Σε μια χρονιά που μοιάζει δική του (ως Γιούγκερμαν στoν ANT1 και ως Δον Ζουάν στο θέατρο), ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης έχει κάθε λόγο να αισθάνεται πως σήμερα, περισσότερο από ποτέ, βρίσκεται face to face με την επιτυχία.
Την τελευταία φορά που συνάντησα τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη ήταν για να φάμε μαζί στο «El Bulli» του Ferran Adrià στην Ισπανία. Η νέα συνάντησή μας έγινε ξανά σε ένα εστιατόριο, στο καινούργιο «Meat Square» του Κολωνακίου, για ένα χαλαρό μεσημεριανό γεύμα. Αδυνατισμένος κατά δεκατέσσερα (!) κιλά και καπνίζοντας το ένα τσιγάρο πίσω απ' τ' άλλο, είχε μάτι που έλαμπε σαν σε εικόνα Αγίου, σένιο μουστάκι και πολύ μεγάλη όρεξη...
Βλέπω, ξανάρχισες το τσιγάρο...
Καπνίζω, καπνίζει ο ρόλος. O Γιούγκερμαν είναι συνέχεια με ένα τσιγάρο στο στόμα. Εγώ είμαι ενάντια στους ήρωες που καπνίζουν στην τηλεόραση. Στη Ρωσία είχαμε ρωσικά τσιγάρα, αυτά τα περίφημα με το τεράστιο φίλτρο. Μετά είχαμε πακέτα Κωνσταντινουπολίτικα, Moυράτ, και τώρα καπνίζουμε Αγρινίου, Σαντέ, τα παλιά, τα άφιλτρα. Στο πρώτο τσιγάρο που έκανα...
Ξαναμπήκε η νικοτίνη μέσα σου και τρελάθηκες;
Ένιωσα ότι λειτουργεί σαν ναρκωτικό, είναι αλήθεια. Γι’ αυτό και όλοι συμβουλεύουν τους πρώην φανατικούς καπνιστές να μην πάρουν ξανά ούτε μία τζούρα στη ζωή τους. Ξέρεις πού την έπαθα εγώ; Στους «Χρυσούς Σκούφους», τον Απρίλιο. Είχαμε φάει ωραία, μας είχαν μοιράσει μικρά πουράκια και θεωρούσα ότι είμαι ένας άνθρωπος εντελώς απεξαρτημένος από τη νικοτίνη. Κάπνισα το πουράκι μου για πλάκα. Τέσσερις μέρες μετά, είχαμε φίλους στο σπίτι. Λέω, ας καπνίσω άλλο ένα. Τέσσερις μέρες μετά, άντε ακόμα ένα. Με βλέπει ο πεθερός μου, που ήταν παλιός καπνιστής, και μου λέει μην το κάνεις. Πάμε στη Βαρκελώνη, κάπνισα, το θυμάσαι που κάπνισα στη Βαρκελώνη. Ένα. Και είχα πει 3 Ιουνίου το σταματάω. 3 Ιουνίου το σταμάτησα, 5 Ιουνίου αρχίσανε τα γυρίσματα του Γιούγκερμαν με το τσιγάρο. Πάω στο πλατό, μου φέρνουν ένα πακέτο. Κάνω μια σκηνή. Πριν τελειώσει η σκηνή, έχω καπνίσει μισό πακέτο. Το ξανάρχισα. Λύγισα. Τρία πακέτα κάνω τώρα, δεν είμαι άνθρωπος του μέτρου…
Στροφή προς την ουσία
Πως ήταν η Αγία Πετρούπολη;
Πολύ ιδιαίτερη. Δυστυχώς δεν την πετύχαμε με τον καιρό που τη θέλαμε, με τους -20οC. Πετύχαμε όμως παγωμένες λίμνες. Ήταν η πρώτη φορά που έκανα πατινάζ πάνω σε παγωμένη λίμνη. Σκέψου ότι είναι μία πόλη σαν το Άμστερνταμ. Ο Μέγας Πέτρος είδε το Άμστερνταμ και αποφάσισε να μετακινήσει την πρωτεύουσά του από τη Μόσχα, για λόγους πολιτικούς και οικονομικούς. Τότε επισκέπτονταν συνέχεια τις Αυλές της Ευρώπης και επηρεάζονταν. Ό,τι έβλεπαν που τους άρεσε πολύ το έκαναν στο πολλαπλάσιο, με μια νοοτροπία, ξέρεις, πολύ επαρχιώτικη. Έχουν οι Γάλλοι τα παλάτια τους, τις Βερσαλίες και το Λούβρο; Ε, λοιπόν, εμείς θα τα έχουμε στο πολλαπλάσιο, καθένας από εμάς θα χτίσει ένα διαφορετικό παλάτι, άλλο θερινό, άλλο χειμερινό, άλλο εσύ, άλλο εγώ, άλλο η μαμά, άλλο ο μπαμπάς, και το κάθε ένα απ' αυτά θα συναγωνίζεται σε πολυτέλεια το ένα το άλλο και όλα μαζί θα ξεπεράσουν οπωσδήποτε τα ευρωπαϊκά. Το πολύ εντυπωσιακό είναι ότι οι Ρώσοι δεν είναι ζεστοί άνθρωποι. Έχουν ψυχή, δεν είναι όμως καθόλου εξωστρεφείς.
Εσύ νόμιζες το αντίθετο;
Από τον Ντοστογιέφσκι και από τον μπαμπά μου, ναι, νόμιζα ότι είναι ένας λαός εξωστρεφής. Έχουν έναν πολύ έντονο συναισθηματισμό, αλλά στην πρώτη επαφή είναι πολύ αποστασιοποιημένοι. Και για να ανοίξουν, προφανώς, χρειάζονται τη βότκα τους. Για να ελαφρύνουμε λίγο την κουβέντα, οι Ρωσίδες είναι οι πιο ωραίες γυναίκες στον κόσμο! Και είναι παντού. Ψηλές και διαθέσιμες. Δεν μ' έχουν κοιτάξει ποτέ στην Ελλάδα με τον τρόπο αυτό, να περπατάω σ' ένα δρόμο και να με καρφώνει μια γυναίκα, να μην παίρνει τα μάτια της από πάνω μου. Νόμιζα ότι προβαλλόταν κάποιο πρόγραμμα του MEGA, ότι από κάπου με αναγνώριζαν. Αλλά μετά κατάλαβα ότι συνέβαινε σε όλους...
Τελικά πόσο διαφορετική είναι η Αγία Πετρούπολη από τον Παναμά, όπου είχες βρεθεί πριν ενάμιση χρόνο για τα γυρίσματα του Survivor;
Και τα δύο είναι πολύ απομακρυσμένα από μας. Είναι θαυμάσιο όμως να μπορείς να κάνεις τέτοια ταξίδια δουλεύοντας, έχοντας μια πραγματική επαφή με τους ανθρώπους της χώρας στην οποία βρίσκεσαι. Μπαίνεις πιο μέσα, μπορείς να μιλήσεις με ανθρώπους, μπορείς ν' αποκτήσεις μια πιο γνήσια επαφή και αυτό είναι σημαντικό. Μέχρι το 2004, ήμουν ταξιδιωτικό νήπιο. Κατόπιν ταξίδεψα πολύ και κατάλαβα ότι τα εις βάθος ταξίδια σού δίνουν κάτι άλλο, τρομερό: τον τρόπο να ξαναδείς τη δική σου χώρα, τους δικούς σου ανθρώπους, τα πράγματα που κάνεις, και τελικά να ξαναβρείς τον ενθουσιασμό σου γι' αυτό που είσαι και για τον γενέθλιο τόπο σου.
Πόσο νιώθεις κοσμοπολίτης και πόσο Έλληνας;
Ενδιαφέρον είναι να μπορείς να βρίσκεσαι ανάμεσα στους άλλους χωρίς να νιώθεις την ανάγκη να είσαι υποτελής ούτε να χάνεις την ταυτότητά σου. Αλλά και πάλι, αν αισθάνεσαι καλά με την ταυτότητά σου, δεν χρειάζεται να τη χρησιμοποιείς ως πανοπλία. Αυτό είναι ένα σύμπλεγμα που διακρίνουμε πολύ συχνά στους Έλληνες: η ταυτότητά μας μάς προσδιορίζει σαν άρτος επιούσιος. Δεν θα ήθελα σε καμία περίπτωση να επανεφεύρω τον εαυτό μου. Ακόμα κι αν έπαιρνα την απόφαση να ζήσω σε μια άλλη χώρα του κόσμου, δεν θα είχα την ανάγκη να τον επανεφεύρω, δεν θα ήθελα να σταματήσω να αγαπώ τα πράγματα που αγαπώ στην Ελλάδα ούτε τους ανθρώπους, τη μουσική, την ελληνική ποίηση...
Ζούμε σε μια σχετικά μικρή χώρα με πολύ μεγάλη ιστορία πολιτισμού πίσω της, στην οποία έχουμε τη δυνατότητα να τσακωνόμαστε διαρκώς για το πόσο Έλληνες είμαστε ή όχι και να μην πλήττουμε ποτέ. Έχουμε όμως ταυτόχρονα και πρόσβαση σε σπουδαία Τέχνη (λογοτεχνία ή μουσική, για παράδειγμα), η οποία όμως δυστυχώς δεν είναι προσβάσιμη στους υπόλοιπους λαούς. Για φαντάσου, ας πούμε, να ήσουν Αγγλόφωνος, δεν θα μπορούσες ποτέ να διαβάσεις καλά Καβάφη, Εμπειρίκο, Σεφέρη...
Τι έχεις αγαπήσει πιο πολύ στην Ελλάδα, στους Έλληνες, στη νοοτροπία μας;
Σε μας υπάρχει μια αίσθηση ελευθερίας, ενώ η συμπεριφορά των άλλων λαών είναι πιο «ενήλικη» απέναντι στις υποχρεώσεις, στην καθημερινότητα..., έχουν και μια συναισθηματική δυσκαμψία. Εμείς, από την άλλη, ενώ είμαστε λαός παλιός, έχουμε ένα στοιχείο ανήλικο - κι αυτό μας επιτρέπει να έχουμε ελευθερία κινήσεων. Αλλά ταυτόχρονα σημαίνει και αίσθηση ατιμωρησίας. Οι Έλληνες έχουμε την αίσθηση ότι μπορούμε να γλιτώσουμε από το νόμο... Υπάρχει αναρχία, διάθεση αυθαιρεσίας... Πριν φύγω για την Αμερική, ένιωθα μια ελαφριά ζήλια, αισθανόμουν μικρός σε σχέση με τον πλανήτη. Ταξιδεύοντας, αντί να μου δημιουργηθεί η ανάγκη να ζήσω αλλού ή να είμαι διαρκώς σε κίνηση, κέρδισα αυτό που προφανώς γύρευα: να ξέρω ότι μπορώ να γυρίσω πίσω και από τα λίγα τετραγωνικά του σπιτιού μου ή της σκηνής στην οποία παίζω, του πλατό ή της χώρας μου, να μπορέσω να είμαι δημιουργικός επί της ουσίας...
Άρα όλη αυτή η ιστορία που μου περιγράφεις είναι ουσιαστικά μια συστηματική στροφή προς την ουσία;
Προς τη δική μου ουσία, και κυρίως στο να την ορίσω εξαρχής, να την ανακαλύψω ξανά.
Αυτή η μικρή αυθαιρεσία, αλλά και η ευλυγισία, το μπλέξιμο των ανθρώπων, είναι για σένα πράγματα επί της ουσίας;
Όταν κάνεις μια δημιουργική δουλειά όπου χρειάζονται ταλέντα και υπεισέρχονται ανταγωνισμοί, προχωρώντας μπορείς να κάνεις τα εξής πράγματα: να βαθαίνεις σε αυτό που παράγεις, να διατηρείς (κυρίως) αμείωτο τον ενθουσιασμό για το αντικείμενό σου, να κρατάς την ειδοποιό διαφορά και το συγκριτικό πλεονέκτημα στην κούρσα που τρέχεις..., αυτά είναι που σε ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους, χωρίς απαραίτητα να σε κάνουν καλύτερο ή χειρότερο.
