Από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μέχρι την προηγούμενη Πέμπτη, το ελληνικό δημόσιο δεν είχε ποτέ αθετήσει πληρωμή προς δανειστές του. Είχε δομήσει τοιουτοτρόπως μία σπάνια σχέση εμπιστοσύνης που διήρκεσε έξι δεκαετίες και που του επέτρεπε ανά πάσα στιγμή να καταφύγει σε δανεισμό από τις αγορές, χωρίς να αντιμετωπίζει τα διάφορα προβλήματα που αναπόφευκτα προκύπτουν από μία αναξιόπιστη κυβέρνηση, όπως είναι τα υψηλότατα επιτόκια και οι αποικιοκρατικοί όροι που διέπουν αντίστοιχες δανειακές συμβάσεις κρατών με χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα.
Αυτοί οι όροι χειροτέρεψαν αιφνιδίως από την αρχή του 2010, απόρροια της άθλιας επικοινωνιακής πολιτικής που ακολούθησε η κυβέρνηση Παπανδρέου κατά το πρώτο εξάμηνο που ακολούθησε την πανηγυρική της εκλογή και κορυφώθηκε αναπόφευκτα με το φιάσκο που ζήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα, με τη χώρα να βρίσκεται σε καθεστώς πτώχευσης. Γιατί για όσους δεν έχουν καταλάβει, μετά τη συμφωνία των Βρυξελλών, η Ελλάδα κήρυξε και επισήμως πτώχευση. Και μάλιστα, δεν επέλεξε η ίδια να το κάνει, αλλά της επιβλήθηκε από μία τρίτη χώρα (Γερμανία), χωρίς η ίδια να έχει το παραμικρό σθένος να αντιταχθεί μπροστά στην προοπτική αυτού του ιστορικού εξευτελισμού.
Το συμπέρασμα που βγαίνει από τα τεκταινόμενα της πρόσφατης συνόδου κορυφής, είναι πως η Ευρώπη αντί να οδηγεί τις εξελίξεις, βρίσκεται στην τραγική θέση να ακολουθεί τις επιταγές των αγορών, οι οποίες της επιβάλλουν ό,τι θεωρούν οι ίδιες ορθό, μέσω της τιμολόγησης των κρατικών ομολόγων και των χρηματιστηριακών αξιών. Έτσι, η απαξίωση τόσο του ελληνικού χρέους, όσο και των εισηγμένων στο Χ.Α. μετοχών, οδήγησε στις επαχθείς για το έθνος μας αποφάσεις, αντί να συμβεί το αντίστροφο όπως επιτάσσει η λογική.
Είναι αδιαμφισβήτητο πλέον, πως η Άνγκελα Μέρκελ προτίμησε παρά τον κίνδυνο διάλυσης της Ευρωζώνης, να εξακολουθήσει να κρατά την άτεγκτη γραμμή του πρόσφατου παρελθόντος, γραμμή που υπαγορεύεται από τη λαϊκή δυσαρέσκεια που έχει προκληθεί στο εσωτερικό της χώρας της, λόγω της συνεχούς χρηματοδότησης της Ελλάδας και του συνεπαγόμενου φόβου πως ο Γερμανός φορολογούμενος ίσως κληθεί συντόμως να χρηματοδοτήσει και άλλες περιφερειακές οικονομίες. Έτσι, η προφανής λύση που θα ήταν η έκδοση ευρωομολόγου, απερρίφθη εν τη γενέσει της και παραπέμφθηκε σε ένα μέλλον όπου η οικονομική διακυβέρνηση του συνόλου της Ευρώπης, θα καθορίζεται από μία κεντρική διοίκηση υπό γερμανική κηδεμονία. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να αναφέρω πως η προοπτική αυτή δε με βρίσκει αντίθετο. Όταν δημιουργείς μία ζώνη κυκλοφορίας κοινού νομίσματος, δε γίνεται να ακολουθείς διαφορετικές – και ενίοτε αντικρουόμενες – πολιτικές από χώρα σε χώρα. Απλά, μέχρι σήμερα η Ευρώπη είχε αμελήσει να πράξει το προφανές, κάτι που αναπόφευκτα πλέον καλείται να υλοποιήσει οσονούπω.
Η συμφωνία της 21ης Ιουλίου λοιπόν, για την οποία τόσο πανηγυρίζαμε, ανήκει οριστικά στο παρελθόν προτού εφαρμοστεί (καίτοι ψηφίστηκε κανονικά από όλες τις χώρες της Ευρωζώνης) και αντικαταστάθηκε από εκείνη της 26ης Οκτωβρίου. Οι διαφορές ανάμεσα στις δύο είναι χαοτικές. Η πρώτη, ήταν εξαιρετική για την Ελλάδα και ανεπαρκής για την Ευρώπη, ενώ η δεύτερη είναι ολέθρια για τη χώρα, αλλά σαφώς επαρκέστερη για το συνεταιρισμό. Το αν θα αποδειχθεί ικανή να καταλαγιάσει το μένος των αγορών απέναντι στην Ιταλία και την Ισπανία, θα φανεί στην πορεία. Φυσικά, τη μεγαλύτερη ευθύνη για τη μη εφαρμογή της ευνοϊκής, θερινής συμφωνίας, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, τη φέρει η κυβέρνηση. Γιατί είναι βέβαιο πως αν εφαρμόζαμε εν τάχει τα προβλεπόμενα στη συνθήκη, πουλάγαμε ένα λιμάνι ή ένα αεροδρόμιο και στέλναμε εν μία νυκτί 30.000 νοματαίους σε εφεδρεία, αντί να κωλυσιεργούμε ασκόπως με λίστες από οργανισμούς – φαντάσματα και υπηρεσίες όπου βασιλεύει η αλληλεγγύη μεταξύ συντεχνιών, το μόνο με το οποίο θα ασχολείτο η πρόσφατη σύνοδος κορυφής,
θα ήταν η κεφαλαιακή θωράκιση του EFSF και όχι το haircut των ελληνικών ομολόγων. Αντί να βιαστούν ο Πρωθυπουργός και ο Τσάρος της οικονομίας να ψηφίσουν τα αναπόφευκτα μέτρα που τους είχαν ζητηθεί και να καταρτίσουν ένα βιώσιμο προϋπολογισμό για το 2012, αναλώθηκαν σε λεονταρισμούς ενάντια στους ελέγχους της τρόικας. Κι έτσι, από επαναστάτες της φακής, μέσα σε ένα μήνα έβαλαν την ουρά στα σκέλια και δέχτηκαν αδιαμαρτύρητα ό,τι τους επέβαλλε η Μέρκελ.
Το τι συνεπάγεται η πρόσφατη συμφωνία για τη δύσμοιρη χώρα μας, το είχαμε περιγράψει σε γενικές γραμμές στο άρθρο με τίτλο ‘’Βαρομετρικό Χαμηλό’’. Παραθέτω το αντίστοιχο χωρείο: «...εάν κουρέψουμε το χρέος μας τώρα, θα πρέπει μόνοι μας ... να ανακεφαλαιοποιήσουμε τόσο τις τράπεζες, όσο και τα ασφαλιστικά μας ταμεία! Θα πτωχεύσουμε λοιπόν οικειοθελώς και με το ζόρι, τους ήδη προβληματικούς αποταμιευτήρες του λαού μας ... Αν ποτέ θέλαμε να κάνουμε τέτοια ιστορία, θα μπορούσαμε από το 2009 κιόλας να κηρύξουμε στάση πληρωμών στις ελληνικές τράπεζες και στη συνέχεια να τις κρατικοποιήσουμε, χωρίς ν’ ανοίξει ρουθούνι στις διεθνείς αγορές και χωρίς να χρειαστεί να διαλύσουμε στους φόρους τους Έλληνες πολίτες.». Το μέγεθος της ζημιάς που θα προκύψει στην εγχώρια οικονομία από την πτώχευση, είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί επί του παρόντος. Το σίγουρο είναι πως μία διοίκηση τράπεζας που βρίσκεται σε καθεστώς ανακεφαλαιοποίησης, επ’ ουδενί δεν ασχολείται με το να δώσει δάνεια. Συνεπώς, η ήδη προβληματική ρευστότητα που υπάρχει στο σύστημα, θα επιδεινωθεί περαιτέρω μέσα στο 2012. Κι όλοι μπορείτε να φανταστείτε πως οι προβλέψεις των διεθνών οργανισμών για ύφεση 2,5%, θα διαψευστούν πανηγυρικά. Πιο πολύ για 7 με 8% μου μυρίζει...
Οι διαφορές σε σχέση με αυτά που περιγράφαμε στο ανωτέρω άρθρο, είναι βασικά δύο: Κατ΄αρχάς, μιλάμε πλέον για το σύνολο των εκδόσεων ομολόγων του ελληνικού δημοσίου και όχι μόνον εκείνα που λήγουν ως το 2020, συνεπώς το συνολικό ύψος του κουρέματος, υπερβαίνει πλέον τα 100 δισ. και δεν περιορίζεται στα 45. Κατά δεύτερον, ισχυροποιείται ο EFSF, τα κεφάλαια του οποίου φτάνουν στο ένα τρισ. ευρώ, ποσό που κρίνεται μάλλον οριακά επαρκές για να εγγυηθεί το συνολικό χρέος της περιφέρειας της Ευρωζώνης. Οι ασάφειες όμως παραμένουν σε δύο μέτωπα: Πρώτον, τι θα γίνει σε περίπτωση που η όποια τράπεζα αρνηθεί να συμμετάσχει στο ‘’εθελοντικό’’ αυτό σχήμα. Να υπενθυμίσουμε πως στις διαπραγματεύσεις βρισκόταν παρών μόνο ο επικεφαλής του IIF, Τσαρλς Νταλλάρα και όχι το σύνολο των Ευρωπαίων τραπεζιτών.
Καλώς ή κακώς, το σχέδιο της 21ης Ιουλίου είχε γίνει αποδεκτό από τις τράπεζες σε ποσοστό 86%. Τι πρόκειται να συμβεί εάν λόγου χάρη η ηγεσία της Τράπεζας Πειραιώς (η οποία προ εικοσαημέρου εξέφρασε επισήμως τις αντιρρήσεις της σε περαιτέρω κούρεμα) αρνηθεί να συμμορφωθεί; Θα αρκεστούμε σε μικρότερη ελάφρυνση του δημοσίου χρέους ή θα προχωρήσουμε σε εξαναγκασμό και απόρροια αυτού, σε πιστωτικό γεγονός; Δεύτερον, με ποιό ακριβώς μηχανισμό μόχλευσης θα επιτευχθεί η αύξηση της δύναμης του EFSF; Είναι δύο ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν προτού αξιολογήσουμε οριστικά το δυνητικό όφελος της συμφωνίας, τόσο για την Ελλάδα, όσο και για το μέλλον της Ευρώπης.
Το σίγουρο είναι πως ο οίκος Fitch κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για επερχόμενη χρεοκοπία, ουδόλως επιλεκτική, κάτι που μπορεί να δυσχεράνει άμεσα τη θέση της Ιταλίας. Επίσης, δηλώνει ότι μετά το κούρεμα, το χρέος θα ...περιοριστεί στο 142% του ΑΕΠ και πως η Ελλάδα θα προσδοκά τη μείωσή του στο 120% το 2020, στο ίδιο επίπεδο δηλαδή που ακόμα και με τις δυσμενέστερες για την κυβέρνηση Καραμανλή εκτιμήσεις, βρισκόταν στα τέλη του 2009! Άρα και στους φόρους έχουμε λιώσει και μία τρύπα στο νερό έχουμε κάνει για τον περιορισμό του χρέους στα δύο χρόνια κυβέρνησης Παπανδρέου! Επιπλέον, έντονο προβληματισμό δημιουργεί και η παντελής έλλειψη αναφοράς σε οποιοδήποτε αναπτυξιακό σχεδιασμό, ο οποίος είναι επιτακτικά απαραίτητος τόσο για την Ελλάδα, όσο και για τις υπόλοιπες – πλην Ιρλανδίας – χώρες της ευρωπεριφέρειας. Το περιβόητο project Helios, είναι μεν μία υλοποιήσιμη ιδέα στο σωστό δρόμο, όμως δεν αποτελεί πανάκεια και δεν υποκαθιστά την ανάγκη για πολλά αντίστοιχα προγράμματα αξιοποίησης της ελληνικής δυναμικής.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, με τον κόσμο να έχει ήδη βρεθεί εν πολλοίς στα όρια αντοχής του, με τα επεισόδια να κορυφώνονται στις εθνικές παρελάσεις εορτασμού της 28ης Οκτωβρίου και στα γήπεδα της χώρας, η κυβέρνηση είναι αδύνατον να κρατηθεί στην εξουσία. Ήδη πολλοί βουλευτές του ΠΑ.ΣΟ.Κ. έχουν απειλήσει για το ενδεχόμενο αρνητικής ψήφου σε περίπτωση νέων μέτρων και κάτι τέτοιο είναι αναπόφευκτο αφού, όπως προείπαμε η ύφεση θα εκτοξευτεί εκ νέου και τα εισπρακτικά μέτρα δε θα επαρκούν για τον ισοσκελισμό του προϋπολογισμού. Ως εκ τούτου, αναμένω σύντομα την απόφαση για απομάκρυνση τουλάχιστον 100.000 δημοσίων υπαλλήλων διά του τεχνάσματος της εφεδρείας. Ποιός θα ψηφίσει κάτι τέτοιο; Δύσκολα πάντως οι βουλευτές του κυβερνόντος κόμματος, οι οποίοι έχουν συνδέσει την εκλογική τους επιβίωση στις σχέσεις τους με τους πάσης φύσεως εργατοπατέρες.
Την ίδια ώρα, τα στελέχη της κυβέρνησης τελούν υπό πρωτοφανή σύγχιση, αδυνατώντας να αντιληφθούν το μέγεθος της συμφοράς που τους βρήκε και επιμένοντας να μιλούν για «διπλωματική νίκη». Πρώτη βγήκε να θριαμβολογήσει στο skai.gr η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου το πρωί της Πέμπτης, δηλώνοντας πως «δεν θα χρειαστούν νέα μέτρα». Λυπάμαι κυρία μου, αλλά όπως περιγράφω παραπάνω, κάτι τέτοιο είναι αδύνατον να ισχύσει. Συνεπώς, είστε είτε αφελής, είτε άσχετη, είτε ψεύδεστε. Ό,τι κι από τα τρία κι αν ισχύει, δεν είναι δυνατόν να είστε υπουργός.
Τη σκυτάλη πήρε ο Χρήστος Παπουτσής, ο οποίος μίλησε για ‘’... μεγάλη επιτυχία του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης...’’. Αντί να απαντήσω εγώ, θα σας παραθέσω αυτούσιο το παρακάτω κείμενο, που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στις 11 Ιουνίου 2010: «Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δίνει τη μάχη της διάσωσης της οικονομίας μας. Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένοι που αντί να συστρατευθούν στη μεγάλη προσπάθεια, υποδεικνύουν ως λύση την αναδιάρθρωση του χρέους ή την στάση πληρωμών. Ουσιαστικά προτείνεται η πτώχευση της χώρας, με την προσδοκία ότι μέρος του χρέους θα διαγραφεί. Πρόκειται για ανεύθυνη και επικίνδυνη προσέγγιση που συνεπάγεται δυσβάστακτο πλήγμα για τη χώρα και τους πολίτες. Μπορεί αυτός ο οικονομικός και κοινωνικός Αρμαγεδδών να προκαλεί συνειρμούς επαναστατικού ηρωισμού σε ορισμένους ή φαντασιώσεις οικονομικής και κοινωνικής έκρηξης σε συνθήκες εργαστηρίου σε άλλους, στην πραγματικότητα όμως απειλεί ευθέως όλους μας, όλους τους πολίτες και πολύ περισσότερο τους πιο αδύναμους από αυτούς.». Δε θα προσθέσω τίποτα περισσότερο στα σχόλια που έκανε το ίδιο το ΠΑ.ΣΟ.Κ. πριν από μόλις 18 μήνες. Απλά αποδεικνύεται πως η συνέπεια λόγων και έργων του, το καθιστούν εντελώς ανίκανο να κυβερνήσει τη χώρα.
Μετά φυσικά, ακολούθησε ολόκληρη η κυβερνητική χορωδία, με κορυφαίο βέβαια το βαρύτονό της, Ευάγγελο Βενιζέλο, ο οποίος αναρρωτήθηκε αν υπάρχει κάποια πολιτική δύναμη που θα μπορούσε ποτέ να καταψηφίσει μία τόσο συμφέρουσα συμφωνία! Όλως περιέργως, τα κόμματα της άκρας αριστεράς που ούρλιαζαν τόσους μήνες για διαγραφή του χρέους (ΣΥ.ΡΙΖ.Α και Κ.Κ.Ε.), διαφώνησαν αοριστολογώντας. Από την άλλη, ΛΑ.Ο.Σ. και Ν.Δ., παρότι είχαν εύκαιρη την αντιπολιτευτική τους επιχειρηματολογία λόγω της χρεοκοπίας των ελληνικών τραπεζών, προτίμησαν να επικεντρωθούν στον ασαφή κίνδυνο μίας δυνητικής απώλειας της εθνικής μας κυριαρχίας. Άλλα λόγια για ν’ αγαπιόμαστε...
Από τα παραπάνω, τεκμαίρεται το συμπέρασμα πως μετά το τέλος εποχής για την οικονομική αξιοπιστία του έθνους των Ελλήνων, έχει φτάσει και το τέλος εποχής για το κομματικό της σύστημα. Οι άνθρωποι είναι ανεπαρκείς και ψεύτες. Βαφτίζουν την ένδεια επιτυχία και το άσπρο μαύρο κατά το δοκούν. Αρκεί να πάρουμε ένα ποντάκι παραπάνω στις επόμενες δημοσκοπήσεις και όλα καλά. Όμως, έτσι που πορεύεστε κύριοι, θα σας φάει το μαύρο σκοτάδι όλους μαζί. Και μάλιστα σύντομα, γιατί οι εκλογές δεν είναι μακριά...
Υ.Γ. 1: Και για να μην ξεχνιόμαστε, τέλος εποχής επίκειται και για τις κεντροδεξιές κυβερνήσεις Μέρκελ, Σαρκοζύ και Μπερλουσκόνι, μέσα στο 2012. Ας ελπίσουμε πως οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις που θα τις διαδεχθούν, όπως προβλέπουν οι δημοσκοπήσεις, θα αποδειχθούν πιο συνετές από εκείνες που δημιούργησαν τα τρομακτικά χρέη της δεκαετίας του ’80. Αλλά πάνω απ’ όλα, ας ελπίσουμε να είναι πιο σαφώς προσανατολισμένες προς ένα κοινό, ευρωπαϊκό μέλλον για τους λαούς τους, με κοινό νόμισμα, αλλά και κοινή οικονομική διακυβέρνηση.
Υ.Γ. 2: Μόλις μία ημέρα μετά το Βατερλώ των Βρυξελλών, ο πρωθυπουργός προήδρευσε σε συνάντηση της Σοσιαλιστικής Διεθνούς με θέμα την αραβική άνοιξη. Προφανώς, έκρινε πως δεν έχει άλλη δουλειά να κάνει και μετά τη σωτηρία της Ελλάδας, οφείλει να δώσει τα φώτα του τόσο στους απανταχού σοσιαλιστές, όσο και στους προσφάτως απελευθερωμένους αραβικούς λαούς. Ακούστε τον με προσοχή παιδιά. Αυτός θα σας σώσει...
Υ.Γ. 3: Έμφραγμα υπέστη ο σύμβουλος του πρωθυπουργού Γιώργος Γληνός, βλέποντας το χρεοκοπία να πλησιάζει επικίνδυνα κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής, ενώ στο νοσοκομείο διεκομίσθη και ο Γιώργος Ζανιάς. Κατά τ’ άλλα, την ώρα που οι σύμβουλοί του κατέρρεαν υπό το βάρος του εθνικού εξευτελισμού στον οποίο συμμετείχαν, ο Γιώργος Παπανδρέου πανηγύριζε για τα αποτελέσματα της ... επιτυχούς του διαπραγμάτευσης!
Υ.Γ. 4: Φυσικά και δεν αναμίχθηκε πουθενά στις συζητήσεις ο πρωθυπουργός το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου, περιμένοντας στωικά τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων μεταξύ Νταλλάρα, Μέρκελ, Σαρκοζύ, Βαν Ρομπάι και Λαγκάρντ. Αλλά από τον κ. Σαμαρά, υπήρχαν μεγαλύτερες προσδοκίες όσον αφορά στη στάση του στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος που διεξήχθη το προηγούμενο σαββατοκύριακο. Όμως, όπως απεδείχθη εκ των υστέρων, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ... δεν πήρε καν το λόγο! Και μετά προσπάθησε να μας πείσει πως οι επαναστατικές του οικονομικές προτάσεις, βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στην Ευρώπη!
Υ.Γ. 5: Οι πρώτες επισφαλείς απαιτήσεις στις οποίες αναφέρθηκε ονομαστικά η Black Rock, αφορούσαν στα δάνεια που έχει χορηγήσει η Αγροτική Τράπεζα στη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Ταυτόχρονα, το κυβερνόν κόμμα ενημέρωσε τους υπαλλήλους του πως θα πληρωθούν αφού εκταμιευθεί η περιβόητη 6η δόση, ενώ η αξιωματική αντιπολίτευση χρωστάει ήδη δύο μήνες στους υπαλλήλους της. Κατά τ΄άλλα, εμείς καλούμεθα να ψηφίσουμε αυτές τις δύο παρατάξεις για να διαχειριστούν την εθνική μας οικονομία! Και καλά, για το ΠΑ.ΣΟ.Κ. μιλούν τα πεπραγμένα του. Εσείς κ. Σαμαρά που δε μπορείτε να φέρετε σε βόλτα το κόμμα σας, πώς ακριβώς σκοπεύετε να μας σώσετε; Διαπραγματευόμενος;
