Ο Γκάρι Τζίραξ, συνδημιουργός του διάσημου role playing game «Dungeons & Dragons», πέθανε την Τρίτη, ταλαιπωρημένος για χρόνια από προβλήματα υγείας, στο σπίτι του στο Γουισκόνσιν. Ο εξηνταεννιάχρονος Τζίραξ -γιος Ελβετού μετανάστη, φανατικού της φανταστικής λογοτεχνίας- είχε σκεφτεί, σχεδιάσει και κατασκευάσει μαζί με τον Ντέιβ Αρνεσον, το «Ντάντζεονς εν Ντράγκονς» (για συντομία «D&D;») το 1974. Ηταν το πρώτο «παιχνίδι ρόλων» και η ιδέα πίσω από την εφεύρεσή του ήταν πρωτοφανής.
Εμπνευσμένο από έναν παραμυθένιο, ανάλογο των δημιουργημάτων του Τόλκιν, κόσμο με δράκους, ήρωες, μυθικά πλάσματα, μάγους, βάρδους, πολεμιστές, δρυΐδες, κλέφτες και ξωτικά, ήταν στην ουσία ο συνδυασμός της φανταστικής λογοτεχνίας με τη μεθοδολογία των επιτραπέζιων παιχνιδιών στρατηγικής, πάνω στην προαιώνια παιδική συνήθεια του «λοιπόν, εγώ θα κάνω τον Ρομπέν, εσύ τον Γιαννάκη...».
Οι δύο φίλοι, παγιδευμένοι στη βαρεμάρα των μεσοδυτικών Πολιτειών της Αμερικής, έφτιαξαν ένα εργαλείο απόδρασης. Ετσι, τυχαία, ο ασφαλιστής τότε Τζίραξ, που στον ελεύθερο χρόνο του έγραφε φανταστική λογοτεχνία (μεταξύ των οποίων τη σειρά Greyhawk), επηρέασε γενιές από σκηνοθέτες, κινηματογραφιστές, συγγραφείς και γέννησε ένα ολόκληρο είδος από video και αργότερα computer games. Ανάμεσά τους την ταινία «Mazes & Monsters» (1982) με πρωταγωνιστή τον νεαρό Τομ Χανκς, το «Krull» του 1983 και την ομώνυμη του 2000, με τον Τζέρεμι Αϊρονς στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Στο παιχνίδι, κάθε παίκτης αναπτύσσει τον χαρακτήρα του (ικανότητες, δύναμη, δεξιοτεχνίες) ανάλογα με τις οδηγίες και τις παραμέτρους που δίνει το ρίξιμο ενός ειδικού ζαριού. «Πίστα», όπως στα περισσότερα «επιτραπέζια», δεν υπάρχει, και το μόνο που απαιτείται είναι μολύβι και χαρτί, όπου καταγράφεται η εξέλιξη του παιχνιδιού, συνήθως από τον συντονιστή ή «Dungeons Master», που καθοδηγεί τους παίκτες στις αποστολές, χρησιμοποιώντας και σχετικό βιβλίο οδηγιών.
Όπως έχουν ομολογήσει οι δύο δημιουργοί του, όταν ξεκίνησαν να φτιάξουν το παιχνίδι δεν πίστευαν πως θα το αγόραζαν πάνω από πενήντα χιλιάδες άνθρωποι, στην καλύτερη περίπτωση. Τελικά έγινε γνωστό από στόμα σε στόμα, σε σχολεία και πανεπιστήμια και πούλησε πάνω από είκοσι εκατομμύρια κομμάτια παγκοσμίως, κάνοντας τζίρο πάνω από ένα δισεκατομμύριο δολάρια - μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '90, που άρχισε να φθίνει, και οι δύο φίλοι πούλησαν τα πνευματικά δικαιώματά του, αφού πρώτα είχαν ανταλλάξει και μηνύσεις.
Οι εκατομμύρια φανατικοί φίλοι του παιχνιδιού, που ξενύχτησαν με αυτό, το περιγράφουν σαν τον καλύτερο τρόπο να μυηθεί κανείς στην τέχνη της αφήγησης, να αναπτύξει τις ιδιαίτερες ικανότητές του και να χτίσει γερές φιλίες, διασκεδάζοντας σε ένα σύμπαν όπου η φαντασία υποκαθιστά τα ειδικά εφέ. Την εποχή του τρελού του σουξέ βρέθηκε, πάντως, στο στόχαστρο των συντηρητικών Αμερικανών και κατηγορήθηκε για «αποπλάνηση» των παιδιών, ενώ έγιναν προσπάθειες να εμπλακεί με υποθέσεις παιδιών που χάθηκαν, αυτοκτονίες εφήβων, ακόμα και δολοφονίες. Πολλοί γονείς το απαγόρευσαν στα παιδιά τους, όπως και κάποια σχολεία στους μαθητές τους.
Σύμφωνα με τη χήρα του Τζίραξ, ο Γκάρι «συγκινούνταν κάθε φορά που μάθαινε πως το παιχνίδι του βοήθησε κάποιους να γίνουν γιατροί, δικηγόροι, αστυνομικοί κ.λπ.». Ισως γι' αυτό και το έπαιζε με φίλους στο σπίτι του, μέχρι και τον Γενάρη που μας πέρασε.
