Τεστ: Πόσα γνωρίζεις για τις γυναίκες;

test-posa-gnorizeis-gia-tis-gynaikes


Θα βγεις µε τις φίλες σου; Θα πας κομμωτήριο; Θα κάνεις δώρο  στον εαυτό σου το φόρεμα που έχεις εδώ και καιρό βάλει στο µάτι;  Ό,τι κι αν κάνεις (και καλά θα κάνεις) για να γιορτάσεις την παγκόσμια ηµέρα της γυναίκας στις 8 Μαρτίου, φρόντισε να µην ξεχνάς τον εαυτό σου και στο επίπεδο της υγείας σου. Πως; ελέγχοντας τις γνώσεις σου για τη γυναικεία υγεία κάνοντας το τεστ που ακολουθεί και προγραμματίζοντας τις εξετάσεις, που δεν πρέπει ποτέ να αμελείς.


Ποια είναι η νούµερο  ένα αιτία θανάτου  στις γυναίκες;  α) Ο καρκίνος του µαστού. β) Ο καρκίνος του τραχήλου. γ) Οι καρδιακές παθήσεις. 


Σωστή απάντηση: γ 


Οι καρδιακές παθήσεις είναι η νούμερο ένα αιτία θανάτου των γυναικών. Οι περισσότερες γυναίκες, όµως, δεν εκτιµούν τη σοβαρότητα και τον κίνδυνο. Φοβούνται περισσότερο τον καρκίνο του µαστού. Μία στις 30 πεθαίνουν από καρκίνο του µαστού, ενώ µία στις τρεις από καρδιακές παθήσεις. Επίσης, οι γυναίκες που παθαίνουν καρδιακή προσβολή συγκεντρώνουν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από τους άνδρες, πιθανόν διότι έχουν στενότερες αρτηρίες. Ο κίνδυνος αυξάνεται σηµαντικά στις εµµηνοπαυσιακές, καθώς σταµατά η δράση της προστατευτικής ασπίδας που προσφέρει η δράση των οιστρογόνων. 


Παρ’ όλα αυτά, αν µια γυναίκα υιοθετήσει έναν υγιεινό τρόπο ζωής ελαχιστοποιώντας κακές συνήθειες που σχετίζονται µε το κάπνισµα και τη διατροφή της και αποκτήσει νέες, όπως η γυµναστική, προστατεύει σηµαντικά την καρδιά της και, γενικότερα, την υγεία και τη ζωή της.   


2. Ποιο είναι το πιο  σηµαντικό µέτρο  πρόληψης κατά του  καρκίνου του µαστού;  α) Η ετήσια µαστογραφία µετά  την ηλικία των 40. β) Η µηνιαία αυτοψηλάφηση. γ) Ο υγιεινός τρόπος ζωής.  


Σωστή απάντηση: α


Ξέρουµε ότι βασικοί τρόποι πρόληψης του καρκίνου του µαστού είναι η αποφυγή της συχνής κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και αλκοόλ, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, η τακτική εκγύµναση και η αποφυγή της παχυσαρκίας. 


Παρ’ όλα αυτά, το σηµαντικότερο µέτρο πρόληψης για µια γυναίκα από τα 40 και µετά είναι η ετήσια µαστογραφία, γιατί µε αυτή µπορεί να εντοπίσει τον καρκίνο του µαστού σε πολύ πρώιµο στάδιο σώζοντας κυριολεκτικά τη ζωή της και αποφεύγοντας σε κάποιες περιπτώσεις τη χηµειοθεραπεία και την ολική µαστεκτοµή. Σύµφωνα µε τα νεότερα δεδοµένα, καθώς παρατηρείται ολοένα και συχνότερα η εµφάνιση καρκίνου του µαστού σε νεότερες ηλικιακές οµάδες - ακόµα και χωρίς οικογενειακό ιστορικό - συστήνεται η πρώτη µαστογραφία «αναφοράς» να γίνεται στην ηλικία των 35 ετών. 


Στη συνέχεια, αν δεν συντρέχει άλλος λόγος, ο επόµενος µαστογραφικός έλεγχος γίνεται στα 40, οπότε µπαίνει στον ετήσιο προληπτικό γυναικολογικό έλεγχο. Παρόλο που η ψηλάφηση καλό είναι να γίνεται από την ίδια τη γυναίκα, γιατί είναι ένας τρόπος να εξοικειωθεί µε το στήθος της και να εντοπίσει τυχόν αλλαγές που θα πρέπει να αναφέρει στον γιατρό, η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του µαστού επιτυγχάνεται µε τον συνδυασµό ετήσιας µαστογραφίας και κλινικής εξέτασης. 


Η αυτοεξέταση-ψηλάφηση είναι υποτιµηµένη ως προς τη σηµασία της. Η αλήθεια είναι, όµως, ότι µια γυναίκα που γνωρίζει πολύ καλά το στήθος της µπορεί να αντιληφθεί τυχόν αλλαγές άµεσα και να ενηµερώσει τον γιατρό της σώζοντας τη ζωή της. Πάντως, η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του µαστού επιτυγχάνεται µε τον συνδυασµό ετήσιας µαστογραφίας και κλινικής εξέτασης από ειδικευµένο γιατρό. 


3. Πως µπορεί να  προφυλαχθεί από τον  καρκίνο του τραχήλου  µια γυναίκα; α) Κάνοντας τεστ ΠΑΠ µία φορά  τον χρόνο. β) Κάνοντας το εµβόλιο HPV.  γ) Και µε τους δύο τρόπους.  


Σωστή απάντηση: γ 


Ο καρκίνος του τραχήλου της µήτρας είναι ο τρίτος συχνότερα απαντώµενος στα γυναικεία γενετικά όργανα µετά τον καρκίνο της ωοθήκης και του ενδοµητρίου. Ο συνδυασµός του εµβολιασµού και του τεστ ΠΑΠ είναι ο καλύτερος τρόπος πρόληψής του. Γιατί, όµως, το τεστ ΠΑΠ από µόνο του δεν αρκεί; Τόσο στην κλασική ξηρά ανάλυση όσο και στην πιο εξελιγµένη ανάλυση υγρής κυτταρολογίας (thin prep) αποτελεί τη βασική διαγνωστική εξέταση για τον καρκίνο του τραχήλου της µήτρας. Σκοπός του είναι η έγκυρη ανίχνευση προκαρκινικών βλαβών, προκειµένου να εφαρµοστεί έγκαιρα και µε επιτυχία η κατάλληλη θεραπευτική αντιµετώπιση.


Ωστόσο, µε το τεστ ΠΑΠ δεν είναι δυνατό να προληφθεί η HPV λοίµωξη, που µπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο. Το εµβόλιο κατά του ιού HPV (που είναι σεξουαλικώς µεταδιδόµενο νόσηµα) προστατεύει από τους συχνότερους ογκογόνους τύπους του ιού ΗPV, που προκαλούν καρκίνο στον τράχηλο της µήτρας.  Στη χώρα µας, το εµβόλιο ΗPV είναι ενταγµένο στα υποχρεωτικά εµβόλια που προτείνει το Εθνικό Πρόγραµµα Εµβολιασµών και συστήνεται για όλα τα κορίτσια 11-15 ετών και τις γυναίκες 15-26 ετών οι οποίες δεν έχουν εµβολιαστεί στην αρχικά προτεινόµενη ηλικία. 


4. Ποια είναι τα πιο αναπαραγωγικά χρόνια µιας γυναίκας; α) Η δεκαετία µεταξύ 20-30. β) Μεταξύ 25 και 35 χρόνων. γ) Η δεκαετία µεταξύ 30-40. 


Σωστή απάντηση: α


Η γονιµότητα µειώνεται µε την αύξηση της ηλικίας. Οι γυναίκες γεννιούνται µε συγκεκριµένο αριθµό ωοθυλακίων.  Ο αριθµός αυτός µειώνεται σταθερά µε την πάροδο των ετών ενώ παράλληλα υφίσταται τις επιπτώσεις της φυσιολογικής γήρανσης. Ο γενικός κανόνας είναι ότι όσο αυξάνεται η ηλικία τόσο µειώνεται το ποσοστό επιβίωσης των ωοκυττάρων − ειδικά από την ηλικία των 35 ετών και άνω. Στην ηλικία των 40 ετών ο αριθµός των ωαρίων µιας γυναίκας είναι µικρότερος από το 10% του αρχικού αριθµού, ενώ η φθίνουσα ποιότητά τους αυξάνει τον κίνδυνο για χρωµοσωµικές ανωµαλίες του εµβρύου. Γενικά, η βέλτιστη αναπαραγωγική ηλικία µιας γυναίκας θεωρείται η περίοδος µεταξύ 20-30 χρόνων, κατα την οποία είναι πιθανότερη η επίτευξη εγκυµοσύνης και η απόκτηση υγιών παιδιών.  


5. Πότε µια γυναίκα  µπορεί να υποψιαστεί ότι έχει πρόβληµα γονιµότητας;  α) Αν δεν µείνει έγκυος έπειτα από τρεις µήνες ελεύθερων επαφών.  β) Αν δεν µένει έγκυος έπειτα από έναν χρόνο ελεύθερων συστηµατικών επαφών. γ) Αν δεν έχει µείνει έγκυος ύστερα από δύο χρόνια ελεύθερων επαφών. 


Σωστή απάντηση: β 


Ανεξάρτητα από την ηλικία της, αν µια γυναίκα δεν έχει καταφέρει να συλλάβει µετά από ένα έτος συστηµατικών επαφών χωρίς προφύλαξη, τότε θα πρέπει να απευθυνθεί µε τον σύντροφό της στον ειδικό.  Tο χρονικό διάστηµα του ενός έτους µειώνεται στους έξι µήνες αν η γυναίκα είναι άνω των 35 ετών.  Θα πρέπει, ωστόσο, να τονίσουµε ότι δεν είναι σίγουρο και δεδοµένο ότι το πρόβληµα υπογονιµότητας θα είναι δικό της, αφού η πιθανότητα να αντιµετωπίζει πρόβληµα ο σύντροφος είναι 50-50. Όσο, όµως, πιο µεγάλη είναι σε ηλικία η γυναίκα, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να είναι υπογόνιµη. 


6. Τι είναι πιο πιθανό να προκαλέσει πρόωρη γήρανση σε µια γυναίκα; α) Η έκθεση στον ήλιο χωρίς προστασία. β) Το κάπνισµα. γ) Και τα δύο. 


Σωστή απάντηση: α 


Η έκθεση στον ήλιο χωρίς προστασία είναι ο βασικότερος παράγοντας πρόωρης γήρανσης σε άνδρες και γυναίκες. Στις γυναίκες, όµως, µπορεί να είναι ορατή από πιο νωρίς. Ωστόσο, και το κάπνισµα θεωρείται πολύ σηµαντικός παράγοντες, που προκαλεί, εκτός από απειλητικά για τη ζωή νοσήµατα, και πρόωρη γήρανση. Πιο συγκεκριµένα, το κάπνισµα συµβάλλει στη γήρανση του δέρµατος προκαλώντας την πρόωρη εµφάνιση ρυτίδων ιδίως γύρω από το στόµα, ενώ προάγει νόσους που συνδέονται µε τη φθορά του χρόνου, όπως η οστεοπόρωση, η περιοδοντίτιδα και ο καταρράκτης. 


7. Το κάπνισµα είναι πιο  επιβαρυντικό για τις γυναίκες και µπορεί να προκαλέσει µεταξύ των άλλων σοβαρών προβληµάτων υγείας και: α) Προβλήµατα σύλληψης.  β) Πιο γρήγορη εµµηνόπαυση. γ) Και τα δύο.  


Σωστή απάντηση: γ 


Όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι το κάπνισµα είναι πιο επιβαρυντικό για τις γυναίκες απ’ ό,τι για τους άνδρες. Ο συχνότερος καρκίνος και στα δύο φύλα είναι του πνεύµονα, που παλιότερα αφορούσε πιο συχνά τους άνδρες. Πλέον, όµως, οι γυναίκες φαίνεται να κινδυνεύουν περισσότερο από έκπτωση της αναπνευστικής λειτουργίας λόγω του καπνίσµατος και εµφάνιση χρόνιας αποφρακτικής πνευµονοπάθειας. Επίσης, το κάπνισµα, εκτός των άλλων µορφών της επάρατου νόσου, κοινών στα δύο φύλα, σχετίζεται µε την εµφάνιση καρκίνου του τραχήλου της µήτρας. Ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά νοσήµατα είναι µεγαλύτερος στις καπνίστριες, ενώ το κάπνισµα, σε συνδυασµό µε τα αντισυλληπτικά χάπια, αυξάνει την πιθανότητα εµφάνισης θροµβώσεων. Τέλος, το κάπνισµα επηρεάζει αρνητικά και τη γονιµότητα, που εκφράζεται τόσο µε µεγάλη δυσκολία στη σύλληψη όσο και µε πρόωρη εµµηνόπαυση.  


8. Ποιος τρόπος αντισύλληψης προστατεύει τη γυναίκα από τα σεξουαλικά µεταδιδόµενα νοσήµατα και την ανεπιθύµητη εγκυµοσύνη; α) Το προφυλακτικό. β) Το χάπι. γ) Το σπιράλ. 


Σωστή απάντηση: α 


Παρόλο που οι τρεις µέθοδοι αντισύλληψης (προφυλακτικό, χάπι και σπιράλ) µπορούν να προστατέψουν µια γυναίκα από µια ανεπιθύµητη εγκυµοσύνη, µόνο η χρήση προφυλακτικού κατά το σεξ είναι αυτή που µπορεί παράλληλα να την προστατέψει από τη µετάδοση αφροδίσιων νοσηµάτων. Αν λοιπόν µια γυναίκα δεν έχει σταθερό σύντροφό, για τον οποίο γνωρίζει ότι η επαφή µαζί του είναι ασφαλής, θα πρέπει να προτιµά τη χρήση προφυλακτικού. Επίσης, αν είσαι γυναίκα, σηµαντικό είναι να θυµάσαι ότι οι επιπτώσεις των σεξουαλικώς µεταδιδόµενων νοσηµάτων είναι πιο σοβαρές στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες. Φυσικά, δεν πρέπει να παραβλέψουµε το γεγονός ότι σε πολλά απ’ αυτά τα νοσήµατα οι άνδρες µπορεί να είναι απόλυτα ασυµπτωµατικοί, άρα να µεταδίδουν τη λοίµωξη εν αγνοία τους!       


9. Τι µπορεί να κάνει µια γυναίκα µετά από ένα «ατύχηµα» στο σεξ για να αποτρέψει µια ανεπιθύµητη εγκυµοσύνη;  α) Να κάνει πολλή γυµναστική για να µη συλλάβει. β) Να πάρει το «χάπι της επόµενης µέρας»… την επόµενη µέρα.  γ) Να πάρει το «χάπι της επόµενης µέρας»… τις αµέσως επόµενες ώρες.  


Σωστή απάντηση: γ 


Το γνωστό ως «χάπι της επόµενης ηµέρας» είναι η λύση στην οποία πρέπει να στραφεί µια γυναίκα που δεν θέλει να µείνει έγκυος έπειτα από σεξουαλική επαφή όπου απέτυχε η αντισυλληπτική µέθοδος ή δεν υπήρξε καθόλου. Όσο πιο γρήγορα πάρει το χάπι τόσο αυξάνεται το ποσοστό επιτυχίας του. Υπολογίζεται δε ότι, αν η αντισύλληψη ανάγκης ληφθεί αµέσως µετά την ύποπτη επαφή, η αποτελεσµατικότητα της φτάνει το 85%. Γενικά, το διάστηµα ασφαλείας μέσα στο οποίο η αντισύλληψη µπορεί να έχει δράση ως 72 ώρες µετά τη σεξουαλική επαφή. Το «χάπι της επόµενης µέρας», όµως, δεν προορίζεται για τακτική χρήση και καλό είναι τις οδηγίες για τη χρήση του να τις δίνει γυναικολόγος.  


10. Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη της οστεοπόρωσης στις γυναίκες; α) Τρεις µερίδες γαλακτοκοµικών χαµηλών σε λιπαρά την ηµέρα. β) Συστηµατική άσκηση. γ) Ο συνδυασµός και των δύο. 


Σωστή απάντηση: γ 


Oι γυναίκες είναι περίπου τέσσερις φορές πιο πιθανό να εµφανίσουν οστεοπόρωση, σε σχέση µε τους άνδρες. Η απώλεια, µάλιστα, οστικής µάζας ξεκινά από τα 18, ενώ κατά την εµµηνόπαυση επιταχύνεται. Για να µειώσει τις πιθανότητες να εκδηλώσει οστεοπόρωση µια γυναίκα, πρέπει να εξασφαλίζει καθηµερινά από την ηλικία των 18 και µετά τα 1.000 mg ασβέστιο ηµερησίως, σε συνδυασµό µε βιταµίνη D, στη σύνθεση της οποίας βοηθά η έκθεση στον ήλιο. Τρεις µερίδες γαλακτοκοµικών µπορούν να καλύψουν την ηµερήσια ανάγκη σε ασβέστιο. Επίσης, η συστηµατική άσκηση και ο έλεγχος του βάρους αποτελούν αποτελεσµατικά µέτρα πρόληψης. 


 

Παρακάτω ακολουθεί δύο εξετάσεις για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού σε μια γυναίκα.


ΤΕΣΤ ΠΑΠ 


Το τεστ ΠΑΠ είναι µια σχετικά απλή και ανώδυνη εξέταση, κατά την οποία ο γυναικολόγος λαµβάνει κύτταρα από τον τράχηλο της µήτρας, που εξετάζονται στη συνέχεια από τον κυτταρολόγο. Είναι σηµαντική εξέταση, γιατί µπορεί να  εντοπίσει τον καρκίνο τραχήλου της µήτρας στα πολύ πρώιµα στάδιά του, οπότε η αντιµετώπισή του καθίσταται πιο αποτελεσµατική.  Εκτός όµως από τις προκαρκινικές και κακοήθεις αλλαγές, το τεστ ΠΑΠ είναι η νούµερο ένα γραµµή εντοπισµού του ιού HPV (ιός των κονδυλωµάτων), που µπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του τραχήλου της µήτρας. Τέλος, εντοπίζει και άλλες τοπικές καταστάσεις οι οποίες ευθύνονται για γυναικολογικά προβλήµατα, όπως κολπίτιδες, τραχηλίτιδες ή µυκητιάσεις.  Ένας πλήρης γυναικολογικός έλεγχος, πάντως, περιλαµβάνει, εκτός από το τεστ ΠΑΠ, τον κολπικό υπέρηχο και την κλινική γυναικολογική εξέταση από τον γυναικολόγο.  Κάθε πότε;  Μια φορά τον χρόνο για κάθε γυναίκα οποιασδήποτε ηλικίας, µετά την έναρξη σεξουαλικών σχέσεων.  Μπορεί να επαναλαµβάνεται πιο συχνά όταν υπάρχουν παθολογικά ευρήµατα.  Τι να θυµάσαι:  4Η καλύτερη χρονική στιγµή για να κάνεις το τεστ είναι η πρώτη εβδοµάδα µετά την περίοδο. 424 ως 48 ώρες πριν από την εξέταση δεν θα πρέπει να κάνεις κολπική πλύση, ούτε να χρησιµοποιήσεις ταµπόν, κρέµες, αντισηπτικά ή κολπικά υπόθετα.  


4 Απόφυγε την ερωτική πράξη δύο ηµέρες πριν από την εξέταση.    


Μαστογραφία


Είναι όχι απλά σηµαντική, αλλά η πιο σηµαντική απεικονιστική εξέταση για τον έλεγχο του µαστού της γυναίκας, καθώς µπορεί να εντοπίσει την κακοήθεια στα αρχικά στάδια ανιχνεύοντας αλλοιώσεις που η ίδια η γυναίκα και ο γιατρός της δεν µπορούν να ψηλαφήσουν.  


Σκόπιµο θα ήταν να προτιµήσεις την ψηφιακή µαστογραφία αντί της κλασικής, γιατί έχει υψηλότερη ευκρίνεια, µε αποτέλεσµα να βρίσκει ακόµη µικρότερες και άτυπες αλλοιώσεις ιδίως σε γυναίκες µε πυκνούς µαστούς. Επίσης, η προσλαµβανόµενη ακτινοβολία από την εξέταση είναι µικρότερη σε σύγκριση µε την αναλογική µαστογραφία.  Ο πλήρης έλεγχος του µαστού, πάντως, θα πρέπει να συµπληρώνεται από τον υπέρηχο µαστού και την ψηλάφηση από τον ειδικό. Και αυτό γιατί ένα 4%-8% των καρκίνων του µαστού δεν είναι ορατοί στη µαστογραφία, ενώ µπορεί να αναγνωρίζονται υπερηχογραφικά ή να είναι ψηλαφητοί. Ο συνδυασµός µαστογραφίας, υπέρηχου και ψηλάφησης από τον ειδικό µειώνει κατά πολύ τις πιθανότητες να διαφύγει αδιάγνωστος ένας όγκος στον µαστό.  


Κάθε πότε;  


Αν δεν έχεις επιβαρυµένο ιστορικό, θα πρέπει στα 35 να προγραµµατίσεις την πρώτη µαστογραφία σου, ενώ από την ηλικία των 40 θα πρέπει η εξέταση να επαναλαµβάνεται ετησίως. Αν όµως έχεις βεβαρηµένο ιστορικό, π.χ.  πρώτου βαθµού συγγενή που εµφάνισε καρκίνο µαστού πριν από την εµµηνόπαυση, η εξέταση θα πρέπει να ξεκινά νωρίτερα. Πάντως, το κάθε πότε θα επαναλαµβάνεις την εξέταση (η οποία  πρέπει να συνδυάζεται µε υπέρηχο µαστού και ψηλάφηση από ειδικό για το µαστό) εξατοµικεύεται ανάλογα µε την περίπτωση, αφού ρόλο παίζει το αν ανήκεις σε κατηγορία υψηλού ρίσκου, πόσο είναι το µέγεθος των µαστών σου, αν παίρνεις αντισυλληπτικά χάπια, πότε απέκτησες το πρώτο σου παιδί κ.ά. Ο ειδικός µαστολόγος θα σε κατευθύνει ανάλογα.  


Τι πρέπει να θυμάσαι: 


Προγραµµάτισε τη µαστογραφία σου µία εβδοµάδα µετά την περίοδο, ώστε οι µαστοί να είναι λιγότερο ευαίσθητοι απ’ ό,τι πριν από την περίοδο και, ως εκ τούτου, η ενόχληση της εξέτασης να είναι µικρότερη. 


Μία µέρα πριν από τη µαστογραφία απόφυγε τη χρήση αποσµητικού ή ταλκ.


Κράτα µαζί σου τις προηγούµενες µαστογραφίες (εφόσον υπάρχουν). 


Απάντησε σχολαστικά στις ερωτήσεις που αφορούν το ατοµικό και κληρονοµικό σου ιστορικό και ενηµέρωσε τον γιατρό για τυχόν αλλαγές που έχεις διαπιστώσει στους µαστούς σου.