Καλωσήλθες! Αυτή την εβδομάδα σου έχω κάτι που σου έλειψε, κάτι απλό, λιστοειδές και ελαφρύ μέχρι ναυτίας, μετά από όλα εκείνα με τα βιολογικά τρόφιμα και τους μποντυμπιλντεράδες που σου έκατσαν σαν μουσακάς. Έφτασες ακριβώς πάνω στην ώρα για μια ιστοριούλα -μόλις ξύρισα την pedobeard μου- οπότε κάτσε αναπαυτικά στα γόνατά μου, ρύθμισε την οθόνη σου να τα δείχνει όλα τραπεζοειδή και αρχίζουμε!
Πολύ πολύ παλιά σε έναν γαλαξία, που φαντάζει πλέον τόσο μα τόσο μακρινός, υπήρχαν κάτι δώρα για ανήσυχους μπόμπιρες που ονομάζονταν chemistry sets. Ίσως το κουρασμένα φεησμπουκιασμένο σου μυαλούδακι να θυμάται τον “μικρό χημικό”, απόηχο μιας μεγαλειώδους εποχής που για λίγο έχασες — πράμα για το οποίο ευθύνεται αποκλειστικά ο πατέρας σου, η μάνα σου και οι καπότες. Αυτοί οι πρόγονοι του μικρού χημικού, ήταν υπέροχες κασετίνες με ένα κάρο μπουκαλάκια με υγρά, χρωματιστές σκόνες, παράξενα υαλικά ακόμα και τον δικό σου, τον προσωπικό σου — όχι πυρηνικό αντιδραστήρα αλλά βραστήρα!
Όλα αυτά συνοδεύονταν με ένα βιβλιαράκι οδηγιών που περιείχαν χίλια και ένα πειράματα: μπορούσες να φτιάξεις το δικό σου σαπούνι, τα δικά σου δυναμιτάκια, μικροποσότητες από το υγρό που περιείχαν οι αμπούλες βρώμας, όπως επίσης και ένα κάρο πειράματα που άλλαζαν εκπληκτικά χρώματα και έκαναν τα μεγάλα ηλίθια σου μάτια να ανοίγουν σαν την πίσω πόρτα της Belladonna κατά την διάρκεια μορμονικής συνεύρεσης με τον ManDingo.
Ήταν μια εποχή που πολλοί γείτονες παρατούσαν έντρομοι την κόκα τους, για να δουν πιο τσογλάνι έχασε τα δάχτυλά του από την έκρηξη που μόλις άκουσαν. Που οι βόμβες καπνού στα σχολεία ήταν εντελώς DIY και που προπαντός όμως όλοι επιβίωσαν και μεγάλωσαν για να φέρουν εσένα στον κόσμο — έστω και με μερικά δάχτυλα λιγότερα! Κακά τα ψέματα, ήταν ίσως μια εποχή πλήρους ανάληψης της ευθύνης, όπου δεν χρειάζονταν περίτεχνα disclaimers για όποιο προϊόν έπεφτε στα χέρια σου. Όχι, δεν μπορούσες να ζορίσεις ένα πιρούνι βαθιά στην ουρήθρα σου, να πάρεις φόρα και να το καρφώσεις στην πρώτη πρίζα που θα έβρισκες μπροστά σου και μετά να μηνύσεις κάποιον επιπλοποιό — διότι όταν σε τίναξε πίσω το ρεύμα έπεσες πάνω σε ένα τραπέζι και έσπασες το χέρι σου.
Από την εποχή του “μικρού χημικού” και μετά, τα σετ έχασαν την αίγλη τους. Οι μπόμπιρες αποβλακώθηκαν, πτώχευσαν τα σετ απομακρύνοντας βαθμηδόν από μέσα όλα τα δυνητικά επικίνδυνα υλικά, αφήνοντας ουσιαστικά μόνο το βιβλιαράκι πειραμάτων, ώσπου εξαλείφθηκαν παντελώς: ακόμα και το βιβλιαράκι με τα πειράματα πλέον ήταν επικίνδυνο σε μια κοινωνία που πάντα κάποιος άλλος έχει την ευθύνη και ποτέ εμείς ή το βλαστάρι μας! Σήμερα πλέον μπορείς να μηνυθείς και μόνο για παροχή πληροφοριών σε κάτι δυνητικά επικίνδυνο, να σε ονομάσουν “ηθικό αυτουργό” και να ξαναδείς το φως του ήλιου όταν ο Φλωρινιώτης αποφασίσει να σταματήσει τις πλαστικές!
Την νύφη την πληρώνουν τελικά όλοι οι ερασιτέχνες σούπερ γκίκηδες που για να βρουν λίγο θειϊκό οξύ, τολουόλιο ή διχλωρομεθάνιο πρέπει να χώνονται σε κάθε αποθήκη χημικού υλικού κλαψουρίζοντας “ρε φιλαράκι μήπως σου περισσεύουν 100 ml διχλωρομεθανίου, έχω τρεις μήνες να κάνω αντίδραση“. Η αντιμετώπισή που συναντούν είναι η ίδια που συναντάει και η άλλη προσφιλής κατηγορία ατόμων που χρησιμοποιεί παρόμοια ατάκα, δηλαδή στο τέλος παίρνεις τα 3 και δυστυχώς όχι σε ml αλλά σε καθαρά, βαρβάτα, αντρίκια τεμάχια.
Από την μία πλέον φοβούνται την παρασκευή εκρηκτικών ή “κακών ναρκωτικών” (διάβαζε: μη κρατικά εγκεκριμένων), από την άλλη αν και αρκετά αντιδραστήρια μπορούν να βρεθούν σε πλειάδα καταστημάτων (π.χ. φωτογραφικού εξοπλισμού), φοβούνται να τα δώσουν εύκολα, διότι στην περίπτωση που κάποιος ηλίθιος πάθει κάποια ζημιά από δικιά του απροσεξία θα κυνηγηθεί νομικά ο καταστηματάρχης.
Στα παραπάνω φυσικά δεν βοηθάει και η πανούργα φύση του ανθρώπου, που όταν θέλει να βλάψει κάποιον συνάνθρωπο μπορεί να επιστρατεύσει τα πιο ακραία μέσα: γνωρίζεις πως ένας από τους κύριους λόγους που έχει αποσυρθεί το βιτριόλι (θειϊκό οξύ) από την ευρεία αγορά καθαριστικών προϊόντων, είναι λόγω της τάσης ορισμένων να το πετάνε στα μούτρα όσων δεν συμπαθούν; Αυτή η ελαφρώς αντικοινωνική συμπεριφορά είναι τόσο διαδεδομένη που έχει και όνομα: βιτριολισμός.
Τα χημικά αντιδραστήρια δεν είναι πάντα ακίνδυνα, ορισμένα από αυτά είναι τόσο επικίνδυνα που ακόμα και “ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό” (σε ερεθίζει κουφάλα να ακούς για “ειδικούς” ε;) θα μπορούσε να κινδυνεύσει ακόμα και σε περίπτωση που λάβει μέτρα ασφαλείας. Ορισμένα από αυτά μπορούν να βρεθούν σε κάθε εργαστήριο, άλλα συνήθως βρίσκονται πιο σπάνια, διότι η χρήση τους είναι τρομερά εξειδικευμένη και πραγματικά δεν υπάρχει λόγος να υπάρχουν τόσο επικίνδυνα υλικά σε ένα εργαστήριο που δεν πρόκειται να τα χρησιμοποιήσει σε καθημερινές αντιδράσεις του.
Σίγουρα ενδιαφέρεσαι να μάθεις για αυτά, σου αρέσουν οι τραγικίλες: είναι σαν εκείνη την φάση που σου λένε ότι έξω στο πεζοδρόμιο έγινε ένα αποτρόπαιο ατύχημα, μια μπουλντόζα πέρασε πάνω από το κεφάλι του κολλητού σου που κείτονταν ρέκλας από τις ρετσίνες και εσύ βγαίνεις να δεις… Ξέρεις τι θα δεις, ξέρεις πως μόλις το δεις θα αποστρέψεις το βλέμμα σου, θα βγεις όμως να το δεις!
Ας βάλουμε τα δυνατά μας λοιπόν και ας φτιάξουμε με την φαντασία μας ένα μικρό σετ Primary School Chemistry Set” με μερικά πολύ ενδιαφέροντα και επικίνδυνα χημικά αντιδραστήρια.
Τι θα περιέχει;
Aιθέρας
Τον έχεις ακούσει από τον Φόβο και Παράνοια στο Λας Βέγκας, μην ετοιμάζεσαι όμως ακόμα να βγάλεις το πανί σου για τζίνες. Όχι, το logo που έχει πάνω στο Chemistry Set με την φάτσα από το Στέλιο με απλανές βλέμμα και σάλια να τρέχουν δεν είναι από τον αιθέρα. Φταίει η ένυδρη χλωράλη, χτυπάει στο κεφάλι πιο δυνατά από βότκα πορτοκάλι. Όταν βρήκαν τον μικρό Στέλιο λίποθυμο -μετά από την DIY σύνθεσή της- είχε ήδη πάθει την ζημιά που μπορείς να δείς: αναπνευστική παράλυση και ανοξία, πράγμα που δικαιολογεί πλήρως την ποιότητα των άρθρων που διαβάζεις στην στήλη Sci-zophrenia.Ο αιθέρας, ή πιο σωστά διαιθυλαιθέρας (diethylether), είναι γνωστός για τις αναισθητικές του ιδιότητες, έχει μελετηθεί εκτενέστατα όσον αφορά τις φαρμακολογικές του ιδιότητες και έχει χρησιμοποιηθεί σε ποτά παλαιότερα ως υποκατάστατο του αλκοόλ. Πλέον δεν χρησιμοποιείται ως αναισθητικό λόγω παρενεργειών (τρομερή ναυτία) και διότι είναι τρομερά εύφλεκτος. Να μία πρώτη πηγή κινδύνου: σε φαντάζομαι, αντί να κάνεις χημεία με το σετ που αρχίσαμε να φτιάχνουμε, να προσπαθείς να βάλεις αιθέρα σε ένα πανί για να τον σνιφάρεις με έναν μπάφο να κρέμεται από το στόμα σου! Η κάφτρα του τσιγάρου έχει θερμοκρασία 400-700 βαθμούς κελσίου και η θερμοκρασία αυτανάφλεξης του διαιθυλαιθέρα είναι στους μόλις 170 βαθμούς κελσίου: σε αφήνω να μαντέψεις το σκηνικό που θα επακολουθήσει.
Κάπου εδώ γυρνάς τα μάτια στις κόγχες σου σε ένδειξη πλήρους αποδοκιμασίας, δεν είσαι τόσο βλάκας — τον αιθέρα εξάλλου τον θέλεις για τις διαλυτικές του ικανότητες και όχι για να παραπατάς μετά από εισπνοές του. Αποφασίζεις λοιπόν πως μια χαρά σου κάθεται ο αιθέρας στο κιτάκι, μπορείς να τον καβατζώσεις σε ένα γυάλινο μπουκάλι να τον χρησιμοποιείς στα project σου πού και πού. Υπέροχα! Η μάλλον όχι τόσο υπέροχα… διότι αν τον αφήσεις εκεί πολύ καιρό και πας να τον χρησιμοποιήσεις, το τελευταίο πράμα που θα περάσει από το μυαλό σου θα είναι χιλιάδες κομματάκια κοφτερού γυαλιού.
Ο αιθέρας αν αφεθεί σε επαφή με οξυγόνο, φως ή παρουσία μετάλλων σχηματίζει εξαιρετικά εκρηκτικά υπεροξείδια των οποίων η ρικτηκότητα (brisance) είναι αρκετή για να κάνει χοντρή ζημιά. Επίσης, τα υπεροξείδια του διαιθυλαιθέρα μπορούν να εκραγούν εύκολα με την παραμικρή τριβή και εδώ εννοώ ακόμα και με την τριβή μεταξύ τους! Πόσο εύκολα κάνει μπουμ αυτό το πράμα;
Ας μείνουμε απλά στο ότι ένα παλιό μεταλλικό βαρέλι γεμάτο αιθέρα χωρίς σταθεροποιητές (ουσίες που εμποδίζουν την δημιουργία υπεροξειδίων) είναι πολύ καλός λόγος για να εκκενώσεις ένα οικοδομικό τετράγωνο και να φωνάξεις πυροτεχνουργούς — οι οποίοι δεν θα το μεταφέρουν, δεν μπορούν, απλά θα προκαλέσουν ελεγχόμενη έκρηξη.
Υδροφθόριο (Υδροφθορικό Οξύ)
Κάθε χημικό σετ που θέλει να ονομάζεται ολοκληρωμένο πρέπει να περιέχει και το οξύ του! Αφήνουμε πίσω φλωριές όπως υδροχλωρικό οξύ (κεζάπι) ή θειϊκό οξύ (βιτριόλι) και πάμε σε κάτι πιο ενδιαφέρον, στο υδροφθορικό οξύ: το υδροφθορικό οξύ είναι ουσιαστικά ένα διάλυμα αερίου υδροφθόριου σε νερό, με τον ίδιο τρόπο που το υδροχλωρικό οξύ είναι ένα διάλυμα υδροχλωρίου σε νερό. Είναι ένα από τα αγαπημένα μου οξέα, ποιος μπορεί εξάλλου να αντισταθεί στο φθόριο;Διότι χρησιμοποιείται στην οργανική χημεία για να αντικαταστήσει δεσμούς άνθρακα-υδρογόνου με δεσμούς άνθρακα-φθορίου, που δίνουν στις οργανικές ενώσεις πολύ ενδιαφέρουσες ιδιότητες! Χρησιμοποιείται επίσης και στην επεξεργασία του ουρανίου για την δημιουργία του γνωστού “εμπλουτισμένου ουρανίου”, πρώτη ύλη για πυρηνικά όπλα. Μια άλλη ενδιαφέρουσα ιδιότητά του είναι ότι πυκνά διαλύματά του μπορούν κάλλιστα να “φάνε” το γυάλινο μπουκάλι μέσα στο οποίο το έχεις, με αποτέλεσμα να έχεις χαριτωμένες διαρροές!
Προτού όμως σε πιάσουν νύστες πάμε στο ενδιαφέρον κομμάτι! Αν πέσει πάνω σου θα σε κάνει αγνώριστο — προκαλεί τρομερά εγκαύματα! Χμ, δεν εντυπωσιάστηκες, ισχύρο οξύ σου ακούγεται να είναι, δεν περίμενες να σου κάνει ένα ελαφρύ peeling αφαιρώντας δέκα χρόνια από την αφεντομουτσουνάρα σου. “Και γιατί, κύριος, αντί για αυτήν την μαλακία, να μην έχουμε λίγο βιτριόλ ναούμ, έτσι κλασικά πράματα να γουστάρουμε;” . Διότι το βιτριόλι θα σε κάψει, αν πέσει λίγο πάνω σου δεν υπάρχει πρόβλημα, μια-δυο σταγονίτσες βιτριόλι στο χέρι σου και θα έχεις δυο σημαδάκια τόσα δα για παράσημο “Βετεράνου της Χημείας“. Αντίθετα με τα άλλα οξέα, το υδροφθορικό οξύ περνάει πολύ εύκολα τους ιστούς, μπαίνει στην κυκλοφορία σου και επιτίθεται στο ασβέστιο που υπάρχει στα οστά σου, προκαλώντας τους ζημιά, όπως επίσης μπορεί να προκαλέσει και καρδιακή ανακοπή.
Το ωραίο; Αν πέσει μικρή ποσότητα πάνω σου, το κάψιμο δεν το καταλαβαίνεις κατευθείαν, διότι το υδροφθορικό οξύ παρεμποδίζει την σωστή λειτουργία των νεύρων. Το καταλαβαίνεις αργότερα όταν σε πιάσουν τρομεροί πόνοι και χρειαστεί να πας στο νοσοκομείο για να σου κάνουν θεραπεία με ασβέστιο. Για μια όμορφη φωτογραφία ενός σχετικά ήπιου εγκαύματος άπο υδροφθορικό οξύ κάνε click εδώ — έλα, ξέρουμε και οι δυο μας πως θέλεις να κοιτάξεις!
Η αντίδραση του υδροφθορίου (και του φθορίου) με το ασβέστιο είναι επίσης και ο μηχανισμός μέσω του οποίου το φθόριο προστατεύει τα δόντια: τα σύμπλοκα που σχηματίζονται διασπώνται πολύ δύσκολα από μικροοργανισμούς οπότε έχεις μικρότερες πιθανότητες τερηδόνας! Χμ… και νόμιζες πως το έβαζαν τα κακά κράτη στο πόσιμο νερό για να ελέγχουν τον -εξ’ αποδείξεως ανύπαρκτο- εγκέφαλό σου!
Τριφθοριούχο χλώριο
Ακόμη μια φθοριούχος ένωση μοστράρει στον κατάλογο με τις επικίνδυνες! Ω ναί, μας αρέσει το φθόριο! Μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις, οπότε για να περιγράψω αυτήν την ένωση θα πρέπει να ξυρίσω μια λωρίδα από τα μαλλιά μου στο μέσο του κεφαλιού μου, να αρχίσω να σας βγάζω την γλώσσα, να τρίβω με μανία το κεφάλι μου και ενίοτε να αφήνω έναν πόντικα να αράξει στην νέα κουπ μου. Αν ήταν ουϊσκι θα ονομαζόταν “Keith Flint‘s Special reserve”, αν το ήξεραν οι ινδιάνοι θα άλλαζαν πλήρως τον ορισμό του “νερού που καίει”. Είχε μελετηθεί για χρήση ως προωθητικό πυραύλων, όπως επίσης και για αυτοαναφλεγόμενα φλογοβόλα αλλά… θεωρήθηκε πολύ επικίνδυνο!Το τριφθοριούχο χλώριο είναι ένα εξαιρετικά τοξικό άχρωμο αέριο. Σε θερμοκρασία δωματίου συμπυκνώνεται για να δώσει ένα κιτρινοπράσινο υγρό το οποίο είναι τρομερά επικίνδυνο. Το ιδιαίτερο με αυτήν την ένωση είναι ότι έχει μεγαλύτερη οξειδωτική δύναμη από το οξυγόνο, ακόμα και σε αρκετά δραστικές μορφές του (μονοατομικό οξυγόνο, όζον), με αποτέλεσμα να μπορεί να βάλει φωτιά και να κάψει οτιδήποτε με το οποίο έρθει σε επαφή — προσοχή, δεν είναι καυστικό, τα καίει μέσω φωτιάς!
Αυτό συμπεριλαμβάνει την πυρίμαχη στολή που φοράς, τα ρούχα σου που βρίσκονται ακριβώς από κάτω, εσένα και τέλος το τσιμεντένιο πάτωμα πάνω στο οποίο στέκεσαι. BBQ time! Δεν το σβήνει η άμμος, μπορεί να βάλει φωτιά στο γυαλί και αν έρθει σε επαφή με το νερό εκρήγνυται, οπότε αν πέσει πάνω σου δεν μπορείς να κάνεις και πολλά.
Εδώ που τα λέμε ίσως να μην υποφέρεις και πολύ άπαξ και η αλήθεια είναι πως με πολλές ουσίες η αντίδραση καύσης είναι τόσο γρήγορη που μπορεί να περιγραφεί μόνο ως έκρηξη: τόσο γρήγορα που η ταχύτητα ανάφλεξής του δεν έχει μετρηθεί, δηλαδή τάξεις γρηγορότερα από το πόσο γρήγορα προλαβαίνει η γιαγιά σου στο ΚΑΠΗ να φορέσει την μασέλα, με το που δει τον ξεμωραμένο παπού που γεροντοερωτεύτηκε να σκιντάρει ανεξέλεγκτα με το αναπηρικό του καροτσάκι προς το μέρος της, έχοντας γλυστρίσει σε λάδια από το μεσημεριανό μπριάμ. Πραγματικά, με μεγάλη λύπη πρέπει να παραδεχθώ πως ο θερμίτης μπροστά στο τριφθοριούχο χλώριο είναι σαν πορδή του ατόμου με το οποίο είσαι ερωτευμένος, μυρίζει τριαντάφυλλα και πατσουλί!
Περίμενε όμως, όσο πάει γίνεται και καλύτερο! Αν δεν πέσει πάνω σου, αλλά πέσει δίπλα σου, είσαι σχετικά πιο άτυχος από ότι στην προηγούμενη περίπτωση. Θα πεθάνεις πιο αργά: όταν το τριφθοριούχο χλώριο αντιδράσει με άλλες ουσίες ή υδρολυθεί παράγει υδροφθόριο (που το είπαμε πιο πάνω), υδροχλωρικό οξύ και χλώριο το οποίο είναι εξαιρετικά τοξικό αέριο.
Μην στραβομουτσουνιάζεις, δεν είναι στην τελική τόσο ζοφερό όσο φαίνεται, υπάρχουν προφυλακτικά μέσα: σε περίπτωση διαρροής αυτής της ουσίας, ο Dr. John Clark, που μελέτησε επικίνδυνα καύσιμα πυραύλων, συνιστά ένα ζευγάρι καλά παπούτσια για δρομείς. Μήπως ήρθε η ώρα να ανανεώσεις εκείνη την συνδρομή σου στο γυμναστήριο;
Διμεθυλοϋδράργυρος
Όταν κάποιος σε πλησιάσει πρώτη μέρα που δουλεύεις στο εργαστήριο, χτυπήσει φιλικά στην πλάτη, σου χαμογελάσει και σου πει μελιστάλαχτα “φόρα τα γαμήμενα γάντια σου” γύρνα και ευχαρίστησε τον. Αν δουλεύεις με επικίνδυνες ουσίες μπορεί να σου έσωσε την ζωή μόλις τώρα. Δεν είναι καθόλου αστεία υπόθεση ή υπερβολή, στο εργαστήριο να φοράς την ποδιά σου, προστατευτικά γυαλιά, γάντια και να δουλεύεις σε ειδικά διαμορφωμένες περιοχές όπως ο απαγωγός (σκέψου του σαν ένα ντουλάπι με απορροφητήρα).
Στις 14 Αυγούστου του 1996 η καθηγήτρια Karen Wetterhahn δούλευε στο εργαστήριό της με μια ουσία που ονομάζεται διμεθυλοϋδράργυρος. Καθώς προετοίμαζε κάποια δείγματα για NMR, μια-δυο σταγόνες αυτής της ουσίας έπεσαν πάνω στο χέρι της. Ευτυχώς για αυτήν, εκτός του ότι ήταν σπεσιαλίστας στα βαρέα μέταλλα (υδράργυρος, μόλυβδος, κάδμιο), γνώριζε πολύ καλά τους βασικούς κανόνες ασφαλείας οπότε φορούσε τα προστατευτικά γυαλιά της και τα γάντια της. Τελείωσε την δουλειά της και πλύθηκε σχολαστικότατα πριν επιστρέψει σπίτι της, όπως ακριβώς θα έκανε έτσι και αλλιώς και ας μην έπεφτε πάνω στο γάντι της αυτή η ουσία.
Το κολέγιο Dartmouth στο οποίο εργαζόταν, προς τιμή της θέσπισε το βραβείο “Wetterhahn” για την ενθάρρυνση της εισόδου των γυναικών στις επιστήμες. Αυτό όχι γιατί φορούσε τα γάντια της, αλλά διότι η Karen μπήκε στο νοσοκομείο 6 μήνες αργότερα από το συμβάν και πέθανε εν μέσω σπασμών σε τρείς μήνες από την διακομιδή της. Τα επίπεδα υδραργύρου στου αίμα της ήταν 80 φορές υψηλότερα από την τοξική δόση. Δυστυχώς για αυτήν, δεν είχε σημασία αν φορούσε τα γάντια της την ημέρα του ατυχήματος: μετά το συμβάν έγιναν μελέτες και βρέθηκε ότι ο διμεθυλυδράργυρος μπορεί να διαπεράσει τους περισσότερους τύπους γαντιών και να μπει στο σώμα σου μέσα σε 15 δευτερόλεπτα… Και όλα αυτά με μια-δυο σταγονίτσες!
Η τοξικότητα του υδραργύρου ήταν γνωστή εδώ και χρόνια: από τους καπελάδες (mad as a hatter, τρελοκαπελάς της Αλίκης) που εισέπνεαν υδράργυρο που χρησιμοποιούσαν κατα την επεξεργασία της τσόχας του καπέλου έως το πλήθος Ασιατών που φαίνεται να έχουν μια έφεση στις δηλητηριάσεις από βαρέα μέταλλα, λόγω της συσσώρευσης αυτών των ουσιών στα ψάρια δια μέσω εργοστασιακών απόβλητων. Καθόλου αστείο λοιπόν ότι οι Ασιάτες προσέφεραν πολλά στην επιστήμη και υπήρξαν εξαίρετο παράδειγμα για πληθυσμιακές τοξικολογικές μελέτες, άπαξ και είναι κατά κόρον ψαροφάγοι!
Τα συμπτώματα δηλητηρίασης με υδράργυρο είναι κυρίως νευρολογικής φύσεως — αν και χτυπάει επίσης το συκώτι, τα νεφρά και το ενδοκρινές σύστημα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο ή αίσθηση καψίματος στο σώμα, χάσιμο της όρασης και της ακοής, ιδρώτα, ταχυκαρδία, χάσιμο νυχιών και μαλλιών, ιδίως στα παιδιά και σε τελειώνουν βασιλικότατα με σπασμούς, βλάβες στην μνήμη, την αντίληψη, την ομιλία, παραισθήσεις, κώμα όπως επίσης και ψυχιατρικές διαταραχές — εξ’ ου και η φράση “τρελός σαν καπελάς“.
Αν ο υδράργυρος που προκαλεί όλα αυτά είναι τόσο επικίνδυνος, σκέψου πως οι ενώσεις του είναι ακόμα πιο επικίνδυνες και ανάμεσα σε αυτές οι πιο επικίνδυνες είναι οι ενώσεις του με τον άνθρακα (οργανικές). Τώρα σκέψου πως η πιο επικίνδυνη οργανική του ένωση είναι ο διμεθυλοϋδράργυρος και βγάλε τα συμπεράσματά σου.
Ο διμεθυλοϋδράργυρος είναι ένα άχρωμο υγρό, με μυρωδιά ελαφρώς γλυκιά: το άσχημο είναι πως αν μπορέσεις να τη μυρίσεις τότε ήδη έχεις εκτεθεί σε τοξικά επίπεδα! Το πολύ άσχημο με τις οργανικές ενώσεις του υδραργύρου και ιδίως με τον διμεθυλοϋδράργυρο είναι ότι μπορούν και εισέρχονται πολύ εύκολα στο σώμα — και όταν μπουν συσσωρεύονται στον εγκέφαλο δεν λένε να βγουν!
Πόσο μένει στο σώμα; Σκέψου πως μια άλλη ένωση του υδραργύρου, ο μέθυλοϋδράργυρος, που προκαλεί την ασθένεια Minamata έχει ημιζωή στο ανθρώπινο σώμα 78 μέρες. Όχι, δεν φέυγει σε 78 μέρες, για να φύγει από το σώμα μια ουσία πρέπει να περάσουν πάνω-κάτω 4-5 ημιζωές της! Ο διμεθυλοϋδράργυρος έχει παρόμοια ημιζωή και μάλλον μέσα στο σώμα μετατρέπεται σε μέθυλοϋδράργυρο. Με λίγα λόγια… καληνύχτα!
Κάπου εδώ έχεις αρχίσει να νιώθεις λίγο άβολα και σηκώνεσαι από τα πόδια μου όπου καθόσουν. Ίσως να σε ενόχλησαν αυτά που διάβασες, ίσως να σε ενόχλησε εκείνο το σκληρό αντικείμενο που τόση ώρα ένιωθες — μάλλον το κινητό μου θα ήταν. Όπως και να έχει, μέσα σου ξέρεις πως το ευχαριστήθηκες, θα αρχίσεις να σαρώνεις ebay και παλιά καταστήματα παιχνιδιών μπας και βρεις κάποιο παλιό σετ χημείας. Γνωρίζεις όμως πολύ καλά πως ότι και να βρεις, όσο φτηνό και να είναι, και όσα αντιδραστήρια και να έχει με τίποτα δεν συγκρίνεται με αυτό που μόλις φανταστήκαμε. Χμ… για να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε, σε πήγα μια βόλτα στην δικιά μου Wonderland οπότε το μόνο πρέπον είναι να κλείσουμε με έναν διαγωνισμό!
