Η παρούσα συνέντευξη διεξήχθη το 2008 και δεν είχε δημοσιευτεί για τεχνικούς λόγους. Ωστόσο θεωρήσαμε σκόπιμο να με μείνει θαμμένη στις καλένδες της ιστορίας και να το πράξουμε τώρα, διότι αποτελεί ιστορική κληρονομιά για τη χώρα μας.
Ο θεμελιωτής του νεοελληνικού θεάτρου δύο φορές το μήνα δίνει αφιλοκερδώς θεατρικά σεμινάρια στη Δημοτική Δραματική Σχολή Αγίας Βαρβάρας.
«Αξίζει τον κόπο να βρίσκεσαι εδώ, σε μια περιοχή λαϊκή. Τα παιδιά, εργαζόμενα τα περισσότερα».
Ο 86χρονος Ιάκωβος Καμπανέλλης, ο θεμελιωτής του νεοελληνικού θεάτρου, που το διακονεί εδώ και 58 χρόνια, ο Ακαδημαϊκός, γίνεται δάσκαλος δυο φορές το μήνα στο Δήμο Αγίας Βαρβάρας, κάνοντας αφιλοκερδώς θεατρικά σεμινάρια. Και το χαίρεται. Το ίδιο το χαίρονται και οι μαθητές και οι μαθήτριες των τριών τάξεων της Δημοτικής Ανώτερης Σχολής Δραματικής Τέχνης.
Τον συναντήσαμε σούρουπο μιας Παρασκευής στο παλιό θέατρο του Θεραπευτηρίου Χρονίων Παθήσεων (πρώην «Λοιμωδών») δίπλα στο Γενικό Νοσοκομείο Δυτικής Αττικής. Και... μαθητεύσαμε κι εμείς κοντά του για ένα δίωρο.
Παρένθεση αξιοσημείωτη: η σχολή αυτή είναι η πρώτη και μοναδική εδώ και εννιά χρόνια Δημοτική Δραματική Σχολή στην Ελλάδα. Στεγάζεται στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου, έχει περίπου 75 σπουδαστές για τα τρία έτη κι επιχορηγείται ετησίως με 100.000 ευρώ από το δήμο. Διδάσκουν οι: Γιάννης Βόγλης, Ανδρέας Θωμόπουλος, Όλια Λαζαρίδου, Ρούλα Πατεράκη, Σοφοκλής Πέππας, Σταύρος Τσακίρης, Πέτρος Φυσσούν, Εφη Ροδίτη, Θόδωρος Εσπίριτου, Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου, Θάνος Λουκάς κ.ά.
Διευθυντής της και δάσκαλος από το ξεκίνημά της ο ηθοποιός Δημήτρης Παπαγιάννης. Χαίρεται ιδιαίτερα που έφερε τον Καμπανέλλη από την αρχή, αλλά και για το ότι τα τελευταία τέσσερα χρόνια η σχολή πρωτεύει στις διπλωματικές εξετάσεις του υπουργείου Πολιτισμού. Σημαντικός αρωγός ο δήμαρχος Λάμπρος Μίχος, που βρίσκεται στο τιμόνι εδώ και δεκατέσσερα χρόνια (το νταμάρι που έγινε υπαίθριο θέατρο κι εγκαινιάστηκε το 2003 έχει την ονομασία «Ιάκωβος Καμπανέλλης»).
Λίγο πριν αρχίσει η «κουβέντα με τα παιδιά», που αφορούσε εκείνη τη βραδιά τα έργα «Οδυσσέα γύρισε σπίτι» και «Ο μπαμπάς ο πόλεμος», ο αειθαλής και μειλίχιος Καμπανέλλης θα μας πει ότι είναι η πιο μακρόβια διδακτική παρουσία του (προδικτατορικά ήταν για ένα διάστημα στη σχολή του Θεάτρου Τέχνης και μεταπολιτευτικά για λίγο στη σχολή του Εθνικού Θεάτρου). Οι σπουδαστές σηκώνονται και κάνουν ερωτήσεις. Σταχυολογούμε:
Τι σας οδήγησε να μεταφέρετε τον Οδυσσέα στον 20ό αιώνα;
Το έγραψα στα μέσα του '50. Μέσα απ' αυτόν περνάει η μεταπολεμική περίοδος γεμάτη ελπίδες, ιδεολογίες και διαψεύσεις. Μ' έναν ποιητικό ρεαλισμό, με μια απομυθοποιητική ματιά προσπάθησα, όχι να ξαναγράψω την Οδύσσεια, που είναι σε μορφές ουράνιες, αλλά να κάνω μια απόπειρα, μια ενδεχομένως επιτυχή αποτυχία γι' αυτή τη ματαιότητα. Μ' έναν αντιήρωα γέρο, άσχημο, καθόλου χολιγουντιανό. Όταν διαλέγεις ένα συμβολικό πρόσωπο, όπως είναι ο Οδυσσέας ή ο Καραγκιόζης, δημιουργείς μια ανατροπή.
Τι θα ψήφιζε ο Οδυσσέας αν μπορούσε;
Όταν ήταν νέος, τον τότε Συναγερμό του Παπάγου. Με την πείρα και την ωριμότητα, σήμερα δεν θα ψήφιζε κανέναν!
Τι είναι η Ιθάκη για σας;
Έχει πολλές αποχρώσεις. Του συγγραφέα, του συζύγου, του πατέρα, του παππού, του κατοίκου αυτής της χώρας. Τις αγαπώ όλες. Εχω συμπληρώσει έναν κύκλο, είμαι ήδη στην Ιθάκη μου. Δεν μου λείπει τίποτα πια. Είμαι ευτυχής. Μην ξεχνάτε και την καβαφική Ιθάκη, τη σημασία του ταξιδιού.
Ποιες αντιστάσεις πρέπει να 'χει ο ηθοποιός για να μην πέφτει σε σφάλματα;
Δεν διαφέρει η μοίρα για κάθε άνθρωπο. Ολοι φεύγουν με ιδανικά στη ζωή και στο δρόμο σκουντουφλάνε. Θυμούνται την Ιθάκη, θέλουν να γυρίσουν, γυρίζουν, αλλά δεν είναι ίδια, την έχουν προδώσει. Ο άνθρωπος είναι πλασμένος από λύπη, τρέλα, ελπίδα. Τραγικό πλάσμα, ένας δον Κιχώτης που βαδίζει μέσα σε αυταπάτες.
Θα σας πείραζε να διασκευάζονται τα έργα σας; Επειδή συχνά βλέπουμε σε κλασικά έργα να το κάνουν.
Είμαι υπέρ της έρευνας και του πειραματισμού. Φτάνει αυτή η "αιρετική" ματιά να μην αποβλέπει στην παραξενιά και στα εφέ. Κι αν κάνει διασκευή κάποιος, να το δηλώνει. Αγαπώ τους σκηνοθέτες κι είχα την τύχη να συνεργαστώ με ονόματα, όπως ο Κουν, ο Βολανάκης, ο Μπάκας.
