Άρθρο της Θέτιδας Παπαδοπούλου.
Η παιδική ηλικία είναι μία πολύ τρυφερή και «ευαίσθητη» περίοδος για κάθε παιδί. Είναι η περίοδος που διαμορφώνεται ουσιαστικά ο χαρακτήρας του. Σε όλη αυτήν τη διαδικασία πρωταρχικό ρόλο παίζει το άμεσο οικογενειακό του περιβάλλον το οποίο θα συμβάλλει επίσης και στη σωστή ψυχολογία του κάθε μέλους του.
Ένα παιδί που εξωτερικεύει αρνητικά συναισθήματα, χαρακτηρίζεται εύκολα κακό, ανάγωγο, δύστροπο, μη συνεργάσιμο ή ακόμη και βίαιο. Και ακόμη πιο εύκολα αποκόπτεται ή απομακρύνεται χωρίς κανείς να αναρωτηθεί ποιος είναι ο λόγος που ένα παιδάκι μπορεί να εμφανίζει τέτοιες συμπεριφορές.
Πίσω από όλα αυτά μπορεί να κρύβονται άσχημες ενδοοικογενειακές συνθήκες που ίσως αντιμετωπίζει ένα παιδί στο σπίτι και είναι δύσκολο να τις εκφράσει με άλλο τρόπο για διάφορους λόγους όπως η ντροπή ή ακόμη και οι τύψεις.
Μία τέτοια δύσκολη πραγματικότητα αντιμετωπίζει ένα παιδί με αδερφό/η ΑμεΑ. Η ύπαρξη ενός παιδιού με ειδικές ανάγκες στην οικογένεια, δημιουργεί αμφιθυμικά συναισθήματα στα αδέρφια τους, πότε αγάπη και πότε μίσος, πότε αδιαφορία και πότε αμέριστη στοργή και συμπαράσταση. Ιδιαίτερα σε τόσο μικρή ηλικία που δεν μπορούν να κατανοήσουν ακριβώς για ποιο λόγο συμβαίνουν κάποια πράγματα, δεν μπορούν να τα εξηγήσουν όσο κι αν προσπαθούν οι γονείς τους να τους τα πουν απλά και συσσωρεύονται άσχημες σκέψεις στο μυαλό τους, στενοχώρια, κάποιες φορές ντροπή, τύψεις και ενοχές που ενώ αυτά είναι υγιή τα αδέλφια τους δεν είναι.
Όλα τα παραπάνω συνήθως δεν εξωτερικεύονται και οι γονείς καθώς είναι περισσότερο προσηλωμένοι στο άλλο τους παιδί λόγω αυξημένων του αναγκών μπορεί να μην τα υποψιαστούν ποτέ. Αν όμως υπάρχει ένα άτομο που θα προσπαθήσουν τα παιδιά να του δείξουν τα συναισθήματά τους αυτή είναι η μαμά τους. Αυτό δεν είναι απαραίτητο πως θα γίνει με άμεσο τρόπο, αλλά εύκολα θα το καταλάβει μία μητέρα που γνωρίζει καλά και καταλαβαίνει το παιδί της.
Τα στάδια που θα αντιμετωπίσει μία μητέρα είναι συνήθως τα εξής και όχι απαραίτητα με αυτήν τη σειρά:
Μαμά νιώθω τύψεις, ντρέπομαι, με κοροϊδεύουν οι συμμαθητές μου, μαμά θέλω να πάμε μόνοι μας μία βόλτα (αυτό φωνάζει «έχω κι εγώ ανάγκη τη μητέρα μου, όχι μόνο ο αδερφός/η μου»), μαμά θέλω να παίξω με τους φίλους μου, όχι να προσέχω τον αδελφό/η μου πάλι, μαμά θέλω το σπίτι μας να έχει λίγη ησυχία, θέλω να κοιτάς μόνο εμένα και άλλα πολλά…
Όλα αυτά μεταφράζονται ως εξής:
Τα αδέρφια των ατόμων με ειδικές ανάγκες βιώνουν μία εξίσου μεγάλη στενοχώρια και πίεση. Το ότι συμβιβάζονται δε σημαίνει πως το αποδέχονται και είναι εντάξει μ’ αυτό. Χρειάζεται πολύς κόπος και συνήθως αρκετά μετά την εφηβεία τους και με πολύ προσπάθεια κατασταλάζουν μέσα τους και είναι ήρεμα.
Για τους γονείς η δουλειά είναι μεγάλη. Πρέπει να προσπαθήσουν πολύ για όλα τους τα παιδιά και να τα στηρίξουν. Η κατάσταση ενός ατόμου με αναπηρία είναι συνήθως μη αναστρέψιμη οπότε πρέπει όλοι μαζί να μάθουν να ζουν μ’ αυτό.
Την φροντίδα του αδερφού δεν πρέπει να την έχει ο αδερφός όταν δεν θέλει και δεν μπορεί και η πίεση δεν θα οδηγήσει πουθενά. Κάποια παιδιά είναι πιο ευαίσθητα και ταράζονται, δεν μπορούν, κάποια άλλα πάλι είναι δυναμικά και ανταποκρίνονται.
Ακόμη, το κάθε παιδί ξεχωριστά χρειάζεται χρόνο με τους γονείς του. Τους θέλει δίπλα του στις μεγάλες στιγμές του, χωρίς να τους μοιράζεται με τον αδελφό/η του. Μόνοι, εσείς και αυτό.
Τέλος, οι γονείς είναι σημαντικό, όσο τα αδέρφια είναι μικρά, να τα ενθαρρύνουν να μιλούν και να εξωτερικεύουν τα συναισθήματα που έχουν για τον αδερφό/ή τους, ακόμη κι αν αυτά είναι αρνητικά. Έτσι και το παιδί δε θα τα κρατάει μέσα του και θα πνίγεται και ο γονιός θα γνωρίζει τι έχει να αντιμετωπίσει. Καλό θα ήταν επίσης οι γονείς να ξεκαθαρίσουν σε μία τέτοια κουβέντα πως κι αυτοί κάποιες στιγμές έχουν αρνητικά συναισθήματα, νιώθουν απελπισμένοι και κουρασμένοι, ώστε να μην δημιουργούνται τύψεις στο παιδί που όταν νιώθει έτσι.
Παρ’ όλα αυτά μετά την καταιγίδα έρχεται πάντα ξαστεριά και τα αδέρφια των ατόμων με αναπηρίες ομολογούν πως τον αδερφό τους δε θα τον άλλαζαν με κανένα και πως η ύπαρξή του τους έχει κάνει καλύτερους ανθρώπους, πιο υπεύθυνους, πιο συμπονετικούς, πιο ευαίσθητους, με περισσότερη αγάπη και κατανόηση.
