Benoît Duteurtre: Το κοριτσάκι και το τσιγάρο

benoit-duteurtre-to-koritsaki-kai-to-tsigaro

Ο Benoît Duteurtre, στο καταπληκτικό του μυθιστόρημα «Το κοριτσάκι και το τσιγάρο» («εκδόσεις Εστία», μετάφραση: Λίνα Σιπητάνου, σελ. 170, ευρώ 12), αντιστρέφει τον κοινό τόπο, που υποστηρίζει ότι τα παιδιά έχουν σ' όλα δίκιο. Ο 60χρονος Γάλλος συγγραφέας πιστεύει ότι τα παιδιά μπορούν να έχουν και άδικο.

Πρωταγωνιστές των δύο ιστοριών, που συγκατοικούν και εν τέλει συμπλέκονται στο ίδιο μυθιστόρημα, είναι ένας σαραντάρης και ένας μελλοθάνατος. Ωστόσο, αμφότερους τους συνδέει η απαγόρευση της χρήσης του τσιγάρου. Ο πρώτος μηνύεται από ένα κοριτσάκι, γιατί καπνίζει ένα τσιγάρο σε τουαλέτα! Τον έτερο ήρωα του Benoît Duteurtre δεν τον αφήνουν να καπνίσει οι δεσμοφύλακες, για να μη βλάψει την υγεία των άλλων μελλοθάνατων!

Την τελευταία λογοτεχνική κατάθεση του συγγραφέα, που αυτές τις ημέρες βρίσκεται στην Αθήνα, προσκεκλημένος των εκδόσεων «Εστία» και του Γαλλικού Ινστιτούτου, έχει επαινέσει και ο πολύς Μίλαν Κούντερα: «Αυτό που θαυμάζω πιο πολύ στο "Κοριτσάκι και το τσιγάρο" είναι η διαύγεια με την οποία το μυθιστόρημα αποκαλύπτει την ιδρυτική βλακεία του σύγχρονου κόσμου μας. Το μαύρο χιούμορ, που μεταμορφώνει τη φρίκη σ' έναν σαγηνευτικό, μακάβριο χορό».

Με τις συστάσεις του Λάκη Προγκίδη παρουσιάστηκε, χθες το μεσημέρι, στο βιβλιοπωλείο της «Εστίας» ο Benoît Duteurtre, ένα πρόσωπο που κρύβει την πραγματική του ηλικία πίσω από ένα παιδικό πρόσωπο και ένα εξίσου παιδικό χαμόγελο. «Εδώ και είκοσι χρόνια, εμφανίστηκε με κάτι που είναι μοναδικό. Ανακάλυψε τον βαθύ γέλωτα του κόσμου, τη βαθιά μας κωμωδία και τη βαθιά μας γελοιότητα», είπε ο Ελληνας κριτικός, επικαλούμενος την κουντερική ρήση ότι η βαθιά τραγωδία αποκαλύπτεται από την ελαφρότητα του λόγου».

«Αν και το βιβλίο είναι πολύ μαύρο και πολύ σκληρό, το έγραψα σε κατάσταση απόλυτης ευφορίας. Ηταν καλοκαίρι και βρισκόμουν κοντά στη θάλασσα», αποκάλυψε ο Benoît Duteurtre τις ψυχολογικές και «σκηνογραφικές» προϋποθέσεις συγγραφής του βιβλίου. Μάλιστα, περιγράφοντας την υπόθεση, την οριοθέτησε με την ακόλουθη απόφανση: «Το άτομο έχει εγκλωβιστεί σε μηχανισμούς και σε γρανάζια από τα οποία δεν μπορεί να ξεφύγει». Ομως, πρόθεσή του ήταν να φθάσει σε μια ανατροπή: «Σε μια εποχή, που αποθεώνεται το δικαίωμα της παιδικής ηλικίας, επιλέγω να ανατρέψω την εξουσιαστική σχέση ενήλικα και παιδιού».

Η ιδεολογία που διατρέχει ολόκληρο το βιβλίο είναι ότι τα όρια αμερικανικού και ευρωπαϊκού κόσμου έχουν απαλειφθεί, με «την υπερβολική προστασία της παιδικής ηλικίας και του ατόμου να έχει εισαχθεί από την Αμερική». Και ο Benoît Duteurtre συνέχισε, επισημαίνοντας ότι «ο ενήλικας έχει τρομοκρατηθεί από τα παιδιά. Σκεφτείτε ότι το παιδί του θυρωρού μου, όταν μου φέρνει την αλληλογραφία μου, δεν το αφήνω να περάσει το κατώφλι του διαμερίσματος, μήπως και υπάρξει έστω η υποψία ότι κάτι συνέβη μεταξύ μας».

Η ιστορία «Το κοριτσάκι και το τσιγάρο» είναι ένα πραγματικό γεγονός που συνέβη στην πόλη Ουτρό της βόρειας Γαλλίας. Ο Ντιτέρτρ την αφηγήθηκε: «Φυλακίστηκαν δέκα άτομα, έπειτα από παραληρηματικές καταθέσεις παιδιών, που μιλούσαν ακόμη και για παρτούζες! Οι ψυχολόγοι υποστήριξαν ότι τα παιδιά έχουν πάντα δίκιο. Ο Τύπος πρωτοστάτησε υπερασπιζόμενος τα παιδιά, όταν όμως η απόφαση δικαίωσε τους άδικα φυλακισμένους, αντί να αυτοκατηγορηθεί, κατήγγειλε την Αστυνομία και τη Δικαιοσύνη». Αναζητώντας και ένα αμερικανικό παράδειγμα, ο Benoît Duteurtre στάθηκε στις δίκες για την έκδοση διαζυγίων: «Βασική κατηγορία του ενός από τους δύο συζύγους είναι ότι το παιδί έπεσε θύμα βιασμού. Ετσι, τα παιδιά μετατρέπονται σε εργαλεία».

Στα ελληνικά κυκλοφορούν ακόμη, «Το ταξίδι στη Γαλλία», «Η ανυπότακτη» και η «Υπηρεσία εξυπηρέτησης πελατών» - όλα από την «Εστία».