Πριν από είκοσι τρία χρόνια ο Θύμιος Καρακατσάνης έπαιξε τόσο πειστικά το «Θάνατο του εμποράκου», που η παράσταση με το έργο του Άρθουρ Μίλερ ήταν μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του. Τώρα ο εμποράκος ξαναζεί. «Και μάλιστα τότε έπαιζα τον Λόμαν. Σήμερα, λόγω και ηλικίας, θα είμαι ο ρόλος», λέει ο πρωταγωνιστής, που θα εγκαινιάσει ένα καινούριο θέατρο, που θα στεγαστεί στον πάλαι ποτέ κινηματογράφο «Ζίνα» της οδού Αλεξάνδρας.
Ο Καρακατσάνης θυμάται πολλά από την παράσταση του 1985 σε σκηνοθεσία Κώστα Μπάκα και σκηνικά-κοστούμια Βασίλη Φωτόπουλου. Ευτύχησε τόσο σε κοινό όσο και σε κριτικές. Αγνώριστος, κάθε βράδυ διέσχιζε την πλατεία με το βαλιτσάκι ενός συνηθισμένου μικροαστού για ν' ανέβει στη σκηνή και να βιώσει μαζί με το κοινό το αμερικάνικο όνειρο που γινόταν εφιάλτης. Σε λίγες μέρες επανέρχεται έχοντας πλάι του την Αφροδίτη Γρηγοριάδου, τον Μιχάλη Μαρκάτη, τον Γρηγόρη Σταμούλη και την Ελευθερία Ρήγου. Η σκηνοθεσία είναι του Γιάννη Ιορδανίδη και τα σκηνικά και κοστούμια του Γιώργου Πάτσα, που έχει και την επιμέλεια της ανακαίνισης του θεάτρου.
Ο Καρακατσάνης επισημαίνει ότι το έργο σήμερα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ: «Τώρα πια όλοι παλεύουν για την οικονομική επιτυχία. Θέλουν να πιάσουν την καλή. Και αυτό τους εξοντώνει, όντας στα χέρια ενός άγριου και βάναυσου συστήματος, που πρώτα στύβει το άτομο σαν λεμονόκουπα και μετά το πετάει στα σκουπίδια», λέει ο ηθοποιός που καλείται να δείξει του λόγου το αληθές μέσα από τα άγχη που κατατρύχουν τον Γουίλι Λόμαν.
Το θέατρο ως χώρος εκτόνωσης
Με τον Ιορδανίδη έχουν συνεργαστεί ήδη στην αριστοφανική «Ειρήνη» στην Επίδαυρο αλλά και στο «Ξανά μαζί» του Νιλ Σάιμον. «Βλέπει το έργο πολιτικά, όπως κι εγώ άλλωστε. Κι ύστερα το θέατρο είναι πάντα πολιτικό. Με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο. Οταν σ' ένα μπουλβάρ θα πει κάποια: "Αχ με ενοχλεί ο στηθόδεσμός μου", πάλι πολιτική κάνει. Προς το συμφέρον εκείνων που θέλουν να αποκοιμίσουν το κοινό, ενώ η ζωή άλλα κελεύει», λέει.
Στα 65 σας χρόνια δεν νιώθετε πια κουρασμένος;
«Δεν νομίζω ότι θα κουραστώ ποτέ να υπάρχω ως πολίτης. Να παρατηρώ όλα όσα συμβαίνουν γύρω μου. Και τη σκηνή την έχω ανάγκη για να στηλιτεύω τα κακώς κείμενα. Το θέατρο για μένα δεν είναι εκτονωτήριο. Ούτε είμαι από εκείνους που λένε ότι θέλουν να πεθάνουν παίζοντας, εφόσον δεν θα παίζω κάτι ουσιαστικό. Αν δεν μπορώ να εκφράζω τα γύρω μας προβλήματα, μπορώ και να κάνω δίχως το σανίδι».
Εγκαινιάζετε ένα ακόμα θέατρο, έχοντας ήδη περάσει από πολλά;
«Όντως, με στέκι το "Αλφα" τα τελευταία χρόνια, για να μη θυμηθούμε την εποχή του "Αλάμπρα". Ομως το "Ζίνα", που παρεμπιπτόντως είναι το όνομα της μητέρας των ιδιοκτητών, είναι ένα σπίτι που φτιάχνουν οι αδελφοί Τάγαρη και μ' αφήνουν να το κατοικήσω. Βέβαια το ποιο είναι το θέατρο, όσο όμορφο και να είναι -και αυτό θα είναι σίγουρα- δεν παίζει σπουδαίο ρόλο. Γιά φανταστείτε να έκαναν κακές παραστάσεις στο πανέμορφο Εθνικό! Στο Παρίσι έτυχε να παίξω στο θέατρο της Σάρα Μπερνάρ. Την επόμενη φορά που πήγα εκεί το είχαν κατεδαφίσει. Παίζει ρόλο το περίβλημα, αλλά είναι η ψυχή του θεατρίνου που μετράει».
Τα τελευταία χρόνια συνεργάστηκε με τον Σωτήρη Μουστάκα, τον Γιώργο Κωνσταντίνου και τον Κώστα Βουτσά. Θα πει σχετικά: «Είναι η αμέσως προηγούμενη γενιά της δικής μου. Μια γενιά που μου δίνει ελπίδα. Μου τονώνει την πίστη για το θέατρο. Να, με τον Βουτσά κάναμε φέτος Μολιέρο. Σας διαβεβαιώ πως δεν έχω δει περισσότερο πειθαρχημένο ηθοποιό».
Σε αντίθεση με εσάς...
«Όταν κάναμε τις "Νεφέλες" με το Αμφιθέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου, έκανα καθημερινά προσθήκες στο κείμενο. Οταν φτάσαμε στις γενικές, συμφωνήσαμε με τον Σπύρο ποιες θα κρατούσαμε. Εκείνες που ταυτίζονταν με το ύφος του έργου. Θα επιμείνω πως δεν είμαι απείθαρχος στο έργο αλλά στα δήθεν».
Στα σχέδια του Καρακατσάνη ο Αριστοφάνης υπάρχει και φέτος, μόνο που θα μπει στην παιδική σκηνή του «Ζίνα»: «Θα δουλέψω μαζί με την κόρη μου Αλεξάνδρα κάνοντας έναν Αριστοφάνη για παιδιά. Η προσπάθεια είναι, αφαιρώντας ό,τι δεν τα αφορά, τη σεξουαλικότητά του για παράδειγμα, να κρατηθεί η ουσία και να ανεβάσουμε γνήσιο λαϊκό παιδικό θέατρο».
