Ένα μέρος της ιστορίας του ελληνικού ντιζάιν γεννήθηκε στη διάρκεια μιας πόζας για ένα ζωγραφικό πορτρέτο. Ήταν στα 1957 όταν η Ελένη Βακαλό πόζαρε στο ζωγράφο Παναγιώτη Τέτση για το πορτρέτο, το οποίο κοσμούσε το σπίτι της όσο ζούσε. Καθώς πόζαρε έριξε την ιδέα στον Τέτση: «Τι λες; Δεν κάνουμε κάτι για να καλύψουμε έναν τομέα που δεν καλύπτεται από πουθενά;». Από αυτή τη συζήτηση δημιουργήθηκε ένα χρόνο μετά, το 1958, στην οδό Βουλής, η περίφημη και ιστορική για τον τόπο «Σχολή Βακαλό» της Αθήνας.
Φέτος συμπληρώνονται 62 χρόνια από την ίδρυσή της. Με αυτή την αφορμή η Διεύθυνση της Σχολής Βακαλό Art and Design σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη διοργανώνουν μια ξεχωριστή έκθεση με τίτλο: «Το Ελληνικό Design: 62 χρόνια Σχολή Βακαλό», η οποία θα εγκαινιαστεί την Τρίτη 6 Μαΐου στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138). Μια ώρα πριν από τα εγκαίνια, δηλαδή στις 8 μ.μ., μια επετειακή εκδήλωση θα συμπληρώσει τις εκδηλώσεις στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη.
«Ο Παναγιώτης Τέτσης είχε ενθουσιαστεί από την πρώτη στιγμή με την ιδέα της Βακαλό», υπενθυμίζει σήμερα ο ζωγράφος, διευθυντής Σπουδών και πρόεδρος του Δ.Σ. της Σχολής, Δανιήλ Γουναρίδης. Ετσι η Σχολή ιδρύθηκε το 1958 από το σκηνογράφο και ζωγράφο Γιώργο Βακαλό, την ποιήτρια και τεχνοκριτικό Ελένη Βακαλό, το ζωγράφο Παναγιώτη Τέτση, μετέπειτα πρύτανη της ΑΣΚΤ και ακαδημαϊκό, και τον εκδότη του περιοδικού «Ζυγός» και ιδρυτή της ομώνυμης γκαλερί, Φραντζή Φραντζισκάκη. Κάλυψε σιγά σιγά το εκπαιδευτικό κενό που υπήρχε στις εφαρμοσμένες εικαστικές τέχνες στην Ελλάδα. Εξέχουσες προσωπικότητες εντάχθηκαν από τον πρώτο χρόνο της λειτουργίας της στους διδάσκοντες της Σχολής (Βάσω Κατράκη, Μάριος Πλωρίτης κ.ά.).
Η έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη διατρέχει την πενηντάχρονη ιστορία της Σχολής μέσα από 33 έργα διακεκριμένων αποφοίτων της, από την περίοδο 1958-2008. Μεταξύ τους και οι: Μιχάλης Ασλάνης (μόδα), Δαμιανός Ζαρίφης, Γιάννης Κόκκος (σκηνογραφία), Κώστας Κουτάγιαρ (φωτογραφία), Δώρα Μάντζαρη (graphic design - υπεύθυνη Οπτικής Επικοινωνίας της Ολυμπιάδας 2004), Νίκος Πάνος (εικονογράφηση), Γιώργος Πάτσας (σκηνογραφία), Ροδάνθη Σεντούκα (graphic design - έμβλημα Ολυμπιάδας 2004).
Αρκετοί ήταν όμως και οι απόφοιτοι της Σχολής που δεν διακρίθηκαν στο design αλλά σε παραπλήσιους ή και εντελώς διαφορετικούς χώρους για να αναφερθούμε στους εικαστικούς καλλιτέχνες Διαμαντή Αϊδίνη, Πάνο Διβάρη, Ελένη Ζούνη, Αντζυ Καρατζά, Νικόλα Κληρονόμο, Γιάννη Λασηθιωτάκη, Αγγελο Παπαδημητρίου, Αγγελο Σκούρτη και Γιάννη Τζερμιά, στο συνθέτη Μάνο Λοΐζο, στον πρόσφατα εκλιπόντα σκηνοθέτη Νίκο Νικολαΐδη, στην ποιήτρια Νανά Ησαΐα και στη σεναριογράφο Μιρέλα Παπαοικονόμου. Οσο περίεργο και να σας φαίνεται, από τη Βακαλό αποφοίτησαν οι τραγουδίστριες Ελλη Κοκκίνου και Φιόνα Τζαβάρα και η Σταρ Ελλάς Εβελίνα Παπαντωνίου.
Τα επιτεύγματα και τις καινοτομίες της Σχολής Βακαλό επισημαίνει ο Δανιήλ Γουναρίδης. «Ημασταν οι πρώτοι που δημιουργήσαμε εργαστήριο βιομηχανικού σχεδίου και πραγματοποιήσαμε συνεργασίες με ξένα πανεπιστήμια. Η επιτροπή, μάλιστα, από το κρατικό Πανεπιστήμιο της Αγγλίας Derby έτριβε τα μάτια της για το επίπεδο του σχεδίου στη Βακαλό», λέει ο διευθυντής Σπουδών της σχολής πριν αναφερθεί στην ευελιξία της απέναντι στις προκλήσεις της νέας εποχής: «Χρησιμοποιούμε τη σύγχρονη τεχνολογία ως βοηθητικό εργαλείο. Αυτοσκοπός για μας ήταν και παραμένει η καλλιέργεια του μυαλού και του χεριού».
Όσο για το ελληνικό κράτος, όχι μόνο δεν τους βοήθησε αλλά τους πολέμησε. «Δεν μας επιτρέπουν καν να τη λέμε Σχολή, αλλά Εργαστήριο Ελευθέρων Σπουδών», καταλήγει ο Δανιήλ Γουναρίδης.
Στην επετειακή εκδήλωση, το βράδυ της 6ης Μαΐου στο Μουσείο Μπενάκη, θα μιλήσουν ο Δανιήλ Γουναρίδης, ο John Coyne, πρύτανης του αγγλικού Πανεπιστημίου Derby, ο ιστορικός τέχνης Αντώνης Κωτίδης και η πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Τεχνοκριτικών Εφη Στρούζα. Τιμητικές πλακέτες θα απονεμηθούν στους Παναγιώτη Τέτση και Φραντζή Φραντζισκάκη.
