσει δρόμο ακόμη έχει αναμφίβολα μια ξεχωριστή διακριτή κινηματογραφική φωνή.

The Kite Runner (2007)

Ακόμη κι αν δεν ήξερες ότι η ταινία του Μαρκ Φόρστερ «Χαρταετοί πάνω απ’ την πόλη» είναι βασισμένη σε ένα μπεστ σέλερ βιβλίο, δεν θα ήταν δύσκολο να το αντιληφθείς από τον τρόπο που το φιλμ συντίθεται από ένα μείγμα τουριστικού εξωτισμού, εκβιαστικού συναισθηματισμού και μιας ιστορίας φτιαγμένης για να αγγίξει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη μερίδα ενός ευαισθητοποιημένου ακροατηρίου. Το γεγονός και μόνο ότι το μεγαλύτερο μέρος του έχει σαν πρωταγωνιστές δυο παιδιά στο Αφγανιστάν της δεκαετίας του ’70, πριν την εισβολή των Ρώσων και την άνοδο των Ταλιμπάν στην εξουσία, αρκεί να σας προϊδεάσει για το ύφος και τη νοοτροπία του. Ο Αμίρ και ο Χασάν μεγαλώνουν μαζί, ο ένας άβουλος φοβισμένος γιος ενός πλούσιου επιχειρηματία, ο άλλος απόλυτα αφοσιωμένος καλοκάγαθος γιος του υπηρέτη του. Σχεδόν συνομήλικοι και καλοί φίλοι, παρακολουθούν μαζί προβολές γουέστερν σε μια Καμπούλ που δεν βρίσκεται κάτω από θρησκευτική δικτατορία και παίρνουν μαζί μέρος στους αγώνες χαρταετών. 

Ο Χασάν αποτελεί τον βοηθό και προστάτη του Αμίρ μέχρι τη στιγμή κατά την οποία όταν θα χρειαστεί την βοήθειά του εκείνος δεν θα μπορέσει να του την προσφέρει, γεννώντας στην καρδιά του νεαρού αγοριού τύψεις που θα πάρουν τον εντελώς λάθος δρόμο και θα οδηγήσουν στην εκδίωξη του Χασάν και του πατέρα του από το σπίτι και τη δουλειά τους. Με τον χρόνο να ακολουθεί την αδυσώπητη πορεία του και τον ενήλικο Αμίρ να βρίσκεται πλέον στην Αμερική έχοντας χτίσει μια καινούργια ζωή στη «γη της Επαγγελίας», η ευκαιρία να διορθώσει το λάθος του παρελθόντος θα έρθει με ένα τηλεφώνημα που θα τον φέρει και πάλι στην πατρίδα του, την οποία θα βρει σοκαριστικά αλλαγμένη. 

Η εικονογραφία ενός Αφγανιστάν στην προ Ταλιμπάν εποχή είναι ίσως το καλύτερο σημείο του φιλμ, όχι όμως όταν αναλίσκεται σε εικόνες τουριστικής λαογραφίας, αλλά όταν καταγράφει τις νοοτροπίες και τις ζωές των κατοίκων του. Όμως η ταινία του Φόρστερ υποφέρει από τόσο πολλά άλλα «δεινά» που είναι δύσκολο να απολαύσεις ακόμη και τις όποιες αρετές της. Φτιαγμένοι για να συγκινήσουν ακόμη και τους σκληρότερους από τους θεατές, οι «Χαρταετοί» ωθούν τον μελοδραματισμό στα όριά του μέσα από σκηνές όπως ο βιασμός ενός μικρού αγοριού ή ο λιθοβολισμός μιας γυναίκας και χτίζουν μια εντελώς απλοϊκή εικόνα για το σημερινό Αφγανιστάν, η οποία απέχει ελάχιστα από την ωμή προπαγάνδα εναντίον των Ταλιμπάν. Κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει πως όσα περιγράφει στο βιβλίο του ο Καλέντ Χοσεϊνί δεν έχουν μια μεγάλη δόση αλήθειας, ο τρόπος που κινηματογραφούνται όμως από αυτή τη δακρύβρεχτη αμερικανική παραγωγή τα κάνει να μοιάζουν σαν οι καλύτερες δικαιολογίες για την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Μπους. Έτσι, τους αφαιρεί το μεγαλύτερο μέρος της δύναμής τους και μαζί και της αποτελεσματικότητας αυτής της ενοχλητικής τελικά ταινίας, η οποία περισσότερο από οτιδήποτε άλλο φαίνεται να θέλει να χειραγωγήσει τον θεατή.

  • Σκηνοθεσία: Μαρκ Φόρστερ. 
  • Πρωταγωνιστούν: Καλίντ Αμπντάλα, Ατόσα Λεόνι, Σάουν Τουμπ, Χομαγιούν Εσραντί. Χώρα: 
  • ΗΠΑ. Διάρκεια: 128΄

Το μεγάλο ξεπούλημα

Αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες «εφευρέσεις» των σύγχρονων δυτικών καπιταλιστικών κοινωνιών και προβάλλει σαν πανάκεια σε μια σειρά από περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια, με όλο και αυξανόμενη συχνότητα και στην Ελλάδα. Η ιδιωτικοποίηση κρατικών εταιρειών αποτελεί μια πρακτική που κερδίζει έδαφος, όμως, αντίθετα με ό,τι μοιάζει να υποστηρίζουν οι κυβερνήσεις των χωρών που την εφαρμόζουν, δεν είναι πάντα ή σχεδόν ποτέ η καλύτερη λύση, σύμφωνα με αυτό το ντοκιμαντέρ του Φλόριαν Όπιτζ. Η ταινία του παρακολουθεί τέσσερις περιπτώσεις ιδιωτικοποιήσεων κρατικών εταιρειών σε ισάριθμες χώρες. Της επιχείρησης ηλεκτροδότησης στη Νότια Αφρική, των τρένων στη Μεγάλη Βρετανία, της δημόσιας υγείας στις Φιλιππίνες και της επιχείρησης ύδρευσης στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βολιβίας. Το ενδιαφέρον είναι ότι εξετάζει τις επιπτώσεις αυτών των αλλαγών όχι μέσα από ένα γενικό πλαίσιο στατιστικών συνεντεύξεων και οικονομικών στοιχείων, αλλά μέσα από τις ζωές συγκεκριμένων ανθρώπων, που αποτελούν τους οδηγούς μας στον καινούργιο, ακριβότερο και πιο δύσκολο να επιβιώσεις κόσμο της νέας οικονομικής εποχής. 

Μιας μητέρας που προσπαθεί κάθε μήνα να βρει τα απαραίτητα χρήματα για να πληρώσει την αιμοκάθαρση του γιου της, ενός οδηγού τρένων που νιώθει τις αλλαγές στη δουλειά του σε πρώτο πρόσωπο, ενός ακτιβιστή που αναλαμβάνει να συνδέει το ρεύμα που κόβουν οι υπάλληλοι της εταιρείας ηλεκτρισμού στις φτωχογειτονιές του Σοβέτο, τις ιστορίες των ανθρώπων που αντιστάθηκαν στην ιδιωτικοποίηση στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας. Το αποτέλεσμα είναι ένα φιλμ που δεν κρύβει τη διάθεσή του να είναι πολιτικό ή στρατευμένο, αλλά που κατορθώνει να περνάει το μήνυμα εναντίον της πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων με τρόπο άμεσο και αποτελεσματικό. Μπορεί συχνά η λογική του να δείχνει τηλεοπτική και οι κινηματογραφικές αρετές του να μην είναι σπουδαίες, όμως η ουσία του παραμένει απολύτως ενδιαφέρουσα και αναμφισβήτητα διαφωτιστική.

  • Σκηνοθεσία: Φλόριαν Όπιτζ. 
  • Χώρα: Γερμανία. Διάρκεια: 94΄

Valse Sentimentale

«Ένα αγόρι κι ένα κορίτσι που ζούνε με το τίποτα. Που δεν πιστεύουν σε τίποτα. Που δεν κάνουν τίποτα για ν’ αλλάξει η ζωή τους. Και δεν θέλουν ν’ αλλάξει τίποτα. Μια σχέση όπου τίποτα δεν συμβαίνει, που κανείς δεν λέει τίποτα, κανείς δεν κάνει τίποτα, και που όλα αλλάζουν χωρίς αυτό να σημαίνει τίποτα». Αυτή είναι η επίσημη περιγραφή της ιστορίας της πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας της Κωνσταντίνας Βούλγαρη, και οφείλουμε να ομολογήσουμε πως, ακόμη κι αν δεν περιγράφει σχεδόν… τίποτα απ’ όσα συμβαίνουν στο πανί, δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα τού τι σας περιμένει επί της οθόνης. 

Αν η προοπτική της μυθοπλαστικής απραξίας σάς τρομάζει, τότε πιθανότατα αυτό το φιλμ δεν είναι για σας· από την άλλη, αν η ανακάλυψη μιας νέας κινηματογραφικής φωνής που μιλά μόνο εξ ονόματός της (και στην πορεία πιάνει την αίσθηση μιας ολόκληρης γενιάς), ακόμη κι αν κάπου κάπου τα όσα λέει μοιάζουν ακατάληπτα, τότε οφείλετε να δείτε τη μικρή χειροποίητη αλλά ειλικρινή ταινία της. Η Βούλγαρη δεν κρύβει τις προσωπικές καταβολές του φιλμ, δεν προσπαθεί να αποφύγει τη δική της έκθεση φτιάχνοντας μια ιστορία που θα ήταν περισσότερο μυθοπλασία και λιγότερο εξομολόγηση, αντίθετα μιλάει τόσο ανοιχτά που καμιά φορά νιώθεις ότι κρυφοκοιτάς το ημερολόγιό της. Κι όπως συχνά συμβαίνει με τα ημερολόγια των άλλων, ίσως συχνά νιώθεις ότι δεν σε αφορά, ίσως δεν μπορείς να ταυτιστείς με τους απόλυτα εσωστρεφείς και τρομαγμένους χαρακτήρες της, όμως οφείλεις να αναγνωρίσεις πως τουλάχιστον η ταινία της έχει ψυχή και ζωντάνια, και μια αφοπλιστική ειλικρίνεια που αξίζει τον θαυμασμό.

  • Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνα Βούλγαρη. 
  • Πρωταγωνιστούν: Λουκία Μιχαλοπούλου, Θάνος Σαμαράς, Ανδρέας Κοντόπουλος, Μαρίσα Τριανταφυλλίδου, Αλέξανδρος Βούλγαρης. 
  • Χώρα: Ελλάδα. Διάρκεια: 109΄

Η επιστροφή

Ο Ηλίας, μετά από 35 χρόνια δουλειάς σε εργοστάσιο στη Γερμανία, επιστρέφει στο σχεδόν έρημο χωριό του κι αγοράζει ένα βενζινάδικο στον δρόμο προς τα Γιάννενα. Θέλει να κάνει μια νέα αρχή, αλλά γρήγορα νιώθει και πάλι ξένος, αυτή τη φορά στην ίδια του την πατρίδα. Η σχέση του με την Ελένη, τη νεότερη κι ακόμα όμορφη γυναίκα του, περνάει βαθιά κρίση. Η Ελένη, που τον παντρεύτηκε όταν ήταν πολύ νέα για να ξεφύγει από τη φτώχεια και τη μιζέρια του χωριού, τώρα ασφυκτιά. Θέλει επιτέλους να ζήσει όσο είναι ακόμη καιρός. Η ζωή τους αλλάζει όταν ο Ηλίας σώζει από τους συνοριοφύλακες και προσλαμβάνει στο μαγαζί του τον Πέτρο, ένα νεαρό αλβανό λαθρομετανάστη, που έρχεται στην Ελλάδα αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Με ένα προβλέψιμο αλλά σωστά δομημένο σενάριο και αξιοπρεπείς ερμηνείες, ο Βασίλης Δούβλης στήνει μια ταινία που πάει λίγο πιο πέρα από την απλή ηθογραφία, κάνοντας έναν ενδιαφέροντα παραλληλισμό με την κατάσταση των ελλήνων μεταναστών στη Γερμανία τη δεκαετία του ’70 και αυτής των αλβανών εργατών στην Ελλάδα του σήμερα.

  • Σκηνοθεσία: Βασίλης Δούβλης. 
  • Πρωταγωνιστούν: Αρτό Απαρτιάν, Μαρία Σκουλά, Αρτούρ Λούζι, Αλέξανδρος Μούκανος, Ελισάβετ Ναζλίδου, Κατερίνα Μαυρογιώργη, Πυγμαλίων Δαδακαρίδης. 
  • Χώρα: Ελλάδα. Διάρκεια: 98΄

Αποστολή στην Μπριζ

Έπειτα από μια δύσκολη «δουλειά» στο Λονδίνο, δυο εκτελεστές, ο Ρέι και ο Κεν, διατάζονται από το αφεντικό τους Χάρι να αποσυρθούν για λίγο και να κρυφτούν στην Μπριζ, μια πόλη του Βελγίου. Εκεί ο Ρέι συνειδητοποιεί ότι το αφεντικό τους τον θέλει νεκρό από το χέρι του Κεν. Ένα road trip ξεκινάει και ο Ρέι βλέπει ξεκάθαρα πια ότι «αν θέλεις να γίνει σωστά μια δουλειά, απλώς κάν’ την μόνος σου»... Πρώτη μεγάλου μήκους ταινία ενός θεατρικού συγγραφέα, ο οποίος το 2006 κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ταινίας μικρού μήκους με το «Six Shooter».

  • Σκηνοθεσία: Μάρτιν ΜακΝτόνα. 
  • Πρωταγωνιστούν: Κόλιν Φάρελ, Ρέιφ Φάινς, Μπρένταν Γκλίσον, Ελίζαμπεθ Μπέρινγκτον, Μάρτιν Μπλομ, Ολιβιέ Μπονζούρ. 
  • Χώρα: Μεγάλη Βρετανία, Βέλγιο. Διάρκεια: 107΄