Ο βραβευμένος δημοσιογράφος του βρετανικού «Guardian» Τζορτζ Μόνμπιοτ, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του «Heat» (εκδ. Ψυχογιός) στα ελληνικά, μιλά στην «Ε» και επιτίθεται στους αρνητές της κλιματικής αλλαγής, εκείνους τους επιστήμονες που, πληρωμένοι από τα λόμπι των μεγάλων εταιρειών ενέργειας, προσπαθούν να μας πείσουν ότι όλα βαίνουν καλώς στο θέμα «υγείας» του πλανήτη.
Εκείνοι που δέχονται τα σκληρότερα χτυπήματα από την κλιματική αλλαγή είναι και οι λιγότερο υπεύθυνοι γι' αυτήν», αναγνωρίζει μετά λύπης του ο Τζορτζ Μόνμπιοτ. «Στον δυτικό κόσμο ακόμη είμαστε καλά αλλά πολλοί άνθρωποι στην Αφρική, τη Λατινική Αμερική και την Ασία έχουν ήδη αρχίσει να βιώνουν τα αποτελέσματα
Στο βιβλίο σας αναφέρεστε στη βιομηχανία άρνησης της κλιματικής αλλαγής. Πώς και από πού προέκυψε η όλη ιστορία;
Το "πρωτότυπο" εγκαινιάστηκε από τον βασιλιά Λεοπόλδο του Βελγίου, ο οποίος μίσθωσε ψευτο-ειδικούς και έστησε οργανισμούς καμπάνιας απόλυτα ελεγχόμενους από τον ίδιο, με σκοπό να δημιουργήσει μια ψευδή εντύπωση για την προσάρτηση του Κονγκό από το Βέλγιο και κατ' επέκτασιν για το ακολουθούμενο σκλαβοπάζαρο των αυτοχθόνων Αφρικανών.
Αργότερα, αυτού του είδους η τακτική τελειοποιήθηκε από την καπνοβιομηχανία, η οποία γνώριζε ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να κερδίσει τη μάχη των δημοσίων σχέσεων εάν έκανε μια φανερή καμπάνια με το όνομά της, κι έτσι, αφού έστησε έναν μεγάλο αριθμό από γκρουπ-"βιτρίνα", πλήρωσε επιστήμονες (κάποιοι από αυτούς ιδιαίτερα σεβαστοί) για να κάνουν την καμπάνια για λογαριασμό της. Στην πραγματικότητα, ένα μεγάλο μέρος της βιομηχανίας άρνησης της κλιματικής αλλαγής οργανώθηκε από την καπνοβιομηχανία Philip Morris, η οποία επιζητούσε να διευρύνει τη βάση της καμπάνιας της εναντίον του ελέγχου του παθητικού καπνίσματος, με σκοπό να εμποδίσει τους ανθρώπους να δουν ποιος κρυβόταν πίσω από αυτήν.
Η οργάνωση που στήθηκε από την εταιρεία δημοσίων σχέσεών της -The Advancement for Sound Science Coalition- απέσπασε στη συνέχεια μεγάλη χρηματοδότηση από την ExxonMobil και "έτρεξε", στην πορεία, μια από τις πιο επιτυχημένες καμπάνιες εναντίον της ανάληψης δράσης για την κλιματική αλλαγή.
Είναι ευρύτερα γνωστό αυτά;
Εάν κάποιος κοιτάξει στο website www.exxonsecrets.org, μπορεί να δει τα ονόματα πολλών από τους χρηματοδοτούμενους αρνητές της κλιματικής αλλαγής, τι λένε και από ποιον πληρώνονται. Οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων έχουν εσκεμμένα χρηματοδοτήσει έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων για να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι υπάρχει μια ευρείας γκάμας ομάδα ανεξάρτητων ειδικών, οι οποίοι αμφισβητούν την κλιματική αλλαγή. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους θα μπορούσαν δικαιότατα να χαρακτηριστούν ως επαγγελματίες ψεύτες.
Τότε γιατί οι σοβαροί δημοσιογράφοι τούς φιλοξενούν στα τοκ σόου τους;
Επειδή κάποια media, των οποίων τα ευρύτερα επιχειρηματικά συμφέροντα συχνά απειλούνται από τη δράση για περιορισμό της κλιματικής αλλαγής, θέλουν ν' ακουστεί και να διαδοθεί αυτό το μήνυμα. Ετσι έχει δημιουργηθεί ένα δημόσιο ντιμπέιτ σχετικά με την κλιματική αλλαγή, το οποίο πολύ απλά δεν υφίσταται στους επιστημονικούς κύκλους.
Δεν διαθέτουν επιστημονικά επιχειρήματα οι αρνητές;
Ο μικρός αριθμός των επιστημόνων που ισχυρίζονται ότι η οφειλόμενη στον άνθρωπο κλιματική αλλαγή δεν συμβαίνει, εντάσσονται -σχεδόν χωρίς καμία εξαίρεση- σε ένα από τα δύο ακόλουθα γκρουπ: είναι είτε άνθρωποι χωρίς τα σχετικά προσόντα στα πεδία για τα οποία συζητούν είτε έχουν δεχθεί πληρωμένη εργασία από τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων ή από τα λόμπι που χρηματοδοτούνται από τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων. Αυτή η καμπάνια της άρνησης πετυχαίνει επίσης επειδή συμπίπτει με τις ανθρώπινες επιθυμίες: θέλουμε να πιστεύουμε ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε επ' άπειρον την υπέροχη γιορτή των ορυκτών καυσίμων χωρίς δυσάρεστες συνέπειες στη ζωή μας. Αλλά δυστυχώς δεν είναι έτσι....
Οι υπόλοιποι επιστήμονες, οι κανονικοί ειδικοί όχι οι «μαϊμού», γιατί δεν έχουν αντιμετωπίσει τους αρνητές με έναν αποφασιστικό τρόπο;
Οι επιστήμονες του κλίματος έχουν όντως υπάρξει υπερβολικά αργοί στο να υπερασπιστούν την ίδια τους την επιστήμη. Για πολύ καιρό επέτρεπαν σε περιβαλλοντικά γκρουπ να επιχειρηματολογούν για λογαριασμό τους. Ωστόσο αυτό άλλαξε κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, και έτσι κάποιοι από αυτούς όπως για παράδειγμα η Royal Society in Britain και οι συγγραφείς του website realclimate.org - ενεργοποιήθηκαν προς την κατεύθυνση καταπολέμησης της παραπληροφόρησης. Υπάρχουν πάρα πολλοί επιστήμονες του κλίματος που έχουν πολλά να πουν σχετικά με το θέμα, αλλά δεν είναι ακόμη προετοιμασμένοι να μιλήσουν δημόσια.
Στη γαία του Τζέιμς Λάβλοκ
Αρχικά έγινε γνωστή ως «Υπόθεση» και εν συνεχεία ως «Θεωρία της Γαίας». Σύμφωνα με αυτήν, η Γη αποτελείται από το σύνολο των οργανισμών, των επιφανειακών πετρωμάτων, των ωκεανών και της ατμόσφαιρας, τα οποία συσχετίζονται στενά στο πλαίσιο ενός εξελισσόμενου συστήματος που έχει έναν σκοπό: τη ρύθμιση των επιφανειακών συνθηκών, έτσι ώστε να είναι πάντα όσο το δυνατόν πιο ευνοϊκές για τη ζωή σε δεδομένο χρόνο.
Εμπνευστής της θεωρίας, ο Τζέιμς Λάβλοκ, «ένας από τους μεγαλύτερους στοχαστές της εποχής μας» (New Scientist), και «μια από τις πλέον σημαντικές προσωπικότητες του περιβαλλοντικού κινήματος με τεράστια επιρροή» (Observer). Το βιβλίο του «Γαία» (εκδ. Λιβάνη) θεωρείται «βίβλος» για τους περιβαλλοντιστές ενώ στην «Εκδίκηση της Γαίας» (εκδ. Λιβάνη) που κυκλοφόρησε πέρυσι, επαναδιατυπώνει με σαφήνεια τη σταθερή θέση του υπέρ της χρήσης πυρηνικής ενέργειας, διευκρινίζοντας: «Δεν θεωρώ την πυρηνική ενέργεια πανάκεια, αλλά μέρος μιας δέσμης πηγών ενέργειας. Για το άμεσο μέλλον θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε την πυρηνική σχάση ως προσωρινό μέτρο σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό ενώ αργότερα, όταν θα έχουμε καλύψει τις ανάγκες μας, θα μπορέσουμε να την αντικαταστήσουμε με την καθαρή ενέργεια άλλων πηγών».
Ο Μόνμπιοτ βάλλει εναντίον του Λάβλοκ και μας εξηγεί το γιατί: «Εχω θέμα με τον Λάβλοκ όταν ισχυρίζεται ότι είμαστε καταδικασμένοι και ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε για να αποτρέψουμε την καταστροφική κλιματική αλλαγή και στη συνέχεια επιχειρηματολογεί υπέρ της χρήσης πυρηνικής ενέργειας. Αυτό δείχνει ότι δεν πιστεύει στην ίδια του την προφητεία: αν είμαστε καταδικασμένοι, τότε γιατί να φροντίσουμε να χτίσουμε περισσότερες πυρηνικές εγκαταστάσεις;
«Αλλά είναι επίσης ξεκάθαρο ότι τα πράγματα στην πολιτική μπορούν να αλλάξουν πολύ γρήγορα και πολιτικές που έμοιαζαν αδύνατες πριν από έναν χρόνο, έξαφνα τον επόμενο χρόνο γίνονται απίστευτα ελκυστικές. Για παράδειγμα, ποιος θα μπορούσε ποτέ να μαντέψει ότι ο Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ θα ξεκινούσε την πράσινη επανάσταση στην Καλιφόρνια; Από τη στιγμή που οι απαραίτητες τεχνολογίες ήδη υπάρχουν, δεν υπάρχει κανένα εμπόδιο για ν' αποφύγουμε την κλιματική αλλαγή, εκτός της πολιτικής βούλησης».
Μάικλ Κράιτον: ο ταλαντούχος παραμυθάς - αρνητής της κλιματικής αλλαγής
Στο βιβλίο του «State of fear» («Κράτος φόβου», εκδ. Bell) ο συγγραφέας των μεγάλων sci-fi επιτυχιών που έγιναν ταινίες (όπως τα «Jurassic Park», το «Timeline» κ.ά.) υποστηρίζει ότι η όλη ιστορία της κλιματικής αλλαγής είναι «μούφα», στημένη υπόθεση από κάποιους που -για ίδιον όφελος- θέλουν να τρομοκρατήσουν τον κόσμο. Ο Τζορτζ Μόνμπιοτ δηλώνει ότι δεν το διάβασε, προσθέτοντας με νόημα: «Οταν θέλω να ενημερωθώ για επιστημονικά θέματα, διαβάζω έρευνες, όχι νουβέλες...». Ενώ στο δικό του βιβλίο («Heat»), ο Μόνμπιοτ συνδέει τον Κράιτον με πρόσωπα που αναπαράγουν αναληθείς ισχυρισμούς και παραπλανητικά νούμερα σχετικά με το θέμα της κλιματικής αλλαγής προκειμένου να πείσουν τον κόσμο ότι παρόμοιο θέμα δεν υφίσταται...
Ο Μόνμπιοτ «τα χώνει» στον Κράιτον σχετικά χοντρά, όμως ο Τζέιμς Λάβλοκ προσπαθεί να είναι πιο διπλωμάτης: «Λαμβάνω σοβαρά τις απόψεις του Κράιτον, όχι επειδή είναι σωστές αλλά επειδή είναι τόσο καλός αφηγητής. Οποτε μας ενδιέφερε να μάθουμε τις κοινωνικές συνθήκες στη βικτοριανή Αγγλία, διαβάζουμε τα έργα του Ντίκενς και άλλων μυθιστοριογράφων της εποχής και μιλάμε για τα κείμενά τους σαν να ήταν γνήσιες ιστορικές περιγραφές.
Έτσι, και τώρα, είναι πολύ περισσότερο πιθανό να επηρεαστεί η κοινή γνώμη από συγγραφείς όπως ο Κράιτον παρά από τους επιστήμονες. Οι μυθιστοριογράφοι και οι παραγωγοί κινηματογραφικών ταινιών θα πρέπει να αναρωτιούνται αν όσα γράφουν ή δείχνουν είναι αληθινά, πριν φτιάξουν μια ενδιαφέρουσα αφηγηματική πλοκή. Σήμερα που βρισκόμαστε απέναντι σε θανάσιμες αλλαγές, αυτό είναι περισσότερο σημαντικό από ποτέ.
