Χάπενινγκ με τον Νόαμ Τσόμσκι

chapeninnk-me-ton-noam-chomsky

Η καλλιτέχνης Κορνέλια Πάρκερ έστειλε ένα γράμμα στον αμερικανό διανοητή Νόαμ Τσόμκσι. Του ζητούσε να της αναλύσει τρόπους για να σωθεί ο πλανήτης από το φαινόμενο του θερμοκηπίου, προτείνοντάς του να κάνει τις απαντήσεις του τέχνη. Ο Τσόμσκι δεν φοβήθηκε, παρ' όλο που γνώριζε ότι ειδικεύεται στη μεταμόρφωση γνώριμων αντικειμένων και στη χρήση ουσιών και υλικών που οι υπόλοιποι συνήθως πετάμε.

Πριν από δύο χρόνια, η Πάρκερ έκανε έκθεση με ωτοασπίδες φτιαγμένες από τη σκόνη που συνέλεξε στην Αίθουσα των Ψιθύρων του καθεδρικού ναού του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο. Κι ακόμα, με συνθέσεις από χιλιάδες ασημένια αντικείμενα και κύπελλα και μετάλλια που συνέλεξε από βρετανικά παλιατζίδικα αλλά και τους κάδους σκουπιδιών. Καθώς και με κολάζ από τα πούπουλα που αφαίρεσε από το μαξιλάρι του Σίγκμουντ Φρόιντ. Και τέλος, με στάχτες (μέσα σε πλέξιγκλας) από τόνους κοκαΐνης που είχαν καταστρέψει οι ειδικές βρετανικές υπηρεσίες...

Ο Τσόμσκι της απάντησε «ναι θέλω να συμμετέχω, θέλω να είμαι το έργο τέχνης σου» χωρίς να φοβηθεί ότι θα του ζητούσε να αποτελέσει «ζωντανό τμήμα» μιας τεράστιας εγκατάστασης- όπως για παράδειγμα συνέβη με τη βραβευμένη με Οσκαρ ηθοποιό Τίλντα Σουίντον: Η Κορνέλια παρουσίασε την Τίλντα να κοιμάται μέσα σε μια γυάλινη θήκη επτά ώρες κάθε ημέρα για οκτώ συνεχόμενες ημέρες σαν μια νέα σύγχρονη Ωραία Κοιμωμένη.

Η Πάρκερ έγραψε στον Τσόμσκι ότι πάντοτε γοητευόταν από την ανθρώπινη αντίδραση στα φυσικά και κοσμικά φαινόμενα. Του θύμισε ότι η κάμερά της συνέλαβε τις εκφράσεις των ταξιδιωτών όταν αντικρίζουν πρώτη φορά τους πίδακες γκέιζερ στο Ουαιόμινγκ, αλλά και τις απειροελάχιστες αλλαγές στη ροή και την κίνηση του νερού. «Η αγάπη μου για την ωμή δύναμη της φύση έστρεψε την προσοχή μου στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Με συγκλονίζει το εφιαλτικό σενάριο που δίνει στον πλανήτη 50% πιθανότητα να μην μπορεί να επιζήσει μέχρι το τέλος του αιώνα» του έγραψε.

Με μια ακίνητη κάμερα η Πάρκερ κατέγραψε τη συνομιλία της με τον αμερικανό διανοητή, καθισμένο μπροστά σε έναν μαύρο τοίχο. Εκοψε από το τελικό προϊόν τις δικές της ερωτήσεις και στο 40λεπτο φιλμάκι οι απαντήσεις του Τσόμσκι υπογραμμίζονται από μακρά διαστήματα σιωπής. Τα βλέφαρα του Τσόμσκι ανοιγοκλείνουν, γλείφει τα χείλη του, κλίνει προς τα εμπρός όταν ακούει την ερώτηση (που εμείς δεν ακούμε), πιάνει προβληματισμένος το πηγούνι του.

Μιλάει επικριτικά για την άρνηση της κυβέρνησης Μπους να επικυρώσει τη Συνθήκη του Κιότο, αναγνωρίζοντας ότι υπάρχει βαθύ ρήγμα μεταξύ της πολιτικής που ασκούν οι κυβερνήσεις γενικά και ειδικά στο θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος και της γνώμης των πολιτών για τον τρόπο που θέλουν να κυβερνηθούν. Προειδοποιεί για τα συμφέροντα των διεθνών κολοσσών που κινούνται χωρίς καμία πυξίδα ευθύνης για το μέλλον του πλανήτη και της ανθρωπότητας. Ζητά να καταλάβουμε επιτέλους ότι η τεχνητή δημιουργία της καταναλωτικής κοινωνίας από τη δεκαετία του '20 και μετά, έγινε με μοναδικό σκοπό να αποπροσανατολιστούμε από την πολιτική δράση. Και καλεί τους πολίτες του κόσμου να αυτονομηθούν και να αναλάβουν οι ίδιοι της ευθύνες τους-όπως όταν κάποιος κόβει το τσιγάρο υιοθετώντας υγιεινό τρόπο ζωής- να θέσουν στην καθημερινότητά τους τα δικά τους ηθικά κριτήρια για την προστασία του περιβάλλοντος για να αποτρέψουν το σενάριο καταστροφής που οι ίδιοι έγραψαν.

«Η συζήτησή μου με τον Τσόμσκι» είπε η Πάρκερ «με έπεισε ότι οι νέες κοινωνικές επιταγές στις καπιταλιστικές κοινωνίες μάς εξωθούν και μας αναγκάζουν να σκοτωνόμαστε στη δουλειά για να γεμίζουμε τα σπίτια μας με ανούσια υλικά αγαθά». Και αναγνώρισε ότι τελικά ίσως αυτός να είναι ο ρόλος της τέχνης- όχι να υποτάσσεται σε αυτές τις επιταγές, αλλά να δημιουργήσει μία νέα αισθητική ζωής.

Το φιλμάκι «Chomskian Abstract» προβάλλεται στην γκαλερί Γουαϊτσάπελ στο Λονδίνο στο πλαίσιο ειδικής συνεργασίας της Πάρκερ και άλλων καλλιτεχνών με την οργάνωση για την προστασία του πλανήτη Friends of the Earth.