Για να προλάβουμε τις πλέον καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα παγκοσμίως θα πρέπει να φτάσουν σε μηδενικά όρια μέχρι το 2050 και έκτοτε να γίνουν αρνητικές. Αυτά και άλλα πολλά στοιχεία, μάλλον απαισιόδοξα, καταδεικνύει ο ανεξάρτητος οργανισμός Worldwatch Institute που εδρεύει στην Ουάσιγκτον στην ετήσια έκθεσή του «Η Κατάσταση του Κόσμου 2021». Το… αρνητικό διοξείδιο: Για να επιτύχουμε μείωση της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου τουλάχιστον πρέπει να αποσπάσουμε όλο το CO2 από την ατμόσφαιρα μακροπρόθεσμα και να το αποθηκεύουμε σε ασφαλείς υπόγειες δεξαμενές που είναι απαραίτητο να ελέγχονται επί πολλούς αιώνες.
Η απόσπαση αυτή μάλιστα φαίνεται αναγκαία και, σύμφωνα με τον εισηγητή της αναφοράς δρ. Μπιλ Χέιρ, πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσα στα επόμενα χρόνια. Το μεγαλύτερο βάρος αυτής της μείωσης πρέπει να επωμιστούν οι πλούσιες χώρες. Κατά τον δρ. Χέιρ, τα βιομηχανικά κράτη θα πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές CO2 κατά 90% ως το 2050, αφήνοντας τα αναπτυσσόμενα να τα προφτάσουν. Ακόμα όμως και αν ληφθούν όλα αυτά τα μέτρα, ο κόσμος πιθανόν να αντιμετωπίσει και άλλη αύξηση της θερμοκρασίας, κατά 1 βαθμό Κελσίου.
Η εφετινή αναφορά επικεντρώνεται στους τρόπους που οι κλιματικές αλλαγές θα επιδράσουν στον πλανήτη τους επόμενους αιώνες. Έτσι, το Worldwatch Institute προτείνει «10 προκλήσεις για να αποφευχθεί η κλιματική αλλαγή». «Η μακροπρόθεσμη προνοητικότητα», η πρώτη από αυτές, επισημαίνει τον ρόλο που οι «οραματιστές ηγέτες» οφείλουν να παίξουν απέναντι στο κοινό ώστε να αναλάβει τις ευθύνες του απέναντι στο περιβάλλον. Η «Καινοτομία» αφορά τις τεχνολογίες που θα χρησιμοποιηθούν για τη μείωση της εκπομπής αερίων, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την κατασκευή κτιρίων.
Ο «Πληθυσμός» αναφέρεται στις μελλοντικές γενιές και τις συνήθειες «που θα κάνουν τη διαφορά ανάμεσα σε επιτυχία και αποτυχία στη μακροπρόθεσμη ισορροπία των ανθρώπινων δραστηριοτήτων». Η «Αλλαγή τρόπου ζωής», στο πλαίσιο της οποίας οφείλουμε να καταρρίψουμε το μοντέλο «περισσότερη κατανάλωση, περισσότερη κρεατοφαγία, μεγαλύτερα σπίτια και οχήματα» και να τα αντικαταστήσουμε με όρους όπως «καλή υγεία, ισχυρές κοινότητες και χρόνος με την οικογένεια». Η «Γη που θεραπεύει» μπορεί να απαλλάξει την ατμόσφαιρα από τόνους διοξειδίου επισημαίνει η έρευνα. Στο πλαίσιο αυτό προτείνει τις κατάλληλες αγροκαλλιέργειες που θα βελτιώσουν την κατάσταση της Γης και θα αυξήσουν το αγροτικό εισόδημα. Το έκτο «κλειδί» αφορά τους «Ισχυρούς οργανισμούς» και τη διεθνή συνεργασία, τονίζοντας τον ρόλο του ΟΗΕ αλλά και των οργανισμών που θα προκύψουν από τη Συνθήκη της Κοπεγχάγης.
Καμία κλιματική συμφωνία δεν θα επιτύχει χωρίς την «Επιβεβλημένη αίσθηση δικαίου», τονίζει το Worldwatch Institute, επισημαίνοντας τον ρόλο των ανεπτυγμένων χωρών έναντι των αναπτυσσόμενων. Την ανάγκη για παγκόσμια ειρήνη υπογραμμίζουν οι ειδικοί στην «Πολιτική σταθερότητα», καθώς «σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από διαμάχες και τρομοκρατία είναι λιγότερο πιθανό να εμποδίσουμε τις καταστροφικές συνέπειες στο περιβάλλον από ό,τι σε έναν ειρηνικό». Ο δεκάλογος κλείνει με το σύνθημα «Πρέπει να κινητοποιηθούμε για την αλλαγή», την ανάγκη δημιουργίας ενός παγκόσμιου κινήματος που θα υλοποιήσει όλες τις προσπάθειες «πέρα από οτιδήποτε έχει πετύχει η ανθρωπότητα μέχρι σήμερα».
Το σημαντικό έτος 2021
Η νέα χρονιά μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμη για την προστασία του περιβάλλοντος, όπως επισημαίνει ο Ρόμπερτ Ένγκελμαν, ένας από τους συγγραφείς της έκθεσης, «με τους επιστήμονες πιο βέβαιους και υπεύθυνους, το κοινό πιο δεσμευμένο από ποτέ και έναν νέο πρόεδρο που φέρνει στον Λευκό Οίκο για πρώτη φορά μια ισχυρή δέσμευση να περιορίσει τις βλαβερές εκπομπές αερίων αυτής της χώρας». Ο κύριος Ένγκελμαν σημειώνει ότι αυτή είναι μια χρονιά-σταθμός για το θέμα του περιβάλλοντος, καθώς αναμένεται να υπογραφεί η συνθήκη της Κοπεγχάγης που θα διαδεχθεί το πρωτόκολλο του Κιότο. Όπως υποστηρίζει, η νέα συνθήκη θα πρέπει να δημιουργήσει μια νέα «οικονομική αρχιτεκτονική», που θα αποθαρρύνει την εκπομπή επιβλαβών αερίων και θα επιβραβεύει όσους συμβάλλουν στη μείωσή τους. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνει να καθοριστούν «οι καλύτεροι όροι εμπορίου ρύπων, αλλά και σχετικών επενδύσεων».
«Αυτό που διακυβεύεται πλέον δεν είναι απλά η φύση έτσι όπως το εννοούσαμε ως σήμερα, αλλά πιθανόν η διάσωση του πολιτισμού μας. Θα είναι μια πραγματικά ενδιαφέρουσα χρονιά» σχολιάζει ο κύριος Ένγκελμαν. Το μήνυμα για την «Κατάσταση του Κόσμου 2021» είναι σαφές. Εάν δεν κάνουμε κάτι για το περιβάλλον άμεσα, το μπούμερανγκ της καταστροφής δεν θα αργήσει να επιστρέψει πάνω μας. Και αυτό είναι κάτι που έχουν συνειδητοποιήσει τόσο ο νέος ηγέτης των ΗΠΑ όσο και οι «παλαιοί» ηγέτες της Κίνας. Η ώρα για άμεση δράση είναι τώρα, τονίζει το «τελεσίγραφο». Την εφετινή αναφορά του Worldwatch Institute συνυπογράφουν 47 συγγραφείς, με στοιχεία που ελήφθησαν την περίοδο από τον Οκτώβριο του 2007 ως τον Σεπτέμβριο του 2008. Οι ειδικοί αναλυτές σχολιάζουν μάλιστα ότι είναι η πρώτη φορά που η ετήσια αναφορά του δεν είναι αμερικανοκεντρική, αλλά αφορά τόσο ευρέως όλον τον κόσμο.
