Ήταν όλοι εκεί, από τον λαό μέχρι τους διανοούμενους

itan-oloi-ekei-apo-ton-lao-mechri-tous-dianooumenous

Πως να αφηγηθείς σε αυτούς που δεν τον έζησαν, και που είναι δυστυχώς σήμερα οι περισσότεροι, έναν τρελό συλλογικό έρωτα;» αναρωτιέται ο φωτογράφος Μπρούνο Μπαρμπέ, που αφηγήθηκε με τον φακό του τον Μάη του 1968. Η απελευθερωτική δύναμη αυτού του έρωτα συνεπήρε, μαζί με τους εργάτες και τους φοιτητές, από νεκροθάφτες μέχρι χορεύτριες των καμπαρέ. Και βέβαια καλλιτέχνες. Ηταν όλοι εκεί και η φαντασία τους στην εξουσία.

Ο Σαρτρ παίρνει συνέντευξη από τον Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ για να προπαγανδίσει το κίνημα. Στα αμφιθέατρα των πανεπιστημίων οι συνελεύσεις με τους καλλιτέχνες για τη ριζική ανατροπή διαδέχονται η μία την άλλη. «Η κοινωνία του θεάματος» του Ντεμπόρ και η «Η επανάσταση της καθημερινής ζωής» του Βανεγκέμ οδηγούν την ελεύθερη έκρηξη για την κατάκτηση της καθημερινής ζωής. Ο μικροαστισμός δέχεται επίθεση από τον φακό του Ανρί Καρτιέ-Μπρεσόν. Η πρωτοποριακή δραματουργικά και οργανωτικά θεατρική κολεκτίβα με το όνομα «Θέατρο του Ηλιου» γονιμοποιεί τις αναζητήσεις της στρεφόμενη στους κώδικες του λαϊκού θεάματος. Οι αφίσες γίνονται έργα τέχνης και τα συνθήματα μικρά ποιήματα.

Νέοι κινηματογραφιστές δημιουργούν πειραματικές ταινίες στον δρόμο, ενώ οι Γκοντάρ και Μαρκέρ χρησιμοποιούν τις πρώτες ασπρόμαυρες συσκευές βίντεο της αγοράς, καθιστώντας έκτοτε το βίντεο εργαλείο επικοινωνίας και διαμαρτυρίας στα χέρια πολιτικά ευαισθητοποιημένων κινηματογραφιστών. Με το σύνθημα «Κάτω από τις τσιμεντένιες πλάκες, η παραλία», φοιτητές καταλαμβάνουν την Κρουαζέτ στο Φεστιβάλ των Κανών, που έχει ανοίξει με το «Οσα παίρνει ο άνεμος». Λίγες μέρες αργότερα ο άνεμος της εξέγερσης παίρνει με το μέρος του τους Τριφό, Μπερί, Πολάνσκι, Γκοντάρ και Λελούς.

Στο κλίμα της εποχής, η κριτική υποδέχεται την εικαστική Ντοκουμέντα 4 στο Κάσελ δίνοντάς της τον τίτλο «documenta αmericana», λόγω της κυριαρχίας της ποπ αρτ σε αυτήν. Στην Πράγα, ένας πρώην μηχανικός αεροσκαφών φωτογραφίζει κρυφά την εκεί Ανοιξη και τα γεγονότα της. Οι φωτογραφίες του φεύγουν κρυφά στη Δύση και ένας μεγάλος καλλιτέχνης μπαίνει από την ιστορία των λαών στην ιστορία της τέχνης: Ζοζέφ Κουντέλκα.

Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, μεταξύ άλλων οι Μπάροουζ και Γκίνσμπεργκ, υπό τη σημαία με το σύμβολο του γιν και του γιανγκ ενώνονται με τους χιλιάδες αντιπολεμικούς διαδηλωτές του Σικάγου αλλά και ολόκληρων των ΗΠΑ, που πάλλονται από τις πολιτικές εξελίξεις αλλά και από τους ήχους της ροκ. Μικρά φεστιβάλ ξεφυτρώνουν παντού. Οι φωνές της Τζάνις Τζόπλιν και του Ντίλαν, η κιθάρα του Χέντριξ δίνουν τον τόνο.

Λίγο αργότερα, ο Οκτάβιο Πας παραιτείται από πρεσβευτής του Μεξικού στην Ινδία, διαμαρτυρόμενος για τη σφαγή όσων διαμαρτύρονταν εναντίον της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων. Η παραίτησή του έχει μορφή ποιήματος: «Οι υπάλληλοι του Δήμου / ξεπλένουν το αίμα / στην πλατεία των ανθρωποθυσιών». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Κάρλος Φουέντες, που γράφει στη «Μοντ»: «Η αυτονομία των πανεπιστημίων παραβιάστηκε για να επιβληθεί μια μίζερη Pax Olympica, σε μια χώρα που έπρεπε να αφιερώσει τις ζωτικές της δυνάμεις σε προβλήματα που επείγουν. Ενα τανκ είναι ένα τανκ, στο Σικάγο, την Πράγα ή το Μεξικό».

Και μέσα στην πλανητική έξαψη της χρονιάς, μια μοναχική, εξαιρετικά συγκινητική εικόνα: Αποτραβηγμένος σε σπίτι της νότιας Γαλλίας, ένας γέροντας, αντί ημερολογίου, χαράσσει σε πλάκες χαλκού τα σχόλιά του για τον Μάη του '68: ο Σαρλ ντε Γκολ, με κατεβασμένα παντελόνια, να επιδεικνύει τα γεννητικά του όργανα, ο Ζορζ Πομπιντού σαν γερο-ζητιάνος. Τίτλος των χαρακτικών: «Suite 347». Δημιουργός τους: ο Πάμπλο Πικάσο...